Iran phát triển vũ khí hóa học dựa trên fentanyl?

Khi kết hợp fentanyl với lựu đạn hoặc đạn pháo, loại vũ khí này có thể trở thành mối đe dọa lớn trong các tình huống chiến đấu và khủng hoảng dân sự.

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy Iran đã chế tạo các tác nhân dược phẩm có thể được thêm vào các loại vũ khí như đạn pháo và lựu đạn. (Nguồn: Getty Images)

Các loại dược phẩm dùng làm vũ khí (PBA) bao gồm các chất có khả năng gây chết người hoặc làm mất khả năng hoạt động của nạn nhân, tùy vào liều lượng phơi nhiễm.

Các chuyên gia lo ngại rằng Iran có thể cung cấp PBA cho các nhóm vũ trang ủy nhiệm của mình, như Hezbollah, để thực hiện các vụ tấn công hoặc bắt cóc nhắm vào quân đội và dân thường, đặc biệt là tại Israel.

Ông Matthew Levitt, chuyên gia chống khủng bố từ Trung tâm chống khủng bố thuộc Học viện quân sự West Point nhấn mạnh: "Trước tình hình bất ổn gia tăng tại Trung Đông bởi các lực lượng ủy nhiệm của Iran, mối đe dọa từ PBA là điều không thể xem nhẹ".

PBA bao gồm các loại hóa chất không chỉ là thuốc phiện như fentanyl, mà còn là các chất an thần động vật có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Khi hít phải, các chất này có thể khiến nạn nhân mất ý thức hoàn toàn, tạo điều kiện cho các lực lượng đối phương kiểm soát hoặc bắt giữ họ.

Mặc dù Iran từng là nạn nhân của các cuộc tấn công hóa học trong cuộc chiến với Iraq vào thập niên 1980, nước này cũng đã sử dụng khí mù tạt trong một số cuộc xung đột.

Một số báo cáo còn cho thấy, Iran có thể đã sử dụng PBA trong cuộc nội chiến Syria và nhằm trấn áp các cuộc biểu tình ở Iraq.

Chính quyền Mỹ đã nhiều lần cảnh báo việc Iran phát triển PBA có khả năng gây hại nghiêm trọng có thể vi phạm Công ước Vũ khí Hóa học năm 1997.

Một bằng chứng cụ thể cho thấy vào năm 2014, Đại học Imam Hossein tại Iran đã nhập khẩu hàng nghìn liều medetomidine, một loại thuốc an thần cho động vật, từ Trung Quốc để nghiên cứu về khả năng sử dụng loại thuốc này như một vũ khí dạng aerosol.

Tháng 9/2023, một nhóm tin tặc Iran đã tiết lộ các tài liệu mật cho thấy Iran đang phát triển lựu đạn sử dụng medetomidine.

Việc kiểm soát các loại PBA gặp nhiều khó khăn vì các chất này vẫn được sử dụng trong mục đích y tế hợp pháp và lực lượng an ninh vẫn sử dụng chúng để kiểm soát đám đông.

Một ví dụ điển hình là hơi cay, được cho phép dùng để kiểm soát bạo loạn, nhưng lại bị cấm khi sử dụng trên chiến trường.

Ông Levitt cho rằng, ngăn chặn Iran phát triển PBA là một nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp giữa ngoại giao, các biện pháp trừng phạt và thực thi pháp luật.

Nếu Iran cung cấp PBA cho Hezbollah, Israel có thể đối mặt với nguy cơ bị tấn công và bắt cóc tại các khu vực nhạy cảm như vùng Galilee.

Israel hiện đã triển khai các biện pháp quân sự nhằm làm suy yếu kho tên lửa của Hezbollah tại Lebanon. Tuy nhiên, PBA lại có thể dễ dàng được tích hợp vào lựu đạn hoặc đạn cối - những loại vũ khí mà Hezbollah vẫn sở hữu.

Ông Levitt cho biết, PBA không phải là vũ khí hủy diệt hàng loạt như khí độc thần kinh nhưng vẫn là một loại vũ khí chiến thuật nguy hiểm. Việc sử dụng PBA, dù không gây chết người hàng loạt, vẫn có thể gieo rắc nỗi lo sợ sâu sắc trong cộng đồng.

Xuân Minh