Hướng tới loại bỏ trung gian môi giới lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: PV

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng chủ trì hội nghị; cùng dự có đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và hơn 100 doanh nghiệp dịch vụ xuất khẩu lao động trên cả nước.

Hơn 121.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài

Quyền Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) Vũ Trường Giang cho biết, 10 tháng năm 2025, cả nước đã đưa hơn 121.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài, đạt 93,2% kế hoạch năm 2025. Ước tính đến hết năm 2025, tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài trong giai đoạn 2021-2025 đạt khoảng 636.000 người, vượt 127% chỉ tiêu đề ra.

Các thị trường trọng điểm, như: Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc duy trì ổn định, trong khi nhiều thị trường mới, như: Cộng hòa Liên bang Đức, Rumani, Hungary, Israel, UAE đang mở rộng mạnh mẽ. Hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài không chỉ giúp giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, mà còn đóng góp 6,5 - 7 tỷ USD kiều hối mỗi năm, trở thành một trong những nguồn ngoại tệ quan trọng của nền kinh tế.

Quyền Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) Vũ Trường Giang phát biểu. Ảnh: PV

Tính đến tháng 9-2025, toàn quốc có 505 doanh nghiệp được cấp Giấy phép hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Số lượng doanh nghiệp hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tăng ổn định trong thời gian gần đây.

Bên cạnh kết quả đạt được, hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài hiện đối mặt với nhiều thách thức. Điển hình như tại Nhật Bản, biến động tỷ giá đồng yên khiến thu nhập thực tế của người lao động giảm. Tại Hàn Quốc vẫn còn hiện tượng môi giới và cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Trong khi ở Đài Loan (Trung Quốc), một số tổ chức không có giấy phép vẫn lôi kéo người lao động, gây nhiễu thị trường…

Ngoài ra, rào cản về ngoại ngữ, kỹ năng nghề nghiệp và thủ tục hành chính phức tạp vẫn là những “nút thắt” khiến doanh nghiệp tốn nhiều thời gian, chi phí.

Đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Nội vụ) cho biết, hệ thống pháp luật về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài vẫn còn bất cập, chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và hội nhập. Pháp luật hiện hành thiếu cơ chế phản ứng nhanh, linh hoạt và chưa đồng bộ với quy định của các nước tiếp nhận lao động. Một số văn bản, trong đó có Luật số 69/2020/QH14, vẫn còn khoảng cách so với tinh thần cải cách, vì vậy cần sớm được rà soát, hoàn thiện để phù hợp với bối cảnh phát triển mới.

Đại diện doanh nghiệp trao đổi tại hội nghị gặp gỡ, đối thoại. Ảnh: Hiền Thu

Đại diện lãnh đạo Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) chia sẻ một số thách thức trong việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Đó là: Sự cạnh tranh gay gắt từ Philippines, Indonesia, Campuchia. Mặc dù, người lao động Việt Nam được đánh giá cần cù, thông minh, nhanh chóng tiếp thu công việc và hòa nhập vào đời sống xã hội của nước tiếp nhận, tuy nhiên, trình độ ngoại ngữ, tác phong, ý thức kỷ luật, chấp hành hợp đồng lao động của người lao động là vấn đề mà nhiều công ty tiếp nhận lao động có ý kiến…

Tuy nhiên, đại diện một số doanh nghiệp chia sẻ khó khăn trong việc cạnh tranh với các tổ chức môi giới địa phương; trong việc tiếp cận với người lao động; chi phí đào tạo lao động để người lao động có thể làm quen với văn hóa và yêu cầu công việc rất lớn, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp… Từ đó, các doanh nghiệp mong muốn Bộ Nội vụ và các cơ quan chức năng có cơ chế quản lý và kiểm soát hoạt động của các công ty môi giới lao động; có các quy định cụ thể về mức phí môi giới, để có cơ sở đàm phán với đối tác nước ngoài…

Đề xuất sửa đổi Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài

Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng đề nghị, trong tháng 11-2025, Cục Pháp chế và Cục Quản lý lao động ngoài nước có hướng dẫn cho các địa phương về việc phải làm gì với những nội dung đã được Bộ Nội vụ phân cấp, phân quyền cho địa phương; tổng hợp lại các ý kiến doanh nghiệp trao đổi tại cuộc đối thoại này để có bản kết luận cụ thể gửi cho các đơn vị theo đúng thẩm quyền của Bộ; báo cáo Thủ tướng Chính phủ về những vấn đề doanh nghiệp đề xuất nhưng ngoài thẩm quyền của Bộ.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Hiền Thu

Hiện, Bộ Nội vụ đang đẩy nhanh tham mưu sớm hoàn thiện thể chế trong tháng 10 và 11-2025, để triển khai xây dựng Chiến lược đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng giai đoạn từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo kế hoạch, trong năm 2026, Bộ Nội vụ sẽ trình cấp có thẩm quyền Chiến lược nói trên, đồng thời, nghiên cứu đề xuất sửa đổi Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, hướng tới xây dựng hành lang pháp lý hiện đại, minh bạch, phù hợp thông lệ quốc tế.

Theo Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng, vấn đề cốt lõi là cần chuyển đổi căn bản tư duy quản lý, từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, cắt giảm, đơn giản hóa tối đa các điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính không cần thiết, tạo môi trường lành mạnh, bỏ cơ chế “xin - cho”.

Bộ Nội vụ cũng sẽ tập trung mở rộng thị trường chất lượng cao, ưu tiên các quốc gia có thu nhập tốt, điều kiện lao động an toàn và ổn định. Thời gian tới, các ngành cơ khí, điện tử, chế biến nông - lâm - thủy sản, năng lượng tái tạo sẽ được coi là hướng đi chiến lược trong giai đoạn tới. Trọng tâm sẽ chuyển dần từ lao động phổ thông sang lao động có kỹ năng và tay nghề, đáp ứng tiêu chuẩn của các thị trường phát triển.

Để tạo thay đổi đột phá, Bộ Nội vụ xác định chuyển đổi số là giải pháp trọng tâm. Do đó, 100% thủ tục hành chính trong lĩnh vực này sẽ được thực hiện trực tuyến toàn trình để nâng cao tính minh bạch của hoạt động. Một trong những hướng đi mới nữa là xây dựng nền tảng số kết nối trực tuyến giữa người lao động và doanh nghiệp, qua đó loại bỏ trung gian môi giới, minh bạch hóa tuyển dụng và giảm chi phí đáng kể cho người lao động.

“Mục tiêu cuối cùng là nâng cao vị thế của lao động Việt Nam trên thị trường quốc tế - không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng, kỷ luật và uy tín”, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh.

Hiền Thu