Hợp tác xã điểm, điển hình còn gặp khó

Kinh tế tập thể dù phát triển nhưng vẫn còn nhiều “rào cản”

Những “rào cản”

Việc xây dựng mô hình HTX về nông nghiệp ƯDCNC trên địa bàn tỉnh là điều tất yếu, theo quy luật phát triển, tăng giá trị sản phẩm và đáp ứng nhu cầu của thị trường. Việc xây dựng các HTX điểm, điển hình góp phần nâng cao nhận thức của người dân về mô hình HTX kiểu mới, về sản xuất nông nghiệp ƯDCNC, tạo ra sản phẩm hàng hóa lớn, có tính tập trung, nâng cao thu nhập cho nông dân,...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả, hạn chế, khó khăn, vướng mắc vẫn còn. Như HTX Chăn nuôi bò thịt Hòa Khánh Đông (huyện Đức Hòa) là một trong số những HTX xây dựng điển hình của tỉnh nhưng còn gặp khó khăn, nhất là chưa tiếp cận được nguồn vốn vay để nhân rộng đàn bò nuôi. Hiện tại, so với quy định, HTX này mới đạt 3/8 tiêu chí HTX điển hình. Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX Chăn nuôi bò thịt Hòa Khánh Đông - Võ Thanh Quang kiến nghị: “Tỉnh có thêm những chính sách hỗ trợ về vốn và thị trường tiêu thụ để tập trung được nhiều người chăn nuôi hơn nữa”.

Ngoài ra, HTX được chọn xây dựng điểm, điển hình cũng chưa có những hình thức liên doanh, liên kết khu vực HTX và HTX với các tổ chức doanh nghiệp đạt hiệu quả cao. Đầu ra sản phẩm an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP của HTX còn gặp nhiều khó khăn, chưa ổn định, thường là những hợp đồng ngắn hạn, thị trường tiêu thụ bấp bênh, thiếu ổn định. “Cán bộ HTX chưa có kinh nghiệm quản lý sản xuất, kinh doanh tập thể, đa phần lớn tuổi nên gặp nhiều hạn chế trong xây dựng phương án hoạt động sản xuất, kinh doanh, nắm bắt thị trường” - Chủ tịch UBND huyện Châu Thành - Nguyễn Văn Khải thông tin.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng vốn điều lệ đăng ký của các HTX điểm, HTX điển hình hiện hơn 12.400 triệu đồng. Tổng số thành viên của các HTX là 1.333 thành viên. Trong đó, thành viên góp vốn là 582, thành viên liên kết là 751. Mặt khác, tổng diện tích sản xuất của các HTX được chọn làm điểm và điển hình gần 3.000ha, quy mô đàn bò 411 con, diện tích sản xuất theo quy trình VietGAP 499ha, chiếm 15%.

Qua đánh giá, trong số 16 HTX xây dựng điểm cơ bản đều hoàn thành xây dựng trụ sở, được hỗ trợ xác lập quyền sở hữu nhãn hiệu tập thể; có 14 HTX xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh; có 6 HTX được hỗ trợ cấp mã số, mã vạch truy xuất nguồn gốc;... So với quy định, tiêu chí của tỉnh ban hành thì HTX điểm có 5 tiêu chí để đánh giá. Đến nay, trong số 16 HTX xây dựng điểm, chỉ có 5 HTX đạt tất cả 5 tiêu chí; 4 HTX đạt 4/5 tiêu chí; 4 HTX đạt 3/5 tiêu chí và 3 HTX đạt 2/5 tiêu chí. Còn HTX điển hình yêu cầu cao hơn khi có tới 8 tiêu chí để đánh giá. Hiện tại, trong số 4 HTX chọn xây dựng điển hình thì mới có 1 HTX đạt 8/8 tiêu chí. Còn lại 3 HTX khác lần lượt là 3, 5 và 6 tiêu chí.

Cần sự đột phá

Trong xây dựng, phát triển HTX nói chung và các HTX điểm, điển hình, nhìn chung vẫn chưa có sự “đột phá” mạnh mẽ. Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn và Thủy lợi tỉnh - Lê Hồng Sơn, thời gian tới, HTX nói chung và các HTX được chọn xây dựng điểm, điển hình cần có sự củng cố, nâng chất lượng hoạt động và mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Các thành viên trong HTX cần quan tâm thực hiện tốt mối hợp tác, liên kết, năng động, không nên trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước.

Mặt khác, để các HTX phát triển thì nguồn nhân lực là rất quan trọng. Theo đó, cần quan tâm nâng cao trình độ, năng lực cho cán bộ quản lý HTX để kịp thời nắm bắt thị trường, định hướng HTX phát triển năng động, mạnh mẽ hơn. Khi nguồn nhân lực quản lý HTX phát huy được vai trò dẫn dắt, kết nối, mở rộng sản xuất, kinh doanh, tìm kiếm thị trường thì người dân sẽ có thêm nhiều niềm tin để tham gia vào HTX.

Hiệu quả và những lợi ích mang lại sẽ là những minh chứng thiết thực nhất để thu hút nông dân tham gia kinh tế tập thể. Thời gian qua, nhiều mô hình HTX cho hiệu quả cao đã tạo sức lan tỏa và ủng hộ của người dân. Nhiều hộ dân sau khi tham quan học tập đã chủ động xin tham gia HTX và áp dụng quy trình sản xuất ƯDCNC mà HTX đang thực hiện. Còn ngược lại, nếu HTX mà thiếu, yếu về mọi mặt từ nhân lực, vốn, hướng phát triển thì rất dễ gây mất niềm tin của người tham gia.

“Thực tế, thời gian qua, ở huyện Thạnh Hóa có HTX Thạnh Phú gây nhiều bức xúc cho người dân. HTX này ngoài sản xuất thua lỗ, nợ hàng tỉ đồng tiền mua lúa của nông dân, người điều hành, quản lý HTX còn nhập phân bón kém chất lượng về cấn trừ nợ nên xảy ra khiếu kiện, tố cáo. Vụ việc đòi nợ này xảy ra từ năm 2019 đến nay vẫn đang được tòa án thụ lý giải quyết” - ông Nguyễn Văn Minh, ngụ xã Tân Đông, huyện Thạnh Hóa, nói.

Thời gian tới, tỉnh tiếp tục tăng cường chỉ đạo quan tâm phát triển kinh tế tập thể theo mô hình HTX bảo đảm thực chất, hiệu quả, tránh tình trạng địa phương thành lập để chạy theo thành tích xây dựng xã nông thôn mới rồi sau đó hoạt động cầm chừng, èo uột, không hiệu quả và phải giải thể.

Đồng thời, các cấp, các ngành quan tâm hỗ trợ, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, quản lý cho cán bộ quản lý HTX; kết nối thị trường, tìm kiếm đầu ra ổn định, bền vững cho các HTX; chỉ đạo giải quyết, giải thể những HTX yếu kém nhiều năm. Bên cạnh đó, các cấp, các ngành đồng hành, hỗ trợ HTX phát triển và tiếp cận các nguồn vốn vay sản xuất,.../.

Lê Đức