HoREA kiến nghị siết chế tài với doanh nghiệp bỏ cọc trong đấu giá đất

Trong văn bản góp ý dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về xử lý vướng mắc trong đấu giá quyền sử dụng đất, HoREA cho rằng thực tế thời gian qua xuất hiện nhiều trường hợp tổ chức kinh tế tham gia đấu giá, trả giá cao nhưng sau đó bỏ cọc hoặc không thực hiện nghĩa vụ tài chính. Tuy nhiên, dự thảo Nghị quyết hiện mới chỉ quy định cấm cá nhân vi phạm tham gia đấu giá trong các trường hợp giao đất ở.

HoREA nhận định, quy định như vậy chưa bao quát đầy đủ thực tế, bởi doanh nghiệp mới là nhóm tham gia chính và có tác động lớn đến thị trường. Do đó, Hiệp hội đề xuất mở rộng phạm vi cấm, áp dụng cho cả cá nhân và tổ chức trong mọi trường hợp giao đất hoặc cho thuê đất.

Hai hành vi vi phạm bị áp dụng lệnh cấm gồm: bỏ cọc sau khi trúng đấu giá và không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán. Theo HoREA, chế tài này sẽ có tác dụng răn đe mạnh, vì nếu doanh nghiệp nhỏ có thể lập pháp nhân mới để tiếp tục tham gia đấu giá, thì các doanh nghiệp lớn sẽ phải thận trọng trước nguy cơ bị cấm, từ đó giảm thiểu tình trạng thao túng giá và làm nhiễu loạn thị trường.

Bên cạnh đó, HoREA cho rằng mức tiền đặt trước hiện nay (10 - 20% giá khởi điểm) chưa đủ sức sàng lọc nhà đầu tư thiếu năng lực tài chính. Hiệp hội ủng hộ đề xuất nâng mức đặt cọc lên từ 20% đến 50%, qua đó giúp lựa chọn được nhà đầu tư thực sự có tiềm lực và cam kết thực hiện dự án.

Về biện pháp xử lý khi bỏ cọc, HoREA nhận định mức bồi thường hiện hành còn quá thấp, chưa đủ sức răn đe, do hầu hết các cuộc đấu giá được tổ chức bởi đơn vị công lập theo khung phí Nhà nước.

Vì vậy, Hiệp hội đề nghị bổ sung chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, đồng thời sửa đổi Nghị định 82/2020/NĐ-CP để xác định rõ hành vi bỏ cọc là vi phạm pháp luật, có thể bị xử lý tài chính và hành chính song song.

Ảnh minh họa

Trước đó, Bộ Tư pháp đã kiến nghị áp dụng hình thức bồi thường toàn bộ chi phí phát sinh đối với người bỏ cọc và cấm tham gia đấu giá từ 2 đến 5 năm. Trường hợp trúng đấu giá nhưng không nộp tiền đúng hạn, thời gian cấm tham gia sẽ là 6 tháng đến 3 năm.
Nếu được thông qua, Nghị quyết dự kiến có hiệu lực đến ngày 28/2/2027.

Theo HoREA, trong thời gian qua, đã xuất hiện không ít trường hợp trả giá cao bất thường rồi bỏ cọc, gây méo mó giá đất, làm đình trệ kế hoạch đấu giá và lãng phí nguồn lực công. Một số trường hợp bị nghi ngờ có dấu hiệu cấu kết để thao túng giá, tạo “sốt ảo” nhằm hưởng lợi gián tiếp.

Do đó, Hiệp hội cho rằng việc siết chế tài, tăng cường giám sát và minh bạch hóa quy trình đấu giá đất là giải pháp quan trọng để bảo vệ tính công bằng, ngăn ngừa thất thu ngân sách, đồng thời tạo lập môi trường đầu tư lành mạnh và bền vững cho thị trường bất động sản Việt Nam.

Văn Sơn