Israel tung vũ khí laser vào chiến trường: NATO quan tâm, chính trị phương Tây dè chừng

Xe tăng quân đội Israel được triển khai tại khu vực biên giới với Dải Gaza ở miền bắc Israel ngày 27/5/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Bộ Quốc phòng Israel vừa xác nhận hệ thống đánh chặn bằng laser do Rafael phát triển đã được sử dụng trong cuộc chiến “Thanh Gươm Sắt” (Swords of Iron) đang diễn ra – một thời điểm mang tính bước ngoặt khi các nước NATO chuẩn bị nâng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, dự kiến tạo ra khoảng 800 tỷ euro cho hoạt động mua sắm quân sự.

Với việc hai tập đoàn quốc phòng Israel – Rafael Advanced Defense Systems và Elbit Systems – đã tham gia sâu vào chuỗi cung ứng NATO, các hệ thống laser thế hệ mới của họ có thể trở thành mặt hàng xuất khẩu quốc phòng trị giá hàng tỷ USD tiếp theo – nếu không bị cản trở bởi căng thẳng ngoại giao.

Mặc dù hệ thống phòng không Iron Dome(Vòm sắt) đã đánh chặn thành công hơn 10.000 mục tiêu kể từ năm 2011, nhưng cho đến nay, Israel chưa từng bán trọn bộ hệ thống này cho bất kỳ quốc gia nào. Anh chỉ mua trung tâm điều hành chiến đấu, trong khi Thủy quân lục chiến Mỹ mua đầu đạn đánh chặn – nhưng chưa có nước nào sở hữu toàn bộ nền tảng này.

Ngược lại, nhiều hệ thống phòng thủ khác của Israel lại gặt hái thành công lớn trên thị trường quốc tế. Hệ thống Arrow 3 do Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Israel (IAI) phát triển đã được bán cho Đức với giá 3,5 tỷ USD. David’s Sling – một sản phẩm khác của Rafael – được Phần Lan mua với giá 317 triệu euro. Hệ thống Barak MX của Rafael đã đạt doanh thu gần 10 tỷ USD toàn cầu. Dù nổi tiếng, Iron Dome lại chậm chân hơn trong việc tiếp cận các thị trường nước ngoài.

Trong khi đó, nhiều vũ khí “Made in Israel” đã trở thành chuẩn mực trong NATO. Tên lửa chống tăng Spike của Rafael được sản xuất hàng loạt tại Đức và từng được lắp ráp ở Ba Lan, mang về doanh thu hàng tỷ USD.

Những năm gần đây, hệ thống pháo phản lực PULS của Elbit ngày càng được NATO quan tâm. Đức, Hà Lan và Đan Mạch đã xác nhận đơn hàng, cùng một số thành viên NATO chưa công bố. Việc Ukraine sử dụng thành công các hệ thống tương tự để chống lại Nga càng làm tăng thêm sức hút của sản phẩm này.

Giờ đây, Israel đặt kỳ vọng vào công nghệ đánh chặn bằng laser – và họ đang đầu tư hàng tỷ USD cho tham vọng này.

Hệ thống phòng không Israel đánh chặn các tên lửa phóng từ Liban ngày 26/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Bộ Quốc phòng Israel mới đây công bố hai hệ thống laser: Magen Or (Tia Sáng Sắt) – laser công suất 100 kilowatt do Rafael và Elbit đồng phát triển, và Lahav Barzel (Lưỡi Gươm Sắt) – hệ thống nhỏ hơn, 30 kilowatt, do Rafael thiết kế. Magen Or đã đánh chặn thành công tên lửa tầm ngắn trong các thử nghiệm ở khoảng cách 10 km. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) dự kiến triển khai phiên bản tác chiến của hệ thống này vào cuối năm nay.

Lahav Barzel, đã lần đầu tiên được sử dụng trong thực chiến tại chiến dịch “Thanh Gươm Sắt”, là một hệ thống gọn nhẹ và tiết kiệm năng lượng hơn. Rafael phối hợp với hãng xe quân sự Plasan đã phát triển phiên bản cơ động gắn trên xe bọc thép SandCat, cho phép triển khai nhanh giữa các vùng chiến sự.

Video do Bộ Quốc phòng công bố cho thấy Lahav Barzel đã đánh chặn thành công UAV do Hezbollah phóng. Công nghệ laser không phá hủy UAV một cách "bùng nổ", mà tập trung gia nhiệt vào cánh hoặc thân, khiến cấu trúc bị hỏng và UAV rơi. Chi phí cho mỗi lần đánh chặn chỉ vài USD – tương đương tiền điện để vận hành laser.

Trong khi đó, việc sử dụng tên lửa đánh chặn hoặc đạn không-đối-không có thể tiêu tốn hàng trăm nghìn USD cho mỗi mục tiêu. Với công chúng Mỹ, yếu tố tiết kiệm chi phí có thể là điểm nhấn, đặc biệt trong bối cảnh những tranh cãi về ngân sách quốc phòng và viện trợ nước ngoài.

Trong bối cảnh chiến tranh hiện đại ngày càng phụ thuộc vào UAV – điển hình là ở Ukraine và Nga với hàng trăm cuộc tấn công UAV mỗi tuần – các hệ thống laser của Israel mang đến điều hiếm thấy: hiệu quả thực chiến với chi phí tối thiểu.

Tuy lợi thế về mặt kỹ thuật và tài chính là rõ ràng, CEO Rafael – ông Yoav Turgeman – thừa nhận rằng thành công trong xuất khẩu còn phụ thuộc vào tình hình địa chính trị, đặc biệt là phản ứng tiêu cực ngày càng gia tăng ở châu Âu đối với chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza.

Chẳng hạn, Pháp được cho là đã gây áp lực khiến Đức không mua hệ thống Arrow 3. Một số quốc gia châu Âu khác cũng né tránh công khai việc mua vũ khí Israel vì lo ngại phản ứng chính trị trong nước. Dù các bộ quốc phòng muốn tiếp cận công nghệ Israel, các nhà hoạch định chính sách lại bị bó buộc bởi bối cảnh chính trị.

Tuy vậy, lập luận về an ninh vẫn rất thuyết phục. Các nước NATO như Phần Lan, Thụy Điển, Ba Lan và Đức- vốn đang lo ngại tình hình an ninh ở châu Âu, coi hệ thống đánh chặn laser là lớp phòng thủ thiết yếu tiếp theo. Trong khi Mỹ đã triển khai các hệ thống laser 60 kilowatt trên tàu chiến, Israel có thể trở thành quốc gia đầu tiên đưa hệ thống laser mặt đất vào thực chiến.

Thanh Bình (Phóng viên TTXVN tại Tel Aviv)