HTX trong hành trình giảm nghèo ở Võ Nhai

Huyện Võ Nhai từng được biết đến là một trong những địa phương nghèo khó của cả nước. Cuộc sống của người dân nơi đây bao đời gắn liền với nương rẫy, năng suất thấp, thu nhập bấp bênh...

HTX - “bệ phóng” cho kinh tế địa phương

Tuy nhiên, trong những năm qua, số lượng và chất lượng hoạt động của các HTX trên địa bàn huyện Võ Nhai không ngừng được nâng lên. Các HTX đã và đang hoạt động hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp, lâm nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đến dịch vụ, du lịch cộng đồng. Chính sự đa dạng trong lĩnh vực hoạt động đã tạo ra nhiều cơ hội sinh kế cho người dân, góp phần giảm thiểu sự phụ thuộc vào nông nghiệp truyền thống.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, các HTX đã đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển giao khoa học kỹ thuật, đưa các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất và chất lượng cao vào sản xuất. Hình thức liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, từ khâu cung ứng vật tư đầu vào, sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm, đã giúp nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản của địa phương. Điển hình như các HTX Nông nghiệp sạch Tràng Xá, HTX Trâu Vàng…với việc áp dụng quy trình VietGAP và hữu cơ, sản phẩm đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường, mang lại thu nhập ổn định cho các thành viên.

HTX có vai trò quan trọng trong việc tạo sinh kế, nâng thu nhập cho người dân.

Không chỉ dừng lại ở đó, các HTX còn tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi, giúp họ có thêm nguồn lực để đầu tư phát triển sản xuất. Thông qua các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng, năng lực quản lý và kỹ năng sản xuất của các thành viên HTX cũng được nâng cao đáng kể.

Trong lĩnh vực lâm nghiệp, các HTX đã góp phần vào việc bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Các mô hình HTX trồng rừng gỗ lớn, rừng sản xuất theo chứng chỉ FSC không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường sinh thái. Tiêu biểu như HTX Sản xuất và Dịch vụ Nông nghiệp Võ Nhai, HTX Dịch vụ Nông - Lâm nghiệp xã Tràng Xá, HTX Nông Lâm Nghiệp Phú Thượng, HTX Dịch vụ nông lâm nghiệp Đại Tiến…

Bên cạnh nông nghiệp và lâm nghiệp, các HTX trong lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ cũng đang dần khẳng định vai trò của mình. Các HTX dệt thổ cẩm, chế biến nông sản, cung cấp dịch vụ du lịch cộng đồng đã tạo ra những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương, thu hút du khách và tạo thêm nguồn thu nhập cho người dân.

Những câu chuyện “thay da đổi thịt” nhờ HTX

Có lẽ, những câu chuyện về sự đổi đời của người dân nhờ tham gia các HTX là minh chứng rõ ràng nhất cho vai trò của mô hình kinh tế tập thể này trong công cuộc giảm nghèo ở Võ Nhai.

Chị Nguyễn Thị Hoa, một thành viên liên kết của HTX Tràng Xá, chia sẻ: “Trước đây, gia đình tôi chỉ trồng lúa và một ít rau màu theo kinh nghiệm truyền thống, thu nhập rất bấp bênh. Từ khi tham gia vào HTX, chúng tôi được hướng dẫn kỹ thuật sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn, được hỗ trợ về giống, phân bón và tìm đầu ra ổn định. Nhờ đó, thu nhập của gia đình tôi đã tăng lên gấp nhiều lần, cuộc sống cũng khấm khá hơn trước rất nhiều”.

Tương tự, anh Hoàng Văn Bình, thành viên HTX Sản xuất và Dịch vụ Nông nghiệp Võ Nhai, cho biết: “Trước đây, nhiều người trong xã thường phải đi làm ăn xa vì không có việc làm ổn định. Từ khi HTX đa dạng dịch vụ từ trồng rừng và chăm sóc rừng, trồng cây hàng năm và lâu năm, dịch vụ trồng trọt và chăn nuôi, chế biến và bảo quản nông sản, lâm sản (trừ gỗ, tre, nứa), hoạt động xây dựng, vận tải.... nhiều người đã trở về quê hương làm việc, có thu nhập ổn định".

HTX chế biến nông sản Võ Nhai đầu tư dây chuyền hàng tỷ đồng, tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương.

