HTX tạo 'đòn bẩy' cho mục tiêu giảm nghèo bền vững tại An Lão

Tổng diện tích tự nhiên của huyện An Lão là 69.202ha; có khí hậu mát mẻ quanh năm, với nhiều đồi núi, thác đá, dòng suối, rừng và rừng nguyên sinh An Toàn. Dân số khoảng 33.000 người với 3 dân tộc chính: Kinh, Hre và Bana sinh sống. Toàn huyện có 9 xã và 1 thị trấn với 57 thôn, trong đó 40 thôn là đồng bào dân tộc thiểu số.

"Cánh tay nối dài" hỗ trợ hộ nghèo

Huyện An Lão có khoảng 13 HTX, với 3.580 thành viên. Doanh thu bình quân mỗi HTX đạt hơn 600 triệu đồng/năm, thu nhập bình quân của thành viên đạt 43 triệu đồng/người/năm. An Lão đang đẩy mạnh kiện toàn tổ chức, tăng vốn góp, hợp nhất các HTX cùng ngành nghề nhằm mở rộng quy mô và hiệu quả hoạt động.

Một trong những điểm sáng đáng chú ý là HTX Nông dược và Dịch vụ An Toàn, nơi thổi bùng sức sống mới cho vùng dược liệu xã An Toàn. HTX do anh Thái Minh Tiến sáng lập, đã tận dụng nguồn dược liệu phong phú tại địa phương để sản xuất thực phẩm chức năng như: viên nang đảng sâm, viên nén đương quy, siro ho thường xuân, bột sủi kim ngân...

Thực hiện dự án liên kết trồng và tiêu thụ dược liệu đương quy, HTX đã hợp tác với 24 hộ nghèo và 1 hộ cận nghèo, trồng hơn 3 ha đương quy. Tính đến tháng 2/2025, HTX đã thu mua gần 35 tấn đương quy tươi, giúp nhiều hộ dân có thu nhập ổn định, trong đó 7 hộ đã thoát nghèo – vượt chỉ tiêu đề ra.

Ông Đinh Văn Trầm, người dân tộc Bana, chia sẻ: “Trước kia chỉ trồng bắp, lúa, thu nhập bấp bênh. Nhờ tham gia dự án trồng đương quy và được HTX bao tiêu sản phẩm, gia đình tôi năm nay thu lãi gần 60 triệu đồng và thoát nghèo”.

Các đại biểu cắt băng khai trương mô hình thương mại hai chiều tại HTX nông dược và dịch vụ tổng hợp An Toàn. Ảnh: HẢI YẾN

Bên cạnh việc trồng đương quy, HTX còn liên kết với 32 hộ dân ở xã An Toàn để trồng và tiêu thụ các sản phẩm nông sản như rau an toàn, trái cây, thảo mộc, dược liệu để HTX gom mua và chế biến sâu. HTX còn triển khai mô hình thương mại hai chiều, hỗ trợ tiêu thụ nông sản đặc sản địa phương và cung ứng hàng hóa thiết yếu cho vùng miền núi. Đến nay, HTX đã kết nối với khoảng 130 doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất ở 9 tỉnh, thành phố, giúp mở rộng thị trường tiêu thụ cho bà con đồng bào Bana.

Không chỉ HTX Nông dược An Toàn, tại huyện An Lão, nhiều HTX khác cũng đang vươn mình mạnh mẽ. Tiêu biểu như HTX Dịch vụ và Dược liệu An Lão, chuyên thu mua và chế biến các sản phẩm từ cây quế rừng – một nguồn tài nguyên quý giá của địa phương.

Anh Đinh Lê Tuấn Anh, Giám đốc HTX Dịch vụ và Dược liệu An Lão chia sẻ: "Toàn huyện An Lão có hơn 170 ha quế rừng, chúng tôi nhận thấy người dân chỉ bán thô cho các thương lái vỏ, thân, cành, lá cây quế nên thành lập HTX để thu mua, sản xuất các sản phẩm liên quan đến dược liệu này như: Nụ quế thông, cốc nến vỏ quế, gia vị thảo mộc, rượu xoa bóp, bột quế sạch, quế thanh cạo vỏ, muối chấm B’Rê. Hiện nay, mỗi tháng chúng tôi thu mua hơn 600 kg quế thô, sản xuất được nhang quế nụ đạt chuẩn OCOP 3 sao cung cấp cho thị trường. Thông qua hoạt động thu mua, sản xuất, chúng tôi đã tạo việc làm cho một số người dân địa phương nâng cao giá trị của cây quế. Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm và sản xuất một số loại sản phẩm làm đẹp, thực phẩm từ cây quế, trà ô long…".

Nhờ những mô hình sáng tạo này, nhiều sản phẩm dược liệu tại An Lão đã đạt OCOP 3 sao như trà túi lọc chè dây An Toàn, rượu sim BĐ 77, cao thảo mộc xịt họng, nụ quế thông… Các HTX cũng đang tập trung đầu tư nâng cao công nghệ chế biến, đa dạng hóa sản phẩm, gia tăng giá trị nông sản bản địa.

