Israel thông qua cải cách tư pháp gây tranh cãi, biểu tình bùng phát dữ dội

Với 64 phiếu ủng hộ và không có phiếu chống, Quốc hội Israel (Knesset) hôm 24/7 đã phê chuẩn các sửa đổi luật nhằm hạn chế quyền của Tòa án tối cao trong việc vô hiệu hóa một số quyết định của chính phủ. Sau khi những nỗ lực nhằm đạt thỏa hiệp sụp đổ, các nghị sĩ đối lập đã bỏ họp và không tham gia cuộc bỏ phiếu thông qua cải cách này.

Theo Reuters, các cuộc biểu tình phản đối cải cách đã bắt đầu từ sáng sớm 24/7. Đến tối, hàng nghìn người đã xuống đường trên khắp đất nước, phong tỏa các đường cao tốc và xô xát với lực lượng an ninh. Cảnh sát Israel thông báo đã bắt giữ ít nhất 19 người quá khích trong ngày.

Tuy nhiên, Chính phủ Israel vẫn giữ vững lập trường. Bộ trưởng Tư pháp Yariv Levin, kiến trúc sư của gói cải cách do Thủ tướng Netanyahu khởi xướng, gọi cuộc bỏ phiếu của Knesset là "bước đầu tiên” để tạo ra sự cân bằng hơn giữa các nhánh trong cơ cấu quyền lực nhà nước.

Sửa đổi luật mới thông qua là một phần trong những đề xuất cải cách tư pháp rộng lớn hơn mà chính phủ của ông Netanyahu công bố hồi tháng 1, ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức. Mục tiêu của chính quyền Netanyahu là “đẩy lùi những vi phạm quá mức nhằm can thiệp vào chính trường của Tòa án tối cao”.

Ngược lại, những người chỉ trích cáo buộc gói cải cách nói trên sẽ tạo cơ hội cho sự lạm dụng quyền lực khi loại bỏ các biện pháp kiểm tra hiệu quả đối với thẩm quyền của các nhà lãnh đạo.

Kế hoạch cải cách đã dẫn tới nhiều tháng biểu tình phản đối chưa từng thấy trên toàn quốc. Khủng hoảng không chỉ gây chia rẽ sâu sắc trong xã hội mà còn lan sang cả quân đội Israel. Phe đối lập cảnh báo hàng nghìn lính dự bị tình nguyện sẽ không đăng ký đi nghĩa vụ quân sự, đe dọa khả năng sẵn sàng chiến tranh của quân đội Do Thái nếu chính phủ tiếp tục kế hoạch cải cách.

Vài phút sau cuộc bỏ phiếu ngày 24/7, một nhóm giám sát chính trị và lãnh đạo phe đối lập ôn hòa tuyên bố sẽ kháng cáo lên Tòa án tối cao.

Diễn biến khiến các nước đồng minh của Israel lo lắng. Mỹ lặp lại khuyến nghị các nhà lãnh đạo Israel cùng hướng tới "sự đồng thuận rộng rãi nhất có thể" thông qua đối thoại chính trị.

Trong một bài phát biểu trên truyền hình sau đó, Thủ tướng Israel Netanyahu khẳng định, ông sẽ tìm cách đối thoại với phe đối lập với mục đích đạt được một thỏa thuận toàn diện vào cuối tháng 11.

Tuấn Anh