Hướng tới môi trường giao thông không khói thuốc

Các cơ quan chức năng tổ chức gắn biển nhà ga không thuốc lá.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam vẫn nằm trong 15 quốc gia có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới. Những năm gần đây, việc sử dụng thuốc các sản phẩm thuốc lá mới đang trở nên phổ biến và tăng nhanh, đặc biệt là ở thanh, thiếu niên. Đáng chú ý, mặc dù, tình trạng tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại một số điểm công cộng năm 2023 đã giảm đáng kể so năm 2010, nhưng vẫn còn nhiều người không hút thuốc còn phơi nhiễm với thuốc lá thụ động, trong đó cao nhất là tại các nhà hàng, quán ăn là 68,6%; tại khách sạn là 44,5%. Riêng trên các phương tiện giao thông công cộng, tình trạng phơi nhiễm với khói thuốc lá đã giảm từ 34,4% (năm 2010) xuống còn 19% (năm 2023).

Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm (Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam) cho biết: Mỗi năm trên thế giới có khoảng một triệu ca tử vong do hút thuốc lá thụ động, trong đó 64% số tử vong do thuốc lá thụ động là nữ và 165 nghìn ca tử vong là ở trẻ em dưới 5 tuổi. Đặc biệt ở trẻ em, hút thuốc thụ động gây khối u não, bệnh tai giữa, ung thư hạch, các triệu chứng hô hấp, giảm chức năng phổi, hen xuyễn, hội chứng đột tử trẻ sơ sinh (SIDS), ung thư máu, bệnh đường hô hấp... Đối với phụ nữ mang thai, thường xuyên hít phải khói thuốc thụ động có thể bị sảy thai, thai nhi phát triển chậm hoặc sinh non.

Theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), hằng năm trên thế giới có hàng trăm nghìn ca tử vong do phải tiếp xúc thụ động với khói thuốc, trong đó có lĩnh vực giao thông vận tải.

Thạc sĩ, Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm cho biết thêm, việc hút thuốc lá không chỉ tác hại đến sức khỏe, mà việc sử dụng thuốc lá còn gây tổn thất kinh tế do chi phí khổng lồ về y tế cho những người bị bệnh do hút thuốc lá. Tại Việt Nam, những tổn thất này bao gồm chi tiêu cho hút thuốc, chi cho khám, điều trị bệnh liên quan hút thuốc, tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm, ô nhiễm môi trường.

Riêng tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh, gồm: Ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa-hô hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, do hút thuốc lá gây ra khoảng 67 nghìn tỷ đồng/năm.

Treo pa-nô tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá tại khu vực công cộng.

Các chuyên gia lĩnh vực y tế cho rằng, bên cạnh việc giảm chi phí kinh tế, giảm chi phí vệ sinh môi trường và bảo trì, bảo dưỡng phương tiện, giảm nguy cơ cháy nổ… việc thực hiện bến tàu, bến xe, nhà ga, bến cảng, các phương tiện giao thông công cộng không khói thuốc lá sẽ giúp cho hành khách, cán bộ, nhân viên ngành giao thông vận tải tiếp cận được những thông tin về tác hại thuốc lá, nhất là phòng tránh tiếp xúc thụ động với khói thuốc, để tự bảo vệ sức khỏe của bản thân mình.

Tuy nhiên, để tạo môi trường lành mạnh, nhất là bảo đảm quyền lợi của những người không hút thuốc được hít thở bầu không khí trong lành không có khói thuốc, nhất là từng bước giúp giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, tại các địa điểm bến tàu, bến xe, nhà ga, bến cảng, các phương tiện giao thông công cộng cần thực hiện nghiêm túc việc gắn biển “Cấm hút thuốc”. Đặc biệt, không thực hiện quảng cáo, bán, tiếp thị thuốc lá trên các phương tiện giao thông; các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát, nhắc nhở thường xuyên việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc tại các khu vực này.

Đối với các phương tiện được phép có nơi dành riêng cho người hút thuốc, thì nơi dành riêng phải đáp ứng được yêu cầu khép kín hoàn toàn, có hệ thống thông gió riêng biệt; có biển báo tại vị trí dễ quan sát; có dụng cụ chứa mẩu, tàn thuốc lá; có thiết bị phòng cháy, chữa cháy. Nếu nơi dành riêng không đáp ứng yêu cầu này, phải thực thi cấm hoàn toàn.

Đồng thời, yêu cầu người quản lý bến xe, nhà ga, bến tàu, người điều khiển phương tiện giao thông thường xuyên nhắc nhở hành khách, người bán hàng về quy định không hút thuốc lá trên các phương tiện giao thông công cộng, nhà ga, bến xe, bến tàu, bến cảng…

Mặt khác, thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn cho đội ngũ làm công tác thanh tra giao thông, các cán bộ được phân công nhiệm vụ làm công tác tuyên truyền, vận động và giám sát việc thực hiện nội quy không hút thuốc nơi làm việc về kỹ năng theo dõi, giám sát, viết báo cáo; định kỳ đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện và giải pháp khắc phục trong việc triển khai các biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá tại nơi công cộng…

HUY SƠN