Hợp tác quốc tế để hiện thực hóa giấc mơ AI và bán dẫn

Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển các lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn. Ảnh: Anne Nygård

Việt Nam đang đứng trước một thời điểm then chốt trong quá trình chuyển mình trở thành một trung tâm công nghệ cao ở khu vực. Từ những cơ hội lớn trong ngành bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI), đất nước này đang có cơ hội trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, Việt Nam cần một chiến lược bài bản, phối hợp chặt chẽ giữa các bên và đặc biệt là sự tham gia mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế.

Câu chuyện thành công của các nền kinh tế như Mỹ, Nhật Bản hay Hàn Quốc trong lĩnh vực công nghệ cao không phải ngẫu nhiên mà có. Họ không chỉ có nguồn nhân lực dồi dào, nền tảng khoa học vững chắc mà còn từ một chiến lược hợp tác quốc tế mạnh mẽ.

Chính vì thế, như Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) Vũ Quốc Huy chỉ rõ, để Việt Nam không bị bỏ lại phía sau, không thể thiếu sự kết hợp giữa nguồn lực trong nước và các đối tác toàn cầu.

“Muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau”, ông Huy nhấn mạnh trong họp báo công bố Hội nghị quốc tế về trí tuệ nhân tạo và bán dẫn 2025 (AISC 2025), khẳng định rằng sự hợp tác là yếu tố quyết định trong việc phát triển các ngành công nghệ mũi nhọn như bán dẫn và AI.

Theo ông Christopher Nguyễn, nhà sáng lập Aitomatic, Việt Nam hiện nay đang ở giữa một bước ngoặt quan trọng, nơi có thể bước ra thế giới với một sản phẩm công nghệ tự chủ, thay vì phụ thuộc vào các bên trung gian. Điều này mang đến không chỉ cơ hội cho Việt Nam trong việc gia tăng sức cạnh tranh mà còn tạo ra một thị trường mới cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Ông cho rằng hợp tác quốc tế có thể mất từ 5-20 năm mới mang lại giá trị, nhưng việc triển khai là cần thiết. Ông so sánh nền kinh tế như quá trình phát triển của con người: từ lao động giá rẻ, đến nhân viên lành nghề, và cuối cùng là tự làm chủ. Việt Nam hiện đang ở giai đoạn thứ hai, nơi các doanh nghiệp nước ngoài đóng vai trò cầu nối, giúp đưa các sản phẩm và giá trị của Việt Nam ra thế giới. Hợp tác quốc tế sẽ mở ra cơ hội để Việt Nam xuất khẩu trực tiếp, nâng cao năng lực cạnh tranh và củng cố vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong năm 2024, doanh thu ngành bán dẫn Việt Nam đạt 18,7 tỷ USD, nhưng phần lớn lợi nhuận thuộc về các doanh nghiệp FDI với tổng vốn đầu tư khoảng 11,6 tỷ USD và con số này được dự đoán sẽ tiếp tục tăng mạnh.

Để có thể tự mình làm chủ, Việt Nam phải có những chiến lược phát triển vững chắc, tăng cường năng lực nội tại và đào tạo đội ngũ nhân lực chất lượng.

Điều quan trọng là Việt Nam không chỉ có nguồn nhân lực dồi dào mà còn sở hữu một lợi thế đặc biệt: một môi trường đầu tư ổn định với chính sách minh bạch và mức chi phí sản xuất hợp lý. Chính những yếu tố này đang tạo ra một làn sóng đầu tư mạnh mẽ từ các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới.

Thị trường bán dẫn toàn cầu đang có một đợt bùng nổ mới với nhu cầu về giải pháp điện toán AI ngày càng cao. Việt Nam được kỳ vọng sẽ trở thành một điểm đến chiến lược, không chỉ về sản xuất mà còn về nghiên cứu và phát triển công nghệ.

Sắp diễn ra Hội nghị quốc tế về trí tuệ nhân tạo và bán dẫn 2025.

Bên cạnh những lợi thế đó, thách thức vẫn còn rất lớn. Việt Nam cần nhanh chóng xây dựng một hệ sinh thái công nghệ hoàn chỉnh, từ giáo dục, nghiên cứu, phát triển đến sản xuất. Chỉ có sự liên kết mạnh mẽ giữa các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức quốc tế, Việt Nam mới có thể tạo ra những đột phá và thu hút được các nguồn đầu tư chất lượng.

Ông Huy cho rằng để phát triển công nghệ cao, mô hình thành công là đưa người Việt ra nước ngoài học hỏi và tích lũy kinh nghiệm rồi quay về khởi nghiệp hoặc đóng góp cho đất nước.

Bên cạnh đó, thu hút các tập đoàn công nghệ lớn sẽ kéo theo chuỗi cung ứng, tạo ra làn sóng đầu tư và sản xuất tại Việt Nam, mở ra cơ hội cho doanh nghiệp, lao động và chuyên gia trong nước tiếp cận công nghệ tiên tiến, nâng cao kỹ năng trong AI và bán dẫn.

Việt Nam hiện đang sở hữu một cơ hội lớn để trở thành một trung tâm công nghệ không chỉ trong khu vực mà còn trên thế giới. Tuy nhiên, để không bỏ lỡ, đòi hỏi một chiến lược phát triển toàn diện và sự tham gia sâu rộng của các bên, từ Chính phủ, doanh nghiệp đến cộng đồng quốc tế.

Nếu có thể tận dụng được tất cả các yếu tố này, Việt Nam sẽ không chỉ nâng cao được năng lực cạnh tranh mà còn có thể đóng vai trò chủ đạo trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu, thúc đẩy nền kinh tế số và trở thành một biểu tượng mới của sự đổi mới sáng tạo trong khu vực và thế giới.

Ông Huy cho biết, để tận dụng cơ hội phát triển AI và bán dẫn, NIC đang triển khai các hoạt động thúc đẩy hợp tác quốc tế, đặc biệt là nhân rộng mô hình hợp tác với Tập đoàn NVIDIA trong việc đặt trung tâm R&D về AI tại Việt Nam. Trong đó, AISC là một trong những sự kiện NIC đồng tổ chức để hiện thực hóa mục tiêu này.

Quỳnh Chi