Iran tuyên bố việc giảm các cam kết hạt nhân 'hoàn toàn có thể đảo ngược'

Ngày 5-1, Tân Hoa Xã đưa tin, viết trên trang mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cho biết, Tehran tiếp tục làm giàu urani với độ tinh khiết 20% sau khi được Quốc hội nước này phê chuẩn. Iran cũng đã thực hiện đúng quy trình thông báo tới Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA). Ông Zarif khẳng định, hành động của Iran “hoàn toàn phù hợp với nội dung nêu trong đoạn thứ 36 của JCPOA, sau nhiều năm một số bên khác tham gia JCPOA không tuân thủ thỏa thuận”.

Bên trong cơ sở hạt nhân Fordow của Iran. Ảnh: AFP

Cùng ngày, hãng thông tấn IRNA của Iran dẫn lời Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Iran Abbas Araghchi khẳng định việc Tehran làm giàu urani với độ tinh khiết 20% không đồng nghĩa “JCPOA đã chết”. Theo ông Araghchi, gây sức ép với Iran không phải là cách để duy trì JCPOA. “Phương Tây cần quay trở lại các cam kết của mình. Iran đã thực hiện các cam kết với thiện chí. Iran không hề rời bàn đàm phán mà chính Mỹ đã rời bàn đàm phán. Vì vậy, họ cần phải quay trở lại thỏa thuận hạt nhân và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt”, ông Araghchi nhấn mạnh.

Ngày 5-1, Sputnik dẫn lời phát ngôn viên Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran Behruz Kamalwandi thông báo đã nối lại làm giàu urani với độ tinh khiết 20% tại cơ sở hạt nhân Fordow ở miền Bắc nước này, mức mà Tehran đạt được lần cuối trước khi JCPOA được ký kết. Iran bắt đầu giảm các cam kết đối với JCPOA sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân này vào năm 2018 và tái áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Tehran. JCPOA quy định, Iran chỉ được làm giàu urani ở mức 3,67%. IAEA cũng xác nhận rằng Iran đã bắt đầu quá trình làm giàu urani với độ tinh khiết 20%.

Phản ứng trước việc Iran bắt đầu làm giàu urani với độ tinh khiết 20%, ngày 5-1, IRNA dẫn lời Đại sứ Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo) Mikhail Ulyanov cho rằng điều này là đáng tiếc, song không nên “bi kịch hóa”. Theo Đại sứ Ulyanov, quyết định của Iran là có thể dự đoán trước dựa trên đạo luật được Quốc hội Iran thông qua hồi cuối năm ngoái, cho phép làm giàu urani đến mức như trước năm 2015. Đại sứ Ulyanov cho rằng, động thái này vẫn có thể đảo ngược và kêu gọi các bên tham gia ký kết JCPOA tập trung vào việc thực thi trở lại toàn diện thỏa thuận. Cùng ngày, phát biểu với báo giới, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh kêu gọi tất cả các bên cần tránh thực hiện những bước đi có thể làm gia tăng căng thẳng. Phát ngôn viên của Tổng thư ký Liên hợp quốc Farhan Haq cũng nhấn mạnh các bên liên quan của JCPOA cần tiếp tục tuân thủ cam kết, đồng thời kêu gọi Iran hợp tác chặt chẽ với IAEA.

Trong khi đó, Liên minh châu Âu lên tiếng cảnh báo động thái làm giàu urani lên mức 20% của Iran sẽ làm “chệch hướng đáng kể” các cam kết của chính quyền Tehran theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ cáo buộc động thái của Iran là “tống tiền hạt nhân”. Người phát ngôn này nhấn mạnh, Mỹ và cộng đồng quốc tế sẽ tiếp tục chờ đợi báo cáo của các thanh sát viên IAEA về tình hình thực tế tại Iran. Reuters dẫn lời Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cáo buộc việc thúc đẩy chương trình làm giàu urani của Iran vi phạm các cam kết trong JCPOA và cho thấy “ý đồ phát triển vũ khí hạt nhân”.

HOÀNG VŨ