Israel có vũ khí hạt nhân không?

Bức ảnh chụp ngày 8/3/2014 cho thấy một góc nhà máy điện hạt nhân Dimona ở sa mạc Negev, phía nam Israel.

Vậy nhà nước Do Thái có sở hữu vũ khí hạt nhân hay không?

Đầu tiên và quan trọng nhất, cần nhấn mạnh rằng Israel không xác nhận cũng không phủ nhận tình trạng vũ khí hạt nhân của mình, tuân theo cái gọi là chính sách "cố ý mơ hồ".

Tel Aviv đã nhiều lần nhắc lại câu thần chú rằng "Israel sẽ không phải là quốc gia đầu tiên giới thiệu vũ khí hạt nhân tới Trung Đông".

Điều đó nói lên rằng, nhà nước Do Thái từ chối ký Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) năm 1968 bất chấp áp lực quốc tế, nhấn mạnh rằng hiệp ước này sẽ không phù hợp với lợi ích an ninh quốc gia của họ.

Vũ khí nhạy cảm tại căn cứ không quân Israel?

Trong báo cáo ngày 4 tháng 12 của New York Times (NYT) đã đặc biệt đề cập đến một phân tích tỉ mỉ về hình ảnh vệ tinh, cho thấy vụ va chạm của tên lửa vào căn cứ không quân Sdot Micha đã gây ra hỏa hoạn gần các cơ sở được cho là cất giữ vũ khí nhạy cảm.

Tờ báo dẫn lời Hans Kristensen, Giám đốc Dự án Thông tin Hạt nhân của Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, cho biết rất có thể có từ 25 đến 50 bệ phóng tên lửa Jericho có khả năng mang đầu đạn hạt nhân tại căn cứ không quân. Chính phủ Israel chưa bình luận về báo cáo này.

Phát ngôn hớ?

Trong một diễn biến riêng gần đây liên quan đến vấn đề này, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova hồi tháng trước cho biết tuyên bố của Bộ trưởng Di sản và Các vấn đề Jerusalem Amihai Eliyahu của Israel về khả năng tấn công hạt nhân vào Dải Gaza đã đặt ra nhiều câu hỏi, bao gồm cả về kho vũ khí hạt nhân của nhà nước Do Thái.

"Điều này đã đặt ra một số lượng lớn câu hỏi. Vấn đề đầu tiên và quan trọng nhất là chúng ta đang nghe những tuyên bố chính thức về sự tồn tại của vũ khí hạt nhân! Những câu hỏi sau đây mà mọi người đều đặt ra là các tổ chức quốc tế ở đâu, IAEA (Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế) ở đâu và các thanh sát viên ở đâu?", Zakharova nói với truyền thông Nga.

Bà Zakharova bình luận sau khi Eliyahu nói trong một cuộc phỏng vấn với Radio Kol BaRama rằng "một trong những lựa chọn khả thi" đối với Israel trong cuộc chiến với Hamas là thả bom hạt nhân xuống Dải Gaza.

Văn phòng Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã nhanh chóng phản hồi bằng tuyên bố nhận xét của Eliyahu "không có cơ sở thực tế" và rằng Bộ trưởng đã bị đình chỉ tham gia các cuộc họp nội các "cho đến khi có thông báo mới".

Israel có thể sở hữu bao nhiêu vũ khí hạt nhân?

Theo nhiều nguồn tin, kho dự trữ quân sự của Israel được cho là có từ 80 đến 400 đầu đạn hạt nhân.

Những người trong cuộc cho rằng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sở hữu các phương tiện trên bộ, trên không và trên biển để phóng các đầu đạn này, tạo thành bộ ba hạt nhân.

Xương sống của bộ ba này được cho là bao gồm tên lửa hành trình phóng từ tàu ngầm cũng như tên lửa đạn đạo tầm trung và xuyên lục địa, các máy bay chiến đấu tầm xa của Không quân Israel cũng có thể thực hiện các cuộc tấn công chiến lược.

Trong khi đó, Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIRPI) cho rằng Israel có khoảng 80 đầu đạn hạt nhân.

"Trong số này, khoảng 30 quả là bom trọng lực vận chuyển bằng máy bay. 50 vũ khí còn lại được trang bị tên lửa đạn đạo tầm trung Jericho II, được cho là đặt cùng với các bệ phóng di động trong hang động tại một căn cứ quân sự ở phía đông Jerusalem.

Hiện chưa rõ tình trạng hoạt động của tên lửa đạn đạo tầm trung Jericho III mới. Năm 2013, Israel đã tiến hành thử nghiệm hệ thống đẩy tên lửa, dường như dành cho tên lửa Jericho III", SIRPI cho biết.

Số lượng đầu đạn chính xác mà Israel dự định sử dụng vẫn là điều chưa ai đoán được, cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter từng tuyên bố rằng "Israel có 300 đầu đạn hạt nhân trở lên, nhưng con số chính xác không ai biết được".

