Hợp tác xã phải được coi là đối tác bình đẳng trong nền kinh tế thị trường

Còn nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ

Chiều 28/11, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đồng chủ trì Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2025 với chủ đề "Liên kết hiệu quả giữa hợp tác xã và doanh nghiệp".

Diễn đàn được tổ chức như một không gian mở, tạo cơ hội để ‘4 nhà’: doanh nghiệp, hợp tác xã, nhà khoa học và Nhà nước cùng trao đổi, tương tác, làm rõ ý nghĩa, vai trò, thực trạng cũng như đề xuất các giải pháp thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp và HTX.

Theo thống kê, đến nay cả nước có hơn 35.000 HTX với hơn 5,9 triệu thành viên, 164 liên hiệp HTX và gần 66.000 tổ hợp tác. Đồng thời, gần 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động trên cả nước, tăng 20% so với năm 2020. Trong số này, có khoảng 4.700 HTX tham gia liên kết chuỗi giá trị và 2.600 HTX ứng dụng công nghệ cao.

Cả nước cũng đã phê duyệt và triển khai gần 3.000 dự án liên kết HTX doanh nghiệp ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau. Giai đoạn 2018 - 2025, các dự án này đã huy động tổng vốn hơn 15.200 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Nhà nước chỉ chiếm khoảng 20,9%, còn lại hơn 79% là nguồn lực đối ứng từ doanh nghiệp, HTX và người dân.

Phó Thủ tướng đánh giá những con số trên cho thấy liên kết giữa HTX và doanh nghiệp đã trở thành mô hình hiệu quả, góp phần mở rộng thị trường, ổn định đầu ra và thúc đẩy tăng giá trị cho các sản phẩm chủ lực của quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Nhiều chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ đã được hình thành, giúp nông dân và HTX từng bước tiếp cận thị trường lớn hơn, yêu cầu cao hơn, qua đó thay đổi tư duy sản xuất và năng lực cạnh tranh.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) năm 2025

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra hàng loạt tồn tại cần sớm được tháo gỡ. Đó là việc nhiều chính sách hỗ trợ liên kết còn thiếu sự gắn kết với mục tiêu chuyển đổi xanh, chuyển đổi số; việc triển khai vẫn còn chậm ở một số địa phương.

Nguồn lực tài chính phục vụ liên kết còn hạn chế, trong khi năng lực nội tại của nhiều HTX còn yếu, thiếu đội ngũ cán bộ có chuyên môn về quản trị, công nghệ và điều hành chuỗi liên kết. Công tác tuyên truyền, hướng dẫn và tổ chức thực hiện chính sách tại cơ sở còn thiếu đồng bộ, dẫn đến tình trạng nhiều HTX khó tiếp cận các chương trình hỗ trợ của Nhà nước.

Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, HTX làm nền tảng

Phát biểu kết luận Diễn đàn Kinh tế hợp tác, HTX năm 2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng ghi nhận các ý kiến, tham luận tại sự kiện đều phản ánh đúng bối cảnh thực tiễn, cho thấy sự chuyển biến tích cực trong khu vực kinh tế tập thể. Một trong những điểm sáng nổi bật của thời gian qua là hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách liên quan đến HTX liên tục được hoàn thiện, tạo hành lang pháp lý chặt chẽ và phù hợp hơn với yêu cầu phát triển của nền kinh tế.

Luật Hợp tác xã năm 2023 đã bổ sung nhiều quy định mới khuyến khích HTX mở rộng liên kết với các thành phần kinh tế khác, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò then chốt. Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chính sách ưu tiên vốn vay cho HTX tham gia chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số và phát triển nông nghiệp xanh.

Các đại biểu tham dự diễn đàn. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo Phó Thủ tướng, mục tiêu thời gian tới là phải lấp đầy khoảng trống mà một mình Nhà nước hay doanh nghiệp tư nhân không thể giải quyết. Trong đó, liên kết HTX doanh nghiệp sẽ đóng vai trò quan trọng, bảo đảm sự tham gia đầy đủ của các chủ thể: Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, HTX làm nền tảng, nông dân và người lao động là chủ thể, nhà khoa học và tư vấn đồng hành, tổ chức tín dụng hỗ trợ và tất cả phải hướng đến liên kết bền vững.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Phó Thủ tướng giao hàng loạt nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành. Bộ Tài chính được yêu cầu rà soát, sửa đổi các quy định không còn phù hợp về phát triển kinh tế tập thể và HTX, hoàn thành trong tháng 12/2025; hoàn thiện chính sách thúc đẩy doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị, cụm liên kết ngành; trình nghị định mới thay thế Nghị định 57/2018 nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp.

Bộ này cũng được giao nghiên cứu giải pháp mở rộng hỗ trợ từ Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt với doanh nghiệp tham gia liên kết chuỗi. Đồng thời, Bộ Tài chính tiếp tục duy trì Diễn đàn Kinh tế hợp tác, HTX như một kênh đối thoại thường xuyên giữa doanh nghiệp, HTX, nhà khoa học và các tổ chức tài chính.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cùng các đại biểu tham quan các gian hàng của hợp tác xã. Ảnh: Đức Thanh

Đối với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Phó Thủ tướng yêu cầu hoàn thiện dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 98/2018 về liên kết trong sản xuất nông nghiệp; xây dựng chương trình đào tạo nông dân số, nông dân chuyên nghiệp và đội ngũ quản trị HTX hiện đại; đồng thời đẩy mạnh đào tạo nghề để nâng cao năng lực của xã viên và nông dân.

Ngân hàng Nhà nước được giao nghiên cứu các gói tín dụng xanh, tín dụng thương mại và tín dụng ưu đãi nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp và HTX chủ trì dự án liên kết có thể tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn. Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam phải tích cực làm cầu nối, hỗ trợ HTX tiếp cận chính sách và tổng hợp kiến nghị để trình cơ quan có thẩm quyền.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị VCCI, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa tăng cường vai trò kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp liên kết với HTX để hình thành các chuỗi giá trị bền vững. Chính quyền các tỉnh, thành phố cần chủ động ban hành cơ chế phù hợp, bảo đảm phương châm “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian và rõ kết quả.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp tiên phong hơn nữa trong việc tham gia liên kết, hình thành chuỗi sản xuất, cung ứng, tiêu thụ gắn với kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ và các mô hình giá trị mới. Ông khẳng định Chính phủ luôn khuyến khích và tạo điều kiện để mọi thành phần kinh tế phát triển bình đẳng, bền vững, đồng thời mong muốn các bộ, ngành và doanh nghiệp cùng hành động quyết liệt hơn để tạo sức mạnh tổng hợp, thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững, đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

Vân Hồng/VOV.VN