Hợp nhất Hải Phòng, Hải Dương: Động lực mới cho vùng kinh tế Bắc Bộ

Việc sáp nhập tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng, dự kiến lấy tên là thành phố Hải Phòng theo tinh thần của Nghị quyết 60 của Hội nghị lần thứ 11 Ban chấp hành Trung ương khóa 13, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược tái cấu trúc hành chính và phát triển kinh tế của Việt Nam. Sự kiện này không chỉ tạo ra một thực thể kinh tế mới với quy mô lớn hơn mà còn mở ra nhiều cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân trong khu vực.

Thành phố Hải Phòng.

Bức tranh kinh tế trước khi sáp nhập

Trước khi sáp nhập, Hải Phòng là một trong năm địa phương có tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) lớn nhất cả nước, đạt khoảng 446 nghìn tỷ đồng vào năm 2024. Trong khi đó, Hải Dương đứng thứ 11 với GRDP đạt hơn 212 nghìn tỷ đồng. Cả hai địa phương đều có thế mạnh về công nghiệp - xây dựng, với tỷ trọng trong GRDP đạt trên 50%.

GRDP bình quân đầu người của Hải Phòng vào năm 2023 đạt gần 188 triệu đồng, trong khi Hải Dương đạt xấp xỉ 96 triệu đồng. Các khu công nghiệp và hệ thống giao thông kết nối giữa hai địa phương đã và đang được phát triển mạnh mẽ.

Động lực tăng trưởng từ sáp nhập

Sau khi sáp nhập, địa phương mới hình thành sẽ có kinh tế GRDP tổng hợp xấp xỉ 658 nghìn tỷ đồng, cao hơn nhiều so với nhiều địa phương khác và chỉ đứng sau TP.HCM và Hà Nội. Quy mô kinh tế lớn giúp tạo điều kiện thu hút các dự án FDI quy mô lớn hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực chế tạo, công nghệ cao, logistic và chế biến.

Năm 2023, Hải Phòng thu hút hơn 3,6 tỷ USD vốn FDI, Hải Dương thu hút hơn 1,3 tỷ USD. Việc sáp nhập dự báo sẽ kết hợp các chiến lược thu hút đầu tư, giảm cạnh tranh cục bộ giữa hai địa phương, tối ưu hóa quốc gia hóa trong thu hút nguồn lực quốc tế.

Ngoài ra, việc sáp nhập giúp xóa nhỏ ranh giới hành chính, từ đó thiết lập được quy hoạch đồng bộ về giao thông, công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp. Khu kinh tế ven biển Hải Phòng có thể kết hợp với các vùng xa hơn của Hải Dương để hình thành chuỗi giá trị toàn diện, gia tăng giá trị xuất khẩu.

Ngoài ra, quy hoạch đối với các dự án lớn như đường cao tốc, cảng biển, sân bay sẽ trở nên hiệu quả hơn nhờ việc giảm thiểu chồng chéo, tối ưu hóa nguồn lực đầu tư công.

Hai địa phương cam kết duy trì các cơ chế đặc thù đã và đang thực hiện, đồng thời xem xét áp dụng các mô hình quản trị hiện đại, gọn gọn hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả hơn. Việc hài hòa các quy định, quy hoạch và thủ tục pháp lý giữa hai khu vực sẽ góp phần xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, ổn định.

Thành phố Hải Dương.

Tác động đến vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ

Việc Hải Phòng và Hải Dương nếu chính thức hợp nhất sẽ là mốc son trong chiến lược phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc. Việc tổ chức lại bộ máy hành chính, quy hoạch không gian và hệ thống hạ tầng giúp tăng cường tính kết nối, giảm chi phí logistics, thúc đẩy xuất nhập khẩu và hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trong vùng.

Hơn nữa, việc hình thành trung tâm kinh tế lớn tại Đông Bắc sẽ lan tỏa động lực sang các tỉnh lân cận như Quảng Ninh, Hưng Yên, Ninh Bình... góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng bao trùm và bền vững.

Nhiều chuyên gia kinh tế và quy hoạch đã chỉ ra rằng việc sáp nhập Hải Phòng và Hải Dương có thể tạo ra một “cực tăng trưởng” mạnh mẽ cho vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Theo một số phân tích gần đây, việc kết hợp hai địa phương với các thế mạnh tương đồng và bổ sung cho nhau có thể tối ưu hóa quy hoạch hạ tầng và tài nguyên, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với việc phát triển riêng lẻ. Các chuyên gia nhận định, mặc dù việc sáp nhập sẽ gặp phải một số khó khăn ban đầu trong việc điều chỉnh cơ chế quản lý và tổ chức hành chính, nhưng lợi ích lâu dài, đặc biệt trong việc tăng cường thu hút đầu tư và mở rộng quy mô thị trường, là rõ ràng.

Đặc biệt, theo một nghiên cứu của Viện Kinh tế Việt Nam, các khu công nghiệp lớn và hệ thống cảng biển của Hải Phòng kết hợp với các vùng nông nghiệp phát triển ở Hải Dương sẽ tạo thành một chuỗi giá trị gia tăng đồng bộ, có khả năng thu hút mạnh mẽ dòng vốn FDI từ các quốc gia phát triển. Các chuyên gia cho rằng, điều này sẽ giúp tăng trưởng kinh tế tại khu vực không chỉ dựa vào công nghiệp, mà còn tạo ra nền tảng bền vững nhờ phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Sáp nhập Hải Phòng và Hải Dương sẽ tạo ra một thực thể kinh tế mạnh mẽ, mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ cho vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc. Với quy mô kinh tế lớn hơn, hệ thống hạ tầng đồng bộ, và các chính sách hỗ trợ linh hoạt, khu vực này dự kiến sẽ trở thành một trong những động lực tăng trưởng chủ chốt của nền kinh tế Việt Nam trong những năm tới.