Chiến lược tấn công UAV của Ukraine nhằm vào cơ sở lọc dầu của Liên bang Nga
Các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine đang phá hủy nhiều nhà máy lọc dầu Nga, làm giảm xuất khẩu, đẩy Moskva vào thế khó khi chi phí quân sự tăng cao nhưng doanh thu năng lượng ngày càng suy giảm.
Ukraine đã tấn công 16 trong số 38 nhà máy lọc dầu của Nga, làm gián đoạn hơn 1 triệu thùng dầu mỗi ngày. Ảnh: TTXVN
Trong một chiến dịch được tính toán kỹ lưỡng, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) của Ukraine đang nhắm vào lĩnh vực lọc dầu của Nga, biến thành công của chiến thuật quân sự thành áp lực chiến lượ đáng kể về kinh tế. Theo tờ báo trực tuyến độc lập Euromaidan Press (EP) của Ukraine ngày 24/9, chiến dịch bài bản này không chỉ gây ra tình trạng thiếu hụt nhiên liệu trong nước mà còn làm suy yếu nghiêm trọng khả năng tài trợ cho cuộc chiến của Moskva.
Ukraine đã tấn công 16 trên tổng số 38 nhà máy lọc dầu của Nga kể từ tháng 8 năm nay, làm gián đoạn công suất chế biến hơn 1 triệu thùng dầu mỗi ngày theo báo cáo của tờ Financial Times. Hậu quả là kim ngạch xuất khẩu dầu diesel của Nga đã rơi xuống mức thấp kể từ năm 2020, đúng lúc thị trường dầu mỏ toàn cầu đang dư cung, kéo giá xuống dưới mức cần thiết để Moskva trang trải cho chi tiêu quân sự khổng lồ.
Chiến lược kép: Nhắm vào cả cung ứng ứng và doanh thu
Nga phát động cuộc chiến với kỳ vọng giá năng lượng sẽ tăng vọt, nhưng thay vào đó, họ phải đối mặt với tình trạng dư cung dầu mỏ toàn cầu, kết hợp với các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine phá hủy năng lực lọc dầu. Các nhà hoạch định chính sách Ukraine đang theo đuổi một chiến lược kép: tấn công cả các nhà máy lọc dầu sản xuất nhiên liệu trong nước và các cảng xuất khẩu tạo ra doanh thu.
Amrita Sen của Energy Aspects, một công ty tư vấn nghiên cứu năng lượng toàn cầu, giải thích rằng các cuộc tấn công của Ukraine đã tạo ra những gián đoạn dây chuyền, lan rộng khắp toàn bộ chuỗi cung ứng năng lượng của Nga theo thời gian.
Các cuộc không kích gần đây đã khiến nhà ga dầu mỏ Baltic quan trọng của Nga tại Primorsk gần biên giới Phần Lan phải đóng cửa lần đầu tiên và buộc cảng Ust-Luga gần Estonia phải giảm một nửa hoạt động. Thậm chí, cơ sở Gazprom Neftekhim Salavat ở Bashkortostan, một trong những khu liên hợp hóa dầu lớn nhất của Nga, cách lãnh thổ Ukraine tới 1.400 km, cũng đã bị hư hại do một cuộc tấn công bằng UAV vào ngày 24/9, lần thứ hai trong vòng chưa đầy một tuần, theo Reuters.
Trong hai tháng qua, Ukraine đã tấn công hơn 10 nhà máy lọc dầu và cảng xuất khẩu của Nga, một số cách biên giới hơn 1.000 km, nhắm vào nền kinh tế Nga kể từ khi chiến sự nổ ra.
Áp lực kinh tế tăng
Các cuộc tấn công xảy ra đúng lúc nền kinh tế Nga bắt đầu có dấu hiệu quá nóng và chịu áp lực tài chính nghiêm trọng. Chi tiêu quân sự đã đạt đến mức không bền vững, tiêu tốn gần một nửa ngân sách liên bang. Cùng lúc đó, doanh thu từ dầu mỏ giảm 37% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 680 tỷ rúp vào tháng 7 năm nay.
Giá dầu thô Brent ổn định ở mức 67,87 USD một thùng tại thời điểm này, thấp hơn mức 69,7 USD mà ngân sách Nga yêu cầu. Mỗi điểm phần trăm công suất lọc dầu bị cắt giảm đều làm gia tăng áp lực tài chính của Moskva.
Ngoài ra, nền kinh tế Nga cũng đang phải đối mặt với những triệu chứng ban đầu của tình trạng đình lạm, với lạm phát lên tới 25% theo một số ước tính.
Tình trạng thiếu hụt nhiên liệu bắt đầu lan rộng các khu vực của Nga, gây ra những vẫn đề mới. Phân tích của hãng tin Reuters cho thấy các trạm nhiên liệu tư nhân – chiếm 40% mạng lưới bán lẻ của Nga – gặp nhiều khó khăn nhất do gián đoạn nguồn cung, trong khi các cơ sở do nhà nước sở hữu vẫn duy trì khả năng tiếp cận dự trữ tốt hơn. Sự chênh lệch này ám chỉ những vấn đề mới nổi khi người dân Nga phải đối mặt với tình trạng thiếu nhiên liệu.
Cũng theo Reuters, hoạt động lọc dầu của Nga đã giảm gần 20% trong một số ngày và xuất khẩu cũng giảm, buộc Nga phải cân nhắc cắt giảm sản lượng dầu và hạn chế xuất khẩu nhiên liệu để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt trong nước.
Sự gián đoạn đó còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa vượt ra ngoài biên giới Nga. Thổ Nhĩ Kỳ đã phải chuyển sang Ấn Độ và Saudi Arabia để tìm nguồn cung dầu diesel thay thế. Những điều chỉnh chuỗi cung ứng này có thể định hình lại mô hình thương mại năng lượng trên khắp châu Âu và Trung Đông.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gọi các cuộc tấn công bằng UAV là "biện pháp trừng phạt hiệu quả nhất – biện pháp có tác dụng nhanh nhất". Bình luận này phản ánh sự thất vọng của Ukraine trước tốc độ chậm chạp trong việc áp đặt các hạn chế của phương Tây.
Trong khi các lệnh trừng phạt từ phương Tây được thực hiện thông qua các cơ chế tài chính phức tạp, mất nhiều tháng hoặc nhiều năm mới mang lại kết quả rõ rệt, thì các cuộc tấn công của Ukraine lại gây ra thiệt hại kinh tế đáng kể chỉ trong vài tuần. Chiến dịch leo thang này đã cho thấy khả năng của Ukraine trong việc tác động đến thị trường năng lượng toàn cầu bằng cách nhắm vào cơ sở hạ tầng quan trọng.
