IAEA: Iran vẫn đủ khả năng tái khởi động làm giàu uranium chỉ trong vài tháng

Những thông tin trái chiều về năng lực hạt nhân Iran

Theo CNN, nhận định được Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi đưa ra ngày 29/6 đi ngược lại với tuyên bố của Tổng thống Donald Trump rằng Mỹ đã khiến tham vọng hạt nhân của Tehran bị trì hoãn hàng thập kỷ.

Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi (Ảnh: Reuters).

Song, quan điểm này dường như củng cố đánh giá ban đầu của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) rằng các cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân then chốt của Iran tuần trước đã không phá hủy được các thành phần cốt lõi trong chương trình hạt nhân Iran và có thể chỉ khiến nó chậm lại vài tháng.

Trong khi đó, tờ Washington Post cùng ngày dẫn tài liệu tình báo cho biết Mỹ đã thu được những thông tin, trong đó quan chức cấp cao Iran thừa nhận mức độ tàn phá từ các cuộc không kích không nghiêm trọng như Tehran lo ngại.

Tình báo nghi Mỹ chưa phá hủy được cơ sở hạt nhân Iran, Nhà Trắng nói gì?ĐỌC NGAY

Khi được hỏi về những đánh giá khác nhau nói trên trong cuộc phỏng vấn trên đài CBS, ông Grossi thừa nhận năng lực làm giàu uranium của Iran vẫn còn đó. Theo ông Gross, trong vòng vài tháng Tehran hoàn toàn có thể lắp đặt một số cụm máy ly tâm để làm giàu uranium.

Tổng Giám đốc IAEA xác nhận dù Iran rõ ràng đã chịu thiệt hại nghiêm trọng sau các đợt không kích của Mỹ nhưng đó không phải là thiệt hại mang tính toàn diện. Iran vẫn sở hữu năng lực về công nghiệp và công nghệ để làm giàu uranium trở lại.

Khi được hỏi về đánh giá ban đầu của Lầu Năm Góc rằng Tehran có thể đã di dời một phần uranium đã được làm giàu khỏi các cơ sở hạt nhân trước khi bị Mỹ không kích trong khi ông Trump vẫn khẳng định đã không có gì được chuyển đi, ông Grossi thừa nhận khả năng này hoàn toàn có thể xảy ra.

Song, Tổng Giám đốc Grossi thừa nhận IAEA không biết những vật liệu đó hiện đang ở đâu hoặc liệu một phần trong số vật liệu nói trên có bị ảnh hưởng trong các cuộc không kích kéo dài 12 ngày đêm của Israel và Mỹ vào Tehran hay không.

Vẫn còn nhiều câu hỏi bỏ ngỏ

Ông Grossi đồng thời cho hay IAEA đã chịu nhiều áp lực yêu cầu phải công bố liệu Iran có sở hữu hoặc đang tiến gần tới vũ khí hạt nhân trước các cuộc tấn công hay không.

Theo ông Grossi, IAEA không nhận thấy có chương trình hạt nhân nào của Tehran hướng tới việc phát triển vũ khí hạt nhân.

Hình ảnh vệ tinh cho thấy mức độ thiệt hại sau các cuộc không kích của Mỹ vào cơ sở hạt nhân Fordo của Iran (Ảnh: Maxar).

Tổng Giám đốc IAEA một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết phải để IAEA tiếp cận Iran nhằm đánh giá các hoạt động hạt nhân. Ông Grossi cho hay Iran đã chia sẻ thông tin với cơ quan này cho đến khi xảy ra các cuộc tấn công của Israel và Mỹ nhưng vẫn còn một số điều họ đã không làm rõ với IAEA.

"IAEA đã có được thông tin rất đầy đủ về số lượng máy ly tâm và vật liệu hạt nhân của Iran. Song vẫn còn những thông tin khác chưa được rõ ràng như dấu vết uranium tại một số địa điểm ở Iran tại một số cơ sở chưa được khai báo. Chúng tôi đã đặt ra câu hỏi về vấn đề đó nhưng không nhận được câu trả lời đáng tin cậy", ông Grossi nói thêm.

Iran có thể đáp trả các cuộc không kích của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân như thế nào?ĐỌC NGAY

Ở một diễn biến khác, khi được hỏi về cuộc phỏng vấn của ông Grossi với CBS, một quan chức Mỹ dẫn lại phát biểu trước đó của người đứng đầu IAEA rằng mức độ thiệt hại là rất nghiêm trọng.

"Như ông Grossi từng nói sự khác biệt giữa chương trình hạt nhân của Iran trước và sau khi bị Mỹ không kích là vô cùng rõ ràng. Ý tưởng về việc họ có thể bắt đầu xây dựng lại chương trình vũ khí hạt nhân là rất khó tin. Tổng thống Trump khẳng định Iran không bao giờ có thể sở hữu vũ khí hạt nhân", vị quan chức này nói thêm.

Trong khi đó, sau các cuộc không kích của Mỹ vào cơ sở hạt nhân Iran, Tehran đã có động thái nhằm rút khỏi sự giám sát quốc tế đối với chương trình hạt nhân của mình.

Quốc hội Iran đã thông qua dự luật đình chỉ hợp tác với IAEA. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đồng thời tuyên bố Tehran có thể cân nhắc việc rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí hạt nhân (NPT), một hiệp ước cấm các quốc gia thành viên phát triển vũ khí hạt nhân.

Khánh An