Hợp tác doanh nghiệp: Cầu nối trong quan hệ Việt Nam - Nam Phi

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Cộng hòa Nam Phi Cyril Ramaphosa tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam - Nam Phi. Ảnh: VGP.

Tại diễn đàn, các đại biểu khẳng định quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Nam Phi được xây dựng trên nền tảng ủng hộ lẫn nhau trong đấu tranh giành độc lập và phát triển đất nước. Việt Nam coi Nam Phi là đối tác quan trọng hàng đầu tại châu Phi.

Năm 2024, Nam Phi là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam tại châu Phi (sau Ai Cập), với kim ngạch song phương gần 1,8 tỷ USD. Trong 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nam Phi đạt 566,9 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ; chủ yếu là điện thoại và linh kiện (202,3 triệu USD), giày dép (79,4 triệu USD), máy tính và linh kiện (62,9 triệu USD).

Các đại biểu đánh giá môi trường đầu tư - kinh doanh Việt Nam tiếp tục được cải thiện, hấp dẫn các nhà đầu tư quốc tế. Giai đoạn 2021 - 2025, Việt Nam thu hút khoảng 185 tỷ USD vốn FDI, riêng 9 tháng đầu năm 2025 đạt gần 30 tỷ USD, thuộc nhóm 15 quốc gia thu hút FDI lớn nhất thế giới.

Nhiều tổ chức quốc tế ghi nhận kết quả điều hành kinh tế và nâng hạng tín nhiệm của Việt Nam: đầu tháng 10/2025, FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ “cận biên” lên “mới nổi thứ cấp”; IMF xếp Việt Nam vào top 10 quốc gia tăng trưởng cao nhất thế giới, còn Standard Chartered dự báo Việt Nam nằm trong nhóm 5 nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á.

Các đại biểu đề nghị hai bên tiếp tục phát huy hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có, đặc biệt là Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Nam Phi; ủng hộ việc sớm khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh Thuế quan Nam Phi (SACU).

Hai bên cần tăng cường mở cửa thị trường cho các mặt hàng có thế mạnh như nông sản, thủy hải sản, hàng gia dụng, may mặc, khoáng sản; đồng thời thúc đẩy đầu tư trong các lĩnh vực truyền thống như nông nghiệp, kinh tế biển, đóng tàu, nuôi trồng thủy sản.

Bên cạnh đó, các đại biểu khuyến khích mở rộng hợp tác sang những lĩnh vực mới, tiềm năng như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, năng lượng tái tạo, sản phẩm halal, truyền thông, xuất bản và ứng phó biến đổi khí hậu. Hai bên cũng cần tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư, trao đổi thông tin và tổ chức các đoàn, diễn đàn, tọa đàm nhằm thúc đẩy hợp tác và giao thương song phương.

"Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp phải tiên phong, công tư phải đồng hành"

Phát biểu tại diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò quan trọng của các doanh nghiệp trong hiện thực hóa phương hướng, chương trình, mục tiêu hợp tác, kết nối kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam - Nam Phi đã được các nhà lãnh đạo xác định.

Hai nước đang thúc đẩy đưa quan hệ song phương lên Đối tác chiến lược ngay trong năm 2025 và cùng với đó là đưa quan hệ hợp tác, thương mại, đầu tư tương xứng với quan hệ chính trị, ngoại giao tốt đẹp.

Nhấn mạnh hai nền kinh tế có các lợi thế có thể bổ sung cho nhau, với quan điểm "Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp phải tiên phong, công tư phải đồng hành" để thúc đẩy quan hệ song phương, Thủ tướng cho rằng hai nước cần kiến tạo các cơ chế, chính sách thông qua các hiệp định về hợp tác thương mại, đầu tư, visa, lao động…; phát triển hệ thống hạ tầng, logistics; thực hiện chuyển đổi xanh, chuyển đổi số theo xu thế chung.

Chính phủ Việt Nam cam kết bảo đảm khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là hợp phần quan trọng của kinh tế Việt Nam; bảo đảm các quyền lợi và lợi ích chính đáng, hợp pháp của các nhà đầu tư; bảo đảm ổn định về chính trị, trật tự an toàn xã hội, môi trường hòa bình, phát triển và thể chế, cơ chế, chính sách thu hút đầu tư.

Thủ tướng đề nghị trên cơ sở bề dày lịch sử và quan hệ tốt đẹp, hai bên phát huy tinh thần cùng lắng nghe và thấu hiểu giữa doanh nghiệp với Nhà nước và người dân, lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; cùng chia sẻ tầm nhìn và hành động để hợp tác.

Thủ tướng tin tưởng chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Cyril Ramaphosa sẽ ghi dấu ấn quan trọng trong quan hệ song phương. Ảnh: VGP.