Những câu chuyện như của chị Hoa và anh Bình không còn là cá biệt ở Võ Nhai. Sự phát triển của các HTX đã mang lại những thay đổi tích cực trong đời sống kinh tế - xã hội của địa phương, góp phần thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp.

Theo lãnh đạo huyện, Võ Nhai đang triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 với nhiều mục tiêu và giải pháp cụ thể.

Huyện đặc biệt quan tâm đến việc xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo và cận nghèo. Đến tháng 4/2025, Võ Nhai đã hoàn thành mục tiêu này, góp phần ổn định cuộc sống cho người dân.

Đi liền với đó, các mô hình phát triển kinh tế được triển khai, ví dụ như mô hình chăn nuôi dê ở xóm Mỏ Chỉ, xã Cúc Đường, các mô hình HTX từ sản xuất chè, làm du lịch, lâm nghiệp… đã mang lại kết quả tích cực, giúp người dân tăng thu nhập.

Chính vì vậy, mà từ một huyện miền núi còn nhiều khó khăn, với tỷ lệ hộ nghèo còn cao ở một số khu vực, đến nay, huyện đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, đặc biệt trong việc hỗ trợ nhà ở và triển khai các mô hình sinh kế.

Tính đến cuối năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo ở huyện Võ Nhai là 12,7%, giảm 3,58% so với đầu năm 2023. Huyện đã đạt 99,37% so với kế hoạch giảm nghèo đề ra. Đến hết năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm xuống còn 8,48%. Mục tiêu của huyện là đến cuối năm 2029, tỷ lệ hộ nghèo là dân tộc thiểu số giảm xuống dưới 8% theo tiêu chí mới.

Như vậy, tỷ lệ hộ nghèo ở huyện Võ Nhai đã giảm đáng kể trong những năm gần đây. Tuy nhiên, những con số này cho thấy tỷ lệ giảm nghèo của huyện vẫn còn tương đối cao.

Giảm nghèo song song với phát triển HTX

Đi liền với đó là quá trình phát triển HTX ở Võ Nhai vẫn còn đối mặt với không ít thách thức. Đó là sự hạn chế về nguồn vốn, trình độ quản lý của một số HTX còn yếu, liên kết giữa các HTX và doanh nghiệp chưa thực sự chặt chẽ, cũng như sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của thị trường.

Theo đại diện của các HTX, hiện nay giá cả nông sản và lâm sản thường xuyên biến động, gây khó khăn cho việc lập kế hoạch sản xuất và đảm bảo lợi nhuận cho các thành viên HTX. Không dừng lại ở đó, khả năng tham gia các chuỗi giá trị liên kết với doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ của các HTX còn hạn chế.

Ở một số vùng sâu, vùng xa của huyện Võ Nhai, hệ thống giao thông còn khó khăn, ảnh hưởng đến việc vận chuyển vật tư và sản phẩm. Một số HTX thiếu các cơ sở chế biến, bảo quản sau thu hoạch hiện đại, dẫn đến tổn thất sản phẩm và giảm giá trị gia tăng. Trong khi khả năng tiếp cận và ứng dụng các công nghệ mới trong sản xuất nông lâm nghiệp còn hạn chế.

Để vượt qua những thách thức này và hướng đến sự phát triển bền vững, huyện Võ Nhai cần tiếp tục có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Trong đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về vai trò và lợi ích của HTX. Đồng thời, cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể hơn nữa về vốn, khoa học kỹ thuật, xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm của HTX.

Bên cạnh đó, việc nâng cao năng lực quản lý, điều hành cho đội ngũ cán bộ HTX cũng là một yếu tố then chốt. Cần tạo điều kiện cho họ được tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao kiến thức và kỹ năng.

Đặc biệt, việc tăng cường liên kết giữa các HTX với nhau và với các doanh nghiệp sẽ giúp tạo ra chuỗi giá trị bền vững, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm của địa phương.

Hành trình giảm nghèo ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên đã và đang có những bước tiến vững chắc, trong đó, vai trò của các HTX là không thể phủ nhận. Từ việc liên kết sản xuất, nâng cao giá trị nông sản đến tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân, các HTX đã thực sự trở thành “bệ phóng” quan trọng cho kinh tế địa phương.

Do đó, song song với thực hiện các mục tiêu, chính sách giảm nghèo, việc đẩy mạnh các chính sách phát triển HTX sẽ giúp Võ Nhai tiếp tục gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trên con đường xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho người dân nơi đây.

Trí Chiến