Khởi đầu

Báo Mỹ nói rằng Thủ tướng đầu tiên của Israel David Ben-Gurion đã cam kết với đất nước của ông việc mua vũ khí hạt nhân, thứ mà ông cho là cần thiết để ngăn chặn sự tái diễn của Holocaust (nạn diệt chủng do Đức Quốc xã thực hiện đã khiến khoảng 6 triệu người Do Thái thiệt mạng).

Năm 1949, một đơn vị thuộc đoàn khoa học của IDF đã tiến hành khảo sát địa chất ở sa mạc Negev, ban đầu tìm kiếm dầu mỏ nhưng sau đó là nguồn uranium, rất quan trọng cho phát triển hạt nhân.

Cũng vào thời điểm đó, Israel bắt đầu tài trợ cho sinh viên vật lý hạt nhân đi du học ở nước ngoài để họ có thể xem xét nghiên cứu liên quan đến phản ứng dây chuyền hạt nhân.

Đến năm 1952, người đứng đầu Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Israel lúc bấy giờ là Ernst David Bergmann đã tìm kiếm sự hợp tác hạt nhân với Pháp, trong đó bao gồm công việc của các nhà khoa học Israel tại các cơ sở hạt nhân của Pháp và chia sẻ kiến thức chuyên môn.

Đặc biệt là với những người có kinh nghiệm trong Dự án Manhattan, một chương trình do Mỹ dẫn đầu nghiên cứu và phát triển được thực hiện trong Thế chiến thứ hai để sản xuất vũ khí hạt nhân.

Nhà nước Do Thái có chương trình hạt nhân không?

Trong lần đầu tiên tỏ ra tán thành chương trình hạt nhân của Israel, tạp chí Time đưa tin vào ngày 13 tháng 12 năm 1960 rằng một quốc gia không Cộng sản và không thuộc NATO đã thực hiện một "sự phát triển nguyên tử".

Ba ngày sau, truyền thông Anh tuyên bố quốc gia được đề cập là Israel. Ngay sau đó, vào ngày 18 tháng 12 năm 1960, John McCone, chủ tịch lúc bấy giờ của Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Mỹ đã xác nhận việc Israel xây dựng lò phản ứng hạt nhân Dimona ở sa mạc Negev.

Tờ New York Times đưa tin thêm rằng Pháp đang hỗ trợ nhà nước Do Thái trong chương trình hạt nhân có mục đích của nước này. Thông tin này đã thúc đẩy Thủ tướng lúc đó là Ben-Gurion đưa ra tuyên bố duy nhất của Thủ tướng Israel về lò phản ứng Dimona.

Vào tháng 12 năm 1960, ông nói với các nhà lập pháp Israel rằng chính phủ đang xây dựng một lò phản ứng 24 megawatt "sẽ phục vụ nhu cầu của ngành công nghiệp, nông nghiệp, y tế và khoa học" và nó "được thiết kế dành riêng cho mục đích hòa bình".

Tuy nhiên, Bergmann nhấn mạnh rằng "Không có sự phân biệt giữa năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình hay mục đích quân sự".

NBC là hãng tin đầu tiên đưa tin công khai về khả năng hạt nhân của Israel. Vào tháng 1 năm 1969, đài truyền hình này lập luận rằng Israel đã quyết định "bắt tay vào chương trình khóa học cấp tốc để sản xuất vũ khí hạt nhân" và rằng nhà nước Do Thái sở hữu hoặc sẽ sớm sở hữu loại vũ khí như vậy.

Trong khi báo cáo bị các quan chức Israel bác bỏ, truyền thông Mỹ vào năm 1970 tuyên bố rằng Israel sở hữu vũ khí hạt nhân hoặc có "khả năng lắp ráp bom nguyên tử trong thời gian ngắn".

Ngày 5 tháng 10 năm 1986 chứng kiến những chi tiết đầu tiên về chương trình hạt nhân được cho là của Israel được The Times đưa tin, tờ này công bố thông tin do Mordechai Vanunu, một kỹ thuật viên trước đây làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Negev cung cấp.

Dựa trên một báo cáo công bố năm 2013 của tổ chức phi lợi nhuận, Bản tin của các nhà khoa học nguyên tử, người ta khẳng định rằng Israel đã bắt đầu sản xuất vũ khí hạt nhân vào năm 1967, với việc chế tạo hai quả bom hạt nhân đầu tiên.

Nghiên cứu nói rằng Israel dường như đã chế tạo vũ khí hạt nhân, tức là trung bình hai quả mỗi năm. Tuy nhiên, việc sản xuất được cho là đã ngừng vào năm 2004. Báo cáo tiếp tục khẳng định rằng Israel hiện sở hữu 80 đầu đạn hạt nhân và sở hữu đủ vật liệu phân hạch để sản xuất thêm 190 đầu đạn khác.

Kiên Bùi