Thủ tướng mong các doanh nghiệp đẩy mạnh hợp tác, kết nối giữa các doanh nghiệp, mang lại kết quả, sản phẩm cụ thể, cân đong đếm được. Thủ tướng lấy ví dụ, Việt Nam rất cần các nguyên liệu của Nam Phi và đã xuất khẩu sang Nam Phi máy tính, điện thoại di động, giày da, hàng may mặc…

Bày tỏ sự ngưỡng mộ với Nam Phi trong phát triển đất nước, với nhiều bài học mà Việt Nam có thể tham khảo, Thủ tướng tin tưởng chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Cyril Ramaphosa sẽ ghi dấu ấn quan trọng trong quan hệ song phương, trong hợp tác doanh nghiệp và kết nối nền kinh tế, nền văn hóa hai nước, góp phần tạo xung lực, hỗ trợ lẫn nhau, thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống lâu đời Việt Nam - Nam Phi.

Nam Phi và Việt Nam là những đối tác rất tự nhiên

Về phần mình,Tổng thống Nam Phi Matamela Cyril Ramaphosa bày tỏ ấn tượng tốt đẹp với đất nước, con người Việt Nam, trân trọng cảm ơn sự đón tiếp của phía Việt Nam dành cho đoàn đại biểu Nam Phi.

Tổng thống cho biết trong chuyến thăm này, ông đã trao đổi với các nhà lãnh đạo Việt Nam để thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có kinh tế, thương mại, đầu tư, thắt chặt mối quan hệ giữa hai quốc gia, hướng tới nâng tầm quan hệ hai nước lên tầm cao mới. Ông cũng dành thời gian đến thăm, làm việc với các doanh nghiệp lớn hàng đầu của Việt Nam.

"Nam Phi và Việt Nam, theo nhiều cách khác nhau, là những đối tác rất tự nhiên. Hai nước đều đã thể hiện sự kiên cường và phẩm giá dân tộc; đều đã phải đấu tranh kiên cường để có độc lập, tự do, thể hiện ý chí phi thường trong vượt qua nghịch cảnh," Tổng thống Nam Phi nói.

Hai bên có nhiều điểm tương đồng từ lịch sử, văn hóa và ngày nay, hai nước đều đề cao chủ nghĩa đa phương, đoàn kết quốc tế và hợp tác Việt Nam - Nam Phi vì hòa bình, hợp tác và phát triển. Ông nhấn mạnh, quan hệ hai nước không chỉ là giao dịch kinh tế mà còn là cầu nối của đoàn kết, tin tưởng, tình bạn lâu dài, chia sẻ các giá trị chung.

Đánh giá tiềm năng hợp tác rất lớn giữa hai nước, Tổng thống Nam Phi đề xuất hai bên phát huy và kết hợp lợi thế của mỗi bên khi đều có vị trí chiến lược ở hai khu vực. Nếu Nam Phi là nước công nghiệp hóa cao nhất tại châu Phi và là cửa ngõ để vào thị trường châu Phi thì Việt Nam là cửa ngõ vào Đông Nam Á và đã đạt mức tăng trưởng "đáng ngưỡng mộ", dự kiến trên 8% năm 2025 trong bối cảnh hết sức khó khăn.

Việt Nam có các tiềm năng, thế mạnh như sản xuất xe điện, sản xuất pin, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số, điện tử, dệt may, gạo, cà phê, hải sản… trong khi Nam Phi có điều kiện tự nhiên, thế mạnh trái cây, rượu vang, chăn nuôi, thủy sản, khai khoáng, sản xuất ô tô, hạ tầng…

Tổng thống Nam Phi đề xuất hai bên phát huy và kết hợp lợi thế của mỗi bên khi đều có vị trí chiến lược ở hai khu vực. Ảnh: VGP.

Tổng thống đề nghị doanh nghiệp hai nước cần thúc đẩy hợp tác, chuyển giao công nghệ, cùng nhau xây dựng chuỗi cung ứng, tăng cường dòng thương mại và đầu tư xuyên khu vực; không những trong các lĩnh vực mà mỗi bên có thế mạnh như chế biến, xuất khẩu nông sản, khai khoáng…, mà còn cần mở rộng sang các lĩnh vực mới như chuyển đổi năng lượng sạch, giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số…

Đặc biệt, hai nước đều là những đất nước xinh đẹp, có nền văn hóa đặc sắc do đó có tiềm năng thúc đẩy du lịch, giao lưu văn hóa…

Cho biết, Nam Phi cam kết, giảm thiểu rào cản thương mại; hoàn thiện khung pháp lý bảo vệ đầu tư cho các doanh nghiệp, Tổng thống Matamela Cyril Ramaphosa kêu gọi các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ hội này, khai thác các tiềm năng, thiết lập quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp Nam Phi bằng những hợp đồng, dự án, chương trình cụ thể.

Thảo Ngân

Theo Cổng TTĐT Chính phủ