Israel đánh bom Qatar có khiến Tổng thống Mỹ Trump mất kiên nhẫn?

Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 4/2. (Ảnh: Reuters)

Cuộc tấn công bất ngờ của Israel hôm 9/9 nhằm vào các nhà lãnh đạo Hamas tại Doha đang thử thách mối quan hệ đó, khiến ông Trump tức giận và Doha phẫn nộ.

Cuộc tấn công theo lệnh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhắm vào văn phòng chính trị của Hamas đã giết chết 1 nhân viên an ninh Qatar và 5 người khác, nhưng không loại bỏ được các lãnh đạo Hamas. Ông Trump bày tỏ "rất không hài lòng về mọi khía cạnh" của cuộc không kích mà Israel triển khai.

Nhưng theo các nhà phân tích và quan chức Mỹ, bất chấp những phẫn nộ đó, cuộc không kích khó có thể thay đổi cách tiếp cận cơ bản của nhà lãnh đạo Mỹ với Israel. Thậm chí vụ ném bom còn cho thấy những toan tính lạnh lùng ẩn sau mối quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo Trump - Netanyahu.

Theo giới phân tích, Israel thể hiện rằng họ không ngại hành động ngược với lợi ích của Mỹ. Chính quyền của Thủ tướng Benjamin Netanyahu còn không chính thức cảnh báo Washington trước khi tấn công, các quan chức Mỹ cho biết.

Điều này gợi nhớ cuộc tấn công của Israel vào Hezbollah hồi tháng 9/2024, gây thương tích cho hàng nghìn thành viên của lực lượng này bằng việc kích nổ hàng loạt máy nhắn tin gài sẵn thuốc nổ mà không thông báo cho Tổng thống Mỹ Joe Biden thời điểm đó.

Tổng thống Trump đôi khi bày tỏ bất bình với ông Netanyahu. Tuy nhiên, chính quyền của ông ủng hộ mạnh mẽ chiến dịch của Israel nhằm làm suy yếu Hamas và để Israel hành động mạnh tay trong những vấn đề then chốt như chương trình hạt nhân Iran.

"Về vấn đề này, tôi nghĩ ông Trump khó chịu với chiến thuật của ông Netanyahu", ông Aaron David Miller, thành viên cấp cao tại Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế và là nhà đàm phán hòa bình kỳ cựu của Mỹ, nhận định.

Tuy nhiên, ông Miller cho rằng quan điểm của ông Trump tương đồng với ông Netanyahu rằng cần làm suy yếu Hamas một cách căn bản.

Lúc nóng lúc lạnh

Một số nhà phân tích không cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ sẽ hết kiên nhẫn nếu ông Netanyahu có thêm hành động bất ngờ nào nữa, bất chấp sự phẫn nộ của nhiều quốc gia châu Âu và Ả-rập khi nạn đói ở Dải Gaza ngày càng nghiêm trọng.

"Khi những người bạn Ả-rập của ông ấy (Tổng thống Mỹ Trump) phàn nàn về những gì Israel đang làm, ông ấy có thể nói với họ rằng hãy đưa cho tôi một kế hoạch đáng tin cậy cho ngày mai ở Dải Gaza và phương án thay thế Hamas, và tôi sẽ nói với Bibi (biệt danh của ông Netanyahu) rằng ông đã làm đủ rồi", ông Dennis Ross, cựu quan chức đàm phán về Trung Đông cho các chính quyền Dân chủ và Cộng hòa, cho biết.

Cuộc không kích của Israel vào Doha có thể khiến ông Trump giảm hy vọng sẽ có thêm các quốc gia vùng Vịnh tham gia Hiệp định Abraham - thỏa thuận mang tính bước ngoặt mà ông đạt được trong nhiệm kỳ đầu tiên để Israel thiết lập quan hệ ngoại giao với một số quốc gia Ả-rập.

Tuy nhiên, cựu Đại sứ Israel tại Mỹ Michael Oren cho rằng khó tránh khỏi sự rạn nứt giữa hai người.

"Nếu ông Netanyahu có thể tiếp tục thuyết phục vị tổng thống này thì ông ấy sẽ ổn. Tôi không lo ngại về mối quan hệ này", ông Oren nói.

Các quan chức chính quyền Mỹ thừa nhận mối quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo Trump - Netanyahu đã trải qua những thăng trầm.

"Tình hình lúc nóng lúc lạnh kể từ chiến dịch tranh cử", một quan chức cấp cao của Nhà Trắng tiết lộ.

Hồi tháng 5, ông Trump thực hiện chuyến thăm Ả-rập Xê-út, Qatar và UAE nhưng bỏ qua Israel. Trong chuyến đi đó, nhà lãnh đạo Mỹ đồng ý dỡ bỏ trừng phạt Chính phủ Syria mới theo đề nghị của Thái tử Ả-rập Xê-út Mohammed bin Salman, bất chấp lo ngại của giới chức Israel.

Nhưng chỉ 1 tháng sau, liên minh Trump-Netanyahu dường như đã trở lại đúng hướng. Sau khi Israel triển khai chiến dịch không kích Iran vào tháng 6, ông Trump gây bất ngờ với cả một số đồng minh của mình khi hạ lệnh điều máy bay ném bom B-2 tấn công các cơ sở hạt nhân quan trọng của Iran.

Chỉ vài ngày sau, ông Trump chỉ trích cả Iran và Israel một cách gay gắt vì vi phạm lệnh ngừng bắn do Mỹ làm trung gian.

Hồi tháng 7, Mỹ chỉ trích cuộc không kích của Israel vào Damascus, phá hủy một phần Bộ Quốc phòng Syria. Ngày 9/9, Israel thông báo cho Mỹ về cuộc không kích Qatar, nhưng không có sự phối hợp hay chấp thuận nào từ Washington, hai quan chức Mỹ cho biết.

"Mỹ có thể tìm cách thuyết phục và thúc đẩy Israel đưa ra quyết định. Nhưng ông Netanyahu sẽ tiếp tục hành động theo cách mà ông ấy thấy là tốt nhất cho lợi ích của riêng Israel", ông Jonathan Panikoff, cựu phó giám đốc tình báo quốc gia Mỹ về Trung Đông, đánh giá.

Bình Giang