Tăng cường nội lực cho HTX

Hiện, toàn tỉnh Bình Định có khoảng hơn 270 HTX và Quỹ tín dụng nhân dân, hoạt động trong 5 lĩnh vực: nông nghiệp, tín dụng, giao thông vận tải, công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp, và dịch vụ. Tổng số thành viên HTX ước đến cuối năm 2024 là 277.348 thành viên. Các HTX thu hút gần 3.080 lao động thường xuyên, với doanh thu bình quân đạt 3,5 tỷ đồng/HTX.

Toàn tỉnh có hơn 60 HTX liên kết với doanh nghiệp (DN) thực hiện chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, nhiều HTX cũng chủ động hợp tác với nông dân, thu mua đa dạng nông sản để cung ứng cho thị trường. Mô hình liên kết này bước đầu tạo ra sự hài hòa lợi ích giữa các bên, phù hợp với yêu cầu đổi mới kinh tế thị trường và phát triển bền vững HTX.

Nhờ sự quan tâm của các cấp, ngành, Liên minh HTX tỉnh và Trung ương, nhiều sản phẩm tiêu biểu của các HTX, sản phẩm OCOP của địa phương đã được quảng bá giới thiệu tại các buổi xúc tiến thương mại, hội chợ trong toàn quốc.

Dù quy mô còn nhỏ, nhưng các chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ sản phẩm đã góp phần thiết thực vào việc phát triển kinh tế tập thể, đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới và nâng cao hiệu quả hoạt động HTX trong giai đoạn mới.

Từ nay đến cuối năm 2025, Liên minh HTX tỉnh Bình Định sẽ tiếp tục vận động, tư vấn thành lập mới từ 15 - 20 HTX theo mô hình liên kết chuỗi giá trị, đồng thời tạo điều kiện để các HTX tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh. Công tác xúc tiến thương mại, kết nối DN – HTX cũng sẽ được đẩy mạnh nhằm gia tăng cơ hội hợp tác đầu tư.

Để tăng cường nội lực cho các HTX trong toàn tỉnh nói chung và huyện An Lão nói riêng, năm 2024, Liên minh HTX tỉnh tổ chức nhiều lớp tập huấn, đào tạo cho khoảng 820 lượt người, tập trung vào các nội dung như: tuyên truyền Luật HTX, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý nhà nước về kinh tế tập thể, chức danh chủ chốt HTX, nhân viên và thành viên HTX.

Bên cạnh đó, tháng 7/2024, Quỹ hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Bình Định tổ chức hội nghị phổ biến cơ chế vay vốn và kết nối giao thương cho HTX. Hội nghị thu hút sự tham gia của hơn 200 DN, HTX, liên hiệp HTX từ 40 tỉnh, thành phố, tạo nên những cơ hội giao thương quý báu.

Cầm tay chỉ việc – hướng đến tạo sinh kế bền vững

Đồng hành cùng các HTX, chính quyền huyện An Lão cũng đang triển khai đồng bộ các giải pháp hỗ trợ sinh kế cho hộ nghèo. Trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, huyện An Lão đã thực hiện hơn 90 dự án hỗ trợ sản xuất, giúp hơn 1.000 hộ nghèo, cận nghèo phát triển sinh kế. Tỷ lệ hộ nghèo toàn huyện đã giảm trung bình 9,42%/năm, vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện đề ra (6-7%).

Trao quà cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Các dự án nổi bật gồm liên kết nuôi bò vỗ béo, trồng dược liệu (đương quy, địa hoàng, thìa canh), hỗ trợ chăn nuôi gia súc, gia cầm, trồng cây ăn quả... Từ những dự án này, hàng trăm hộ dân không chỉ có thêm nguồn thu nhập ổn định mà còn từng bước thay đổi tư duy sản xuất, hướng tới làm ăn bền vững, hiệu quả.

An Lão đặt mục tiêu đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn 8,93%, với ít nhất 487 hộ thoát nghèo, cận nghèo. Theo lãnh đạo huyện An Lão, huyện kiên trì bám sát từng hộ, phân loại đúng nguyên nhân nghèo để có giải pháp phù hợp; đồng thời tập trung phát triển sản xuất, hỗ trợ sinh kế, dạy nghề gắn với nhu cầu thực tế nhằm giúp người dân thoát nghèo bền vững. Ngoài ra, huyện còn đẩy mạnh đào tạo nghề sơ cấp như trồng rau, may công nghiệp… giúp người dân có việc làm ổn định, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.

Nhìn lại những thành quả bước đầu có thể thấy rằng: Phát triển kinh tế gắn với mô hình HTX chính là hướng đi đúng đắn, bền vững để người dân huyện miền núi An Lão thoát nghèo và vươn lên làm giàu. Với sự vào cuộc mạnh mẽ từ chính quyền, sự đồng hành của Liên minh HTX tỉnh, cùng tinh thần đổi mới không ngừng từ các HTX, trong tương lai gần, An Lão sẽ không chỉ là điểm sáng về xóa đói giảm nghèo, mà còn vươn lên trở thành vùng quê đáng sống, trù phú và đầy triển vọng.

Thu Thảo