Hương sen mùa hạ

Tháng Sáu, trên khắp các ao hồ, hoa sen nở rộ. Loài hoa sen chỉ khoe sắc vào mùa hạ, gói trong mình tất cả những thanh khiết và dịu dàng, ủ trong hương thơm thoang thoảng, ngọt ngào và quyến rũ. Hoa sen không chỉ chứa đựng vẻ đẹp bên ngoài mà còn là biểu tượng cao quý của dân tộc. Đứng trước sen, tâm hồn ta như tĩnh lặng, như tìm được nhiều hơn những an nhiên giữa nhịp sống hối hả thường ngày.

Hoa sen trông đơn giản, bình dị đến vậy nhưng vẫn giữ được nét kiêu sa, sang trọng của loài hoa “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Sen mọc nhiều ở đầm lầy, ao hồ mỗi làng quê nhưng có sức cảm nhiễm lớn lao đến kỳ lạ. Dưới cái nắng gay gắt, giữa những cơn gió Lào rát mặt bao trùm, đâu đó trên những làng quê quen thuộc, ta bắt gặp những cánh sen hồng với mùi hương dễ chịu, tươi mát, nhẹ nhàng tỏa hương trong không gian.

Vào những ngày cuối tuần của tháng Sáu, bố cho chúng tôi về ngoại, ngồi trên những thanh tre được đan kỹ càng cẩn thận đặt ngay ngắn ở vị trí an toàn trong hồ sen, chúng tôi được thưởng thức không gian sen vào buổi sáng, tâm hồn nhẹ nhàng, khoan khoái, khoảnh khắc một ngày mới bắt đầu, dường như ta lại thấy cuộc sống này ý nghĩa và tươi đẹp biết nhường nào. Khung cảnh tuyệt đẹp nhưng cũng thanh bình đến lạ, cảm giác như những lo toan đã không còn hiện diện nơi này và phút chốc tan biến, khiến chúng tôi chỉ muốn ở mãi không về.

Có lần nghe ngoại kể, hoa sen tự sinh, tự giữ, rồi cứ đến mùa hạ là vươn lên mạnh mẽ, khoe sắc tỏa hương. Bản thân hoa sen giống như cuộc đời của một con người. Đầu mùa sen nở trên mặt hồ lung linh, sau đó sen tàn lụi nên thời điểm ngắm sen đẹp nhất thường bắt đầu từ sớm mai vừa tắt ánh mặt trời, khi những cánh sen bung nở khoe những nhụy vàng tinh túy và những giọt sương mai vẫn còn long lanh trên lá, hoa. Khác với mùi hương nồng nàn của hoa sữa, không gắt như hương nhài hay nhạt nhòa, lãnh đạm như những loài hoa khác, hương sen nồng nàn, say mê mà vẫn vô cùng dịu dàng thanh thoát.

Dường như hoa sen lựa chọn thời gian tháng Sáu nóng gắt gay để xuất hiện tựa như một sự tính toán vẹn tròn của đất trời. Sen thân thuộc với người Việt từ ngàn xưa, cây sen được biết đến như một loại dược liệu quý có giá trị cũng như một nguồn nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực. Mùa sen rất ngắn nên những người yêu sen đã tranh thủ mua về trưng bày, thưởng thức.

Sen với mọi người là hoa, là tranh, là cảnh nhưng với người trồng sen là để thu hoạch kiếm sống, giúp cả gia đình vượt qua những khó khăn trong cuộc sống cơm áo gạo tiền. Hiếm có loài hoa nào lại dùng được tất cả thân, củ, hoa, hạt và lá như hoa sen. Cây sen mỏng manh từ ao bùn đến vậy mà dâng hiến cho đời tất cả. Củ sen ninh chung trong các món canh bổ dưỡng ăn mát như khoai sọ. Lá sen để gói xôi, gói cốm. Những bông hoa sen có màu hồng tươi sáng thường được chọn để ướp trà sen. Hạt sen nấu chè, làm mứt hay xôi. Hay tâm sen đắng ở giữa hạt lại là bài thuốc quý chữa mất ngủ, mỏi mệt. Kể về sen cứ như là chẳng hết. Một mùa sen chẳng dài mà bao lưu luyến.

Những bông sen nở rộ trên đầm hòa quyện cùng mùi hương lan tỏa đã làm say đắm lòng người. Trên những gánh hàng của các bà, các chị từ các nẻo đường quê rong ruổi len lỏi được chở khắp qua các ngõ ngách đường phố, sắc hoa sen giản dị cùng hương thơm thoang thoảng làm dịu bớt cái nắng oi ả của mùa hè. Đối với mỗi người, mỗi ngày tháng trôi qua không chỉ là thời gian của đất trời, ngày tháng, mà chính là của những mùa hoa đã thân như một thói quen từ năm này qua năm khác. Những ngày hè oi nóng tưởng như không thể yêu thương, nhưng mùa sen thơm nồng đã như những cơn gió nhẹ nhàng, làm dịu mát những ngày hè, và dịu cả những tâm tư nặng lòng của ai đó. Ta lại trân quý biết bao!

Thời gian vừa là kẻ đồng hành nghiêm khắc vừa là người bạn thật bao dung. Chỉ có sen là muôn đời vẫn thế. Năm tháng qua đi, khi gác lại cái hối hả của guồng quay sinh tồn, nghĩ về những gì đã qua, mới thấy ký ức tuổi thơ đã nuôi dưỡng tâm hồn để con người được sống một cuộc đời thanh thản, bình yên. Cứ mỗi mùa sen đi qua, nhưng hương thơm và vẻ đẹp của nó vẫn còn lại trong trái tim.

Một tháng Sáu lại về và ngoài kia, một mùa sen nữa lại chập chững, lại bâng khuâng, lại tỏa mùi thơm đến ngọt ngào trên từng góc phố, làng quê. Đâu đó để nhớ nhớ thương thương những mùa sen bỏ lại!

Nguyễn Văn Nhật Thành/Báo Giác Ngộ