Tin thế giới 11/9: Nepal gia hạn lệnh giới nghiêm, Ukraine muốn EU xây lá chắn trên không, Nam Phi quyết tâm kiện Israel lên Tòa ICJ

Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel vào ngày 29/12/2023, cáo buộc nước này vi phạm Công ước về diệt chủng. (Nguồn: ICJ)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Nepal gia hạn lệnh giới nghiêm: Quân đội Nepal gia hạn lệnh cấm và lệnh giới nghiêm tại Kathmandu, Lalitpur và Bhaktapur cho đến 6 giờ sáng 12/9 trong bối cảnh tình hình chính trị bất ổn.

Ngày 11/9, quân đội Nepal cho biết các phương tiện và cơ sở dịch vụ thiết yếu sẽ được phép hoạt động. Để giảm bớt khó khăn cho người dân, các cửa hàng bán nhu yếu phẩm hàng ngày sẽ mở cửa từ 6 giờ đến 9 giờ sáng và từ 17 giờ đến 19 giờ cùng ngày, đồng thời khuyến khích người dân mua sắm theo nhóm nhỏ.

Trong khi đó, dư luận tiếp tục ủng hộ cựu Chánh án Sushila Karki là ứng cử viên phù hợp nhất để lãnh đạo chính phủ lâm thời Nepal. Trong diễn biến khác, hơn 15.000 tù nhân đã trốn thoát khỏi khoảng 25 nhà tù trên khắp Nepal kể từ ngày 9/9. Chỉ có một số ít tự nguyện quay trở lại hoặc bị bắt lại. (Reuters)

* Hơn 300 công dân Hàn Quốc hồi hương từ Mỹ: Hàng trăm công nhân Hàn Quốc bị bắt giữ trong chiến dịch truy quét nhập cư tại Mỹ hồi tuần trước đã được trả tự do ngày 11/9.

Chính phủ Seoul cho biết, 316 công dân Hàn Quốc đã rời khỏi trung tâm giam giữ ở Folkston thuộc bang Georgia, một tuần sau khi họ bị bắt giữ ngày 4/9 trong cuộc đột kích công trường xây dựng nhà máy pin xe điện (EV) của liên doanh giữa tập đoàn Hyundai Motor và LG Energy Solution tại quận Bryan.

Đây là kết quả chuyến làm việc của Ngoại trưởng Hàn Quốc Cho Hyun tại Mỹ trong tuần qua, trong đó có cuộc gặp với người đồng cấp nước chủ nhà Marco Rubio tại Nhà Trắng ngày 10/9. Phía Seoul yêu cầu hồi hương nhanh chóng tất cả công dân bị bắt giữ, phía Washington không nên gây khó khăn cho những người này trong những lần nhập cảnh tiếp theo và xem xét đưa ra loại hình thị thực mới cho lao động Hàn Quốc. (Yonhap)

* Australia bắt giữ đối tượng xâm hại tình dục trẻ em:Cảnh sát Liên bang Australia ngày 11/9 thông báo đang rà soát hơn một triệu tệp tin điện tử thu giữ từ một đối tượng bị cáo buộc xâm hại tình dục trẻ em.

Đối tượng từng làm việc tại nhiều trung tâm giữ trẻ ở Sydney trong hơn 10 năm qua. Số tài liệu trên được lưu trữ trong các thiết bị đặt tại nhà riêng của người đàn ông này và hiện bị cảnh sát thu giữ.

Giám đốc cảnh sát Liên bang Australia Luke Needham cho biết các điều tra viên đã phát hiện khoảng 1,4 triệu tệp tin điện tử lưu giữ trong các thiết bị của đối tượng, trong đó có khoảng 550.000 hình ảnh. Đội ngũ điều tra vẫn đang tiếp tục rà soát các tài liệu này. (ABC)

Châu Âu

* Europol truy nã tội phạm tống tiền bằng mã độc: Ngày 10/9, Cơ quan cảnh sát châu Âu (Europol) cho biết một công dân Ukraine đã bị cáo buộc cầm đầu mạng lưới tội phạm triển khai mã độc tống tiền, gây thiệt hại hàng chục tỷ USD. Europol chính thức đưa đối tượng này vào danh sách truy nã của EU.

Đối tượng Volodymyr Tymoshchuk, 28 tuổi, bị cáo buộc tham gia triển khai mã độc tống tiền mang tên "Lockergoga", gây gián đoạn hoạt động của hàng trăm doanh nghiệp, buộc nhiều đơn vị phải trả tiền chuộc để khôi phục dữ liệu. Nhóm tội phạm do Tymoshchuk cầm đầu đã gây ra tổng thiệt hại hơn 18 tỷ USD trên phạm vi toàn cầu.

Mục tiêu bắt giữ đối tượng này là ưu tiên hàng đầu của lực lượng thực thi pháp luật quốc tế. Việc xác định thành công danh tính của Tymoshchuk là kết quả của một cuộc điều tra quốc tế phức tạp, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan điều tra đến từ nhiều nước, trong đó có Pháp, Đức, Na Uy, Thụy Sỹ, Ukraine, Anh và Mỹ. (Ukrinform)

* Ukraine muốn EU xây lá chắn trên không: Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy ngày 10/9 kêu gọi các nước EU và Vương quốc Anh xây dựng một hệ thống phòng không chung trong bối cảnh xảy ra vụ thiết bị bay không người lái ở Ba Lan.

Viết trên mạng xã hội X, ông Zelenskyy cho biết: "Tôi đã trao đổi với Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni và Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte… về việc cần thiết lập một hệ thống phòng không chung và tạo ra lá chắn trên không hiệu quả cho châu Âu".

Cùng ngày, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha một lần nữa kêu gọi các nước phương Tây bắn hạ tên lửa và thiết bị bay không người lái của Nga trên bầu trời Ukraine. Kiev trước đó từng kêu gọi các nước phương Tây triển khai hệ thống phòng không tại Ba Lan và Romania nhằm tạo vùng cấm bay ở miền Tây Ukraine. (TASS)

* Italy-Ấn Độ thúc đẩy ký kết FTA: Trong cuộc điện đàm ngày 10/9, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni và người đồng cấp Ấn Độ Narendra Modi đánh giá tình hình quan hệ đối tác chiến lược và thống nhất về các vấn đề toàn cầu.

Hai nhà lãnh đạo thảo luận về những tiến bộ trong đầu tư, quốc phòng, an ninh, không gian, khoa học và công nghệ, giáo dục, giao lưu nhân dân và chống khủng bố, tái khẳng định cam kết của họ theo Kế hoạch hành động chiến lược chung 2025-2029. Về vấn đề Ukraine, hai Thủ tướng nhất trí rằng một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột là cấp thiết.

Về thương mại và công nghệ, Thủ tướng Meloni ủng hộ mạnh mẽ việc nhanh chóng ký kết Hiệp định thương mại tự do Ấn Độ-EU và bày tỏ ủng hộ việc New Delhi đăng cai Hội nghị thượng đỉnh về tác động AI vào năm 2026. (India Today)

Trung Đông-châu Phi

* Nam Phi quyết tâm kiện Israel lên Tòa ICJ: Ngày 10/9, chính phủ Nam Phi tái khẳng định cam kết với vụ kiện chống lại Israel tại Tòa án công lý quốc tế (ICJ), kêu gọi cộng đồng quốc tế bảo vệ pháp quyền và hành động chung để chấm dứt các hành động tàn bạo ở Gaza.

Phát biểu tại phiên họp chung của Ủy ban quan hệ và hợp tác quốc tế của Quốc hội cũng như Ủy ban tư pháp và phát triển Hiến pháp tại Cape Town, Bộ trưởng Quan hệ và Hợp tác quốc tế Ronald Lamola cho biết xung đột Gaza không chỉ liên quan đến Palestine mà còn liên quan đến sự toàn vẹn của hệ thống quản trị toàn cầu.

Nam Phi đệ đơn kiện Israel vào ngày 29/12/2023, cáo buộc nước này vi phạm Công ước về diệt chủng. Bộ trưởng Ronald Lamola nhấn mạnh, việc ngăn chặn nạn diệt chủng là "nghĩa vụ chung" đòi hỏi đoàn kết toàn cầu. (Africa News)

* WHO chuyển 12 tấn vật tư y tế cho CHDC Congo: Ngày 10/9, Tổ chức y tế thế giới (WHO) thông báo đang tiếp tục hỗ trợ CHDC Congo nhằm ngăn chặn sự lây lan của virus Ebola, sau khi dịch bệnh bùng phát tại tỉnh Kasai từ ngày 4/9.

Trong vòng 48 giờ sau khi CHDC Congo công bố dịch, WHO đã vận chuyển 12 tấn vật tư bằng đường hàng không, bao gồm thiết bị bảo hộ cá nhân, vật tư cách ly bệnh nhân, nước, vật tư y tế... để hỗ trợ chăm sóc lâm sàng và bảo vệ nhân viên y tế tuyến đầu.

