Hợp tác Việt Nam-Bỉ: Khơi mở cơ hội trong quản lý, tái chế chất thải rắn tại Việt Nam

Các đại biểu chia sẻ ý kiến trong phiên thảo luận. (Ảnh: VT)

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức của Nhà vua và Hoàng hậu Vương quốc Bỉ tới Việt Nam, chiều 1/4, Cơ quan Xuất khẩu và Đầu tư vùng Wallonia/Đại sứ quán Vương quốc Bỉ chủ trì tổ chức phiên thảo luận “Khơi mở cơ hội trong quản lý và tái chế chất thải rắn tại Việt Nam”. Tham dự có đại diện các cơ quan Chính phủ, các đối tác phát triển, các doanh nghiệp Việt Nam và Bỉ, các trường đại học, viện nghiên cứu và các chuyên gia đầu ngành về quản lý chất thải rắn.

Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển đổi khẩn trương về quản lý và tái chế chất thải. Trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, sự gia tăng quy mô công nghiệp đi kèm với các mối lo ngại về môi trường, Việt Nam đang tích cực tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để giải quyết các thách thức liên quan đến rác thải sinh hoạt, chất thải y tế nguy hại, chất thải xây dựng và chất thải công nghiệp.

Bỉ là một trong những quốc gia có tỷ lệ tái chế, tái sử dụng chất thải đứng đầu thế giới. Chính phủ Bỉ đã triển khai chiến lược quản lý chất thải từ ngăn chặn việc phát sinh chất thải đến tái sử dụng và tái chế chất thải; cuối cùng, nếu không thể tái chế, phải xử lý ngay chất thải theo cách ít tác động đến môi trường và sức khỏe cộng đồng nhất.

Ngoài ra, Chính phủ Bỉ cũng tăng cường quản lý vật liệu bền vững bằng cách hạn chế phát sinh chất thải từ các công đoạn sản xuất; thực hiện biện pháp tiết kiệm nguyên liệu thô và năng lượng; triển khai các chiến dịch tuyên truyền, kêu gọi, khuyến khích mô hình sản xuất và tiêu thụ bền vững.

Kinh nghiệm của Bỉ trong việc xây dựng hệ thống quản lý chất thải rắn hiệu quả, bền vững và đồng bộ sẽ là bài học quý báu, góp phần khơi mở những cơ hội hợp tác, chuyển giao công nghệ, chia sẻ chính sách và mô hình tiên tiến, từ đó thúc đẩy Việt Nam nâng cao năng lực quản lý và tái chế chất thải rắn theo hướng hiện đại, thân thiện với môi trường và phù hợp với xu thế phát triển bền vững.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành phát biểu tại sự kiện. (Ảnh: VT)

Phát biểu khai mạc phiên thảo luận, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết, trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể về phát triển kinh tế-xã hội, tạo tiền đề để mở ra nhiều cơ hội phát triển bền vững.

Tuy nhiên, cùng với quá trình tăng trưởng kinh tế và công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ, nhiều vấn đề môi trường đang ngày càng trở nên bức xúc trong đó có chất thải rắn.

Lượng chất thải rắn phát sinh ngày càng gia tăng với thành phần ngày càng phức tạp. Tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn cả nước là khoảng 67.877 tấn/ngày, trong đó tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom, xử lý tại đô thị trung bình khoảng 96,6%, tại nông thôn khoảng 77,69%; tỷ lệ chôn lấp khoảng 64%.

Thực tế này đặt ra nhu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực xử lý chất thải rắn, cả về quy mô, công nghệ lẫn hiệu quả quản lý, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Công Thành, mặc dù đã đặt ra các mục tiêu tham vọng về quản lý chất thải rắn cũng như hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan, song công tác quản lý chất thải rắn ở Việt Nam vẫn đang đứng trước những thách thức lớn như thiếu các bãi chôn lấp chất thải rắn hợp vệ sinh; thiếu phương pháp xử lý chất thải rắn tiên tiến, phù hợp; nguồn lực phân bổ cho công tác quản lý chất thải rắn vẫn còn hạn chế. Các giải pháp giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và thu hồi năng lượng từ chất thải chưa được chú trọng dẫn đến khối lượng chất thải rắn phải chôn lấp cao…

Nhấn mạnh tiềm năng hợp tác Việt Nam-Bỉ trong lĩnh vực quản lý và tái chế chất thải rắn, Thứ trưởng Lê Công Thành đề nghị phía Bỉ xem xét hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ tiên tiến trong xử lý, tái chế chất thải rắn và sản xuất năng lượng từ chất thải, đặc biệt là các mô hình đã triển khai hiệu quả tại vùng Wallonie.

“Việt Nam mong muốn tăng cường hợp tác nghiên cứu và đào tạo chuyên môn, đặc biệt trong việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật và quản lý môi trường địa phương”, Thứ trưởng cho biết.

Ngoài ra, hai bên có thể cùng xây dựng các dự án thí điểm về kinh tế tuần hoàn và quản lý chất thải tại một số địa phương của Việt Nam, làm tiền đề nhân rộng mô hình trên phạm vi cả nước.

Ông Adrien Dolimont, Bộ trưởng Thủ hiến vùng Wallonia, Vương quốc Bỉ chia sẻ. (Ảnh: VT)

Chia sẻ tại sự kiện, ông Adrien Dolimont, Bộ trưởng Thủ hiến vùng Wallonia, Vương quốc Bỉ cho rằng, Việt Nam và Bỉ có nhiều tiềm năng để cùng nhau phát triển các giải pháp bền vững, dựa trên sự chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và sáng kiến từ cả hai bên.

Đồng thời, ông cũng hy vọng hợp tác trong quản lý chất thải rắn, phát triển kinh tế tuần hoàn sẽ được thúc đẩy thông qua các chương trình cụ thể giữa chính quyền, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu.

Bài phát biểu đề dẫn tổng quan về quản lý chất thải và các chiến lược tương lai do Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường trình bày nhấn mạnh sự cấp thiết của việc đổi mới mô hình quản lý chất thải rắn tại Việt Nam theo hướng tổng hợp, hiện đại và bền vững.

“Trong bối cảnh lượng chất thải rắn ngày càng gia tăng nhanh chóng, việc xây dựng các chiến lược dài hạn, gắn kết giữa chính sách, công nghệ và sự tham gia của cộng đồng là yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu phát triển xanh và kinh tế tuần hoàn”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Thọ nhấn mạnh.

Tại phiên thảo luận chủ đề “Kết nối kỹ năng chuyên môn của Bỉ với nhu cầu quản lý chất thải của Việt Nam”, các đại biểu chia sẻ cởi mở và sâu sắc về thực trạng, thách thức và những khoảng trống trong hệ thống quản lý chất thải rắn tại Việt Nam, từ khâu thu gom, phân loại, xử lý đến tái chế và tái sử dụng.

Đại diện các doanh nghiệp Bỉ gồm Ecosteryl, Haemers, Menart, Ion Beam Application và trường Đại học Lìege đã giới thiệu nhiều mô hình quản lý tiên tiến, công nghệ xử lý hiện đại, cùng như những bài học kinh nghiệm về xây dựng khung chính sách, huy động nguồn lực tư nhân và thúc đẩy vai trò của cộng đồng trong quản lý chất thải rắn.

TUỆ LÂM