Iran thay máu phi đội bằng tiêm kích Nga, gửi cảnh báo đanh thép tới Israel
Tiêm kích MiG-29 của Nga đã hạ cánh xuống Iran, giúp củng cố sức mạnh cho lực lượng không quân già cỗi của nước này trong bối cảnh căng thẳng leo thang tại Trung Đông.
Ông Abolfazl Zohrevand, thành viên Ủy ban An ninh Quốc gia của Quốc hội Iran cho rằng, việc tiếp nhận các tiêm kích MiG-29 là “giải pháp ngắn hạn” trong lúc Tehran chờ đợi những tiêm kích tiên tiến hơn như Sukhoi Su-35, nhằm củng cố tiềm lực quân sự.
Tiêm kích MiG-29 của Iran. Ảnh: Airliners.net
“Khi những hệ thống này được triển khai đầy đủ, đối phương của chúng ta sẽ hiểu ngôn ngữ của sức mạnh”, ông Abolfazl Zohrevand nêu rõ. Ông cũng nhấn mạnh quyết tâm thể hiện sức mạnh quân sự của Tehran khi các cường quốc khu vực và thế giới đang dõi theo sát sao.
Động thái trên diễn ra sau cuộc xung đột kéo dài 12 ngày giữa Iran với Israel. Cuộc xung đột đã phơi bày những điểm yếu trong mạng lưới phòng không và không quân già cỗi của Tehran. Israel đã tiến hành một loạt cuộc không kích nhắm vào các tài sản của Iran, làm nổi bật những điểm yếu mà Tehran hiện đang nỗ lực khắc phục.
Việc Iran tiếp nhận máy bay chiến đấu mới vừa được coi là thông điệp cảnh báo tới Israel, vừa thể hiện sự nhanh chóng hiện đại hóa năng lực không quân của nước này. Động thái đó cũng nhấn mạnh quyết tâm của Tehran trong việc tái thiết sức mạnh quân sự và tăng cường khả năng răn đe trong bối cảnh căng thẳng leo thang ở Trung Đông.
“Máy bay chiến đấu MiG-29 của Nga đã tới Iran và đang đồn trú tại Shiraz, trong khi máy bay chiến đấu Sukhoi Su-35 cũng đang trên đường đến”, ông Zohrevand nói. Quan chức này cho biết thêm, Iran cũng đang mua hệ thống phòng không HQ-9 của Trung Quốc và hệ thống S-400 của Nga với số lượng đáng kể.
Iran từ lâu đã gặp nhiều khó khăn trong nỗ lực hiện đại hóa lực lượng không quân, vốn phụ thuộc rất nhiều vào các máy bay chiến đấu do Mỹ sản xuất được Iran mua trước năm 1979, cùng với một số lượng nhỏ máy bay Nga và các loại máy bay khác được nâng cấp trong nước.
Những điểm yếu của quốc gia này đã bị phơi bày vào đầu năm nay khi các cuộc không kích của Israel đã phá hủy hệ thống phòng không S-300 cuối cùng do Nga cung cấp, mà Tehran đã mua vào năm 2016, để lại những lỗ hổng đáng kể trong mạng lưới phòng thủ.
Để bù đắp tổn thất, Iran đã củng cố hệ thống phòng không nội địa bằng cách phát triển tên lửa đất đối không tầm xa Bavar-373, hệ thống tên lửa Khordad và Sayyad, hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo tầm xa Arman và tên lửa đất đối không tầm xa S-200 Ghareh.
Máy bay chiến đấu tiền tuyến MiG-29 thế hệ thứ tư, mặc dù không được trang bị nhiều vũ khí tối tân, nhưng đại diện cho sự hiện đại hóa đáng kể của phi đội máy bay già cỗi của không quân Iran. Trước đó, phi đội này chủ yếu bao gồm máy bay do Mỹ sản xuất được giao trước Cách mạng Hồi giáo năm 1979, các phương tiện chiến đấu cũ của Nga (trong đó có máy bay ném bom tiền tuyến Su-24MK) và các máy bay tấn công thử nghiệm do chính Iran chế tạo.
Vào tháng 11/2023, Thứ trưởng Quốc phòng Iran Mahdi Farahi xác nhận nước này mua trực thăng tấn công Mi-28, máy bay chiến đấu Su-35 và máy bay huấn luyện chiến đấu Yak-130 của Nga. Cuối năm 2024 đến đầu năm 2025, Iran đã nhận được những chiếc Su-35 đầu tiên. Vào tháng 7/2025, truyền thông Iran đưa tin Tehran sẽ nhận được các trạm radar tầm xa và các thiết bị tác chiến điện tử (EW) tiên tiến khác từ Trung Quốc.
Đòn bẩy về ngoại giao
Ngoài việc tăng cường hợp tác quân sự, Iran đang tìm cách tận dụng thế mạnh ngày càng tăng của nước này về mặt ngoại giao. Nhắc đến thỏa thuận tại Cairo mà Iran ký kết với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đầu năm nay, ông Zohrevand mô tả những thương vụ mua sắm gần đây là một "lá bài chiến thắng" vào thời điểm các cường quốc châu Âu đang cân nhắc việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran.
Đánh giá mối quan hệ hợp tác giữa Iran và Nga, các nhà bình luận Israel lưu ý rằng "trong bối cảnh cuộc xung đột tại Ukraine chưa có hồi kết và Nga phải chịu các lệnh trừng phạt của phương Tây, Moscow có khả năng sử dụng lá bài bán vũ khí để củng cố các liên minh và đảm bảo an ninh kinh tế." Đối với Iran, việc tiếp tục thực hiện các hợp đồng vũ khí với một cường quốc hạt nhân toàn cầu không chỉ mang lại lợi ích về quân sự mà còn về chính trị.
Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, mua khoảng 90% tổng lượng dầu xuất khẩu của Iran, "vẫn luôn theo dõi sát sao mối quan hệ chiến lược với cả Iran và Israel, đồng thời giữ thái độ trung lập khi giao dịch với cả hai bên", Jerusalem Post lưu ý.
"Chúng ta không nên nhìn nhận tình hình theo hướng tiêu cực, trái lại, điều này có thể giúp sẽ củng cố vị thế của Iran", ông Zohrevand nhấn mạnh. Phát biểu này cho thấy Tehran coi năng lực không quân và tên lửa đang mở rộng nước này vừa là một biện pháp răn đe vừa là một công cụ để củng cố vị thế trong các cuộc đàm phán quốc tế.
Trong quá trình hiện đại hóa quân đội, Iran sẽ tiếp nhận thêm các máy bay và hệ thống phòng không tiên tiến trong thời gian tới, nhằm tăng cường sức mạnh không quân nói riêng và gia tăng tiềm lực quân sự quốc phòng nói chung. Sự nâng cấp này có thể tái định hình cán cân quyền lực trong khu vực, làm phức tạp thêm kế hoạch hoạt động của Israel và thách thức ảnh hưởng của Mỹ ở Trung Đông.