Giám đốc khu vực châu Phi của WHO Mohamed Janabi cho biết: "Việc tiếp cận các địa phương bị ảnh hưởng gặp nhiều khó khăn. Chúng tôi đang làm việc suốt ngày đêm để nhanh chóng triển khai các biện pháp ứng phó nhằm đảm bảo kiểm soát dịch bệnh, khoanh vùng lây lan và cứu sống nhiều người". (AFP)

* LHQ hoan nghênh Iran "mở cửa" với IAEA: Ngày 10/9, LHQ bày tỏ hoan nghênh thỏa thuận đạt được giữa Tehran và Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) về các biện pháp nối lại hoạt động thanh sát tại Iran.

Tại cuộc họp báo thường kỳ, ông Stephane Dujarric, người phát ngôn của Tổng thư ký LHQ đánh giá, đây là “một bước đi tích cực hướng tới việc khôi phục hợp tác đầy đủ theo thỏa thuận thanh sát toàn diện của Iran”, đồng thời kỳ vọng thỏa thuận sẽ sớm được triển khai.

Ông nhấn mạnh sự hợp tác đầy đủ của Iran với IAEA là cần thiết để đạt được một khuôn khổ dài hạn bảo đảm chương trình hạt nhân của Iran chỉ phục vụ mục đích hòa bình. (IRNA)

Châu Mỹ

* Brazil tái thiết sức mạnh hải quân: Ngày 10/9, hải quân Brazil thông báo ký hợp đồng mua lại tàu đổ bộ tấn công HMS Bulwark của hải quân Hoàng gia Anh.

HMS Bulwark dài 176 mét có khả năng chở tới 710 binh sĩ cùng gần 20.000 tấn hàng hóa, hoạt động với tốc độ trung bình 18 hải lý/giờ. Theo hải quân Brazil, ngoài nhiệm vụ quân sự, tàu còn có thể triển khai bệnh viện dã chiến, thuốc men và nhu yếu phẩm trong hoạt động cứu trợ nhân đạo ven biển.

Đô đốc Marcos Sampaio Olsen, Tư lệnh hải quân Brazil, khẳng định thương vụ là "cột mốc trong quá trình tái thiết sức mạnh hải quân quốc gia". Brazil dự kiến cử 92 quân nhân sang Anh trong 2 tháng tới để huấn luyện, trước khi đưa HMS Bulwark về nước vào năm tới. (Sky News)

* Mỹ phê chuẩn 900 tỷ USD chi tiêu quân sự: Hạ viện Mỹ ngày 10/9 thông qua phiên bản dự luật Ủy quyền quốc phòng (NDAA) phê chuẩn gần 900 tỷ USD chi tiêu quân sự và đưa ra kế hoạch tinh giản quy trình mua sắm quốc phòng. Dự luật được thông qua với 231 phiếu thuận và 196 phiếu chống.

Hạ nghị sĩ Adam Smith, bang Washington, thành viên cấp cao nhất của đảng Dân chủ trong Ủy ban quân vụ Hạ viện đã bỏ phiếu chống và cáo buộc đảng Cộng hòa chú trọng chính trị hơn an ninh.

Trong khi, Chủ tịch Ủy ban quân vụ Hạ viện, hạ nghị sĩ Cộng hòa Mike Rogers, bang Alabama, ca ngợi việc thông qua dự luật là "việc hiện đại hóa quân đội, hỗ trợ binh sĩ và khôi phục sức mạnh răn đe của Mỹ". (CNN)

* NASA cấm công dân Trung Quốc tham gia chương trình không gian:Cơ quan hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) bắt đầu áp dụng chính sách cấm công dân Trung Quốc, ngay cả những người có thị thực hợp lệ, tham gia các chương trình của tổ chức này.

Trao đổi với báo giới ngày 10/9, Thư ký báo chí của NASA, bà Bethany Stevens, cho biết cơ quan này đã thực hiện các biện pháp nội bộ liên quan đến công dân Trung Quốc, bao gồm hạn chế quyền truy cập vật lý và an ninh mạng vào các cơ sở, vật liệu và hệ thống mạng của NASA để đảm bảo an ninh công việc.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đang cạnh tranh trong đưa phi hành gia lên Mặt Trăng. Chương trình Artemis của Mỹ, tiếp nối các cuộc đổ bộ lên Mặt Trăng trong chương trình Apollo từ năm 1969-1972, đang đặt mục tiêu trở lại Mặt Trăng vào năm 2027 nhưng phải đối mặt tình trạng đội vốn và chậm trễ. (AFP)

Xuân Sơn