Jatiya Nagorik - làn gió mới trên chính trường Bangladesh

Nhưng, lần này, những sinh viên từng tham gia lật đổ thủ tướng thành công đã đến đây vì một mục đích khác: ra mắt đảng Jatiya Nagorik hay đảng Công dân Quốc gia (NCP) của họ trước sự chứng kiến của hàng nghìn người.

Cuộc biểu tình phản đối bà Sheikh Hasina cách đây 6 tháng.

Ông Nahid Islam, lãnh đạo đảng mới Jatiya Nagorik nói trước tiếng reo hò của đám đông: “Trong cuộc cách mạng tháng 7, có những khẩu hiệu “Ai sẽ là người thay thế?". Hôm nay, với đảng mới này, chúng tôi đang đưa ra phương án thay thế”.

Trong 6 tháng kể từ khi cuộc “cách mạng” của sinh viên lật đổ bà Hasina vào đầu tháng 8/2024, những thay đổi to lớn đã diễn ra ở Bangladesh. Ông Muhammad Yunus, nhà kinh tế học người Bangladesh đoạt giải Nobel, đã được đưa trở lại làm người đứng đầu chính phủ lâm thời được chỉ định với nhiệm vụ khôi phục nền dân chủ đã bị xóa sổ dưới chính phủ của bà Hasina. 3 nhà lãnh đạo sinh viên, bao gồm cả người Hồi giáo, đã được ông Yunus đưa vào làm cố vấn cho chính phủ lâm thời.

Với đảng Liên đoàn Awami của bà Hasina đang tan rã và ban lãnh đạo của đảng này đang ở trong tù hoặc ẩn náu ở nước ngoài, người ta dự đoán rộng rãi rằng đảng Dân tộc Bangladesh (BNP) sẽ giành chiến thắng trong bất kỳ cuộc bầu cử sắp tới nào. Tuy nhiên, việc các nhà lãnh đạo sinh viên ra mắt NCP - nhiều người trong số họ rất được lòng giới trẻ cả nước - có thể làm thay đổi mạnh mẽ cục diện bầu cử.

Phát biểu tại lễ ra mắt đảng, các nhà lãnh đạo NCP mới được bổ nhiệm cho biết mục đích của họ không gì khác ngoài việc xây dựng một Bangladesh mới, cái mà họ gọi là "nền cộng hòa thứ hai". Trong số những lời cam kết đầy tham vọng của họ là tạo ra một hệ thống chính trị hoàn toàn mới và viết lại hiến pháp, lập luận rằng Bangladesh chưa bao giờ thực sự tự do hay dân chủ kể từ khi giành được độc lập vào năm 1971.

Đòi lại công lý, đặc biệt là cho những người thiệt mạng trong cuộc cách mạng tháng 7, cũng là cốt lõi trong mục đích của họ. Một báo cáo gần đây của Liên hợp quốc về cuộc nổi dậy tháng 7 đã tìm thấy bằng chứng về những bằng chứng tội ác được thực hiện theo lệnh của bà Hasina khi bà cố gắng dập tắt tình trạng bất ổn, với khoảng 1.400 người thiệt mạng.

Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên kể từ khi NCP ra đời, lãnh đạo đảng Islam cho biết đã có nhu cầu sinh viên thành lập đảng chính trị của riêng mình kể từ khi họ lật đổ bà Hasina, nhưng phải mất vài tháng họ mới thống nhất được hình thức của đảng.

"Điều quan trọng là chúng tôi phải có tiếng nói trong quá trình phát triển một Bangladesh dân chủ mới", ông Islam nói. “Những người trẻ tuổi ở đất nước này có nhu cầu rất lớn về một đảng chính trị đại diện cho quan điểm và yêu cầu của họ. Chúng tôi cũng lo ngại rằng sự sụp đổ của bà Hasina có nghĩa là sẽ có một khoảng trống quyền lực trong cuộc bầu cử, điều này sẽ gây ra vấn đề cho tiến trình dân chủ”.

Ông Islam cho biết, việc viết lại hiến pháp sẽ là trọng tâm chính của đảng NCP, lập luận rằng phiên bản hiện tại - được viết sau khi giành độc lập vào năm 1971 và đã được sửa đổi nhiều lần - không phù hợp với mục đích của đảng.

Ông Islam thừa nhận rằng có những thách thức trong quá trình chuyển đổi từ một nhóm sinh viên đấu tranh đường phố hỗn tạp với ít kinh nghiệm chính trị thành một đảng quốc gia có tổ chức, sẵn sàng tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử chỉ trong vài tháng. Trước khi đảng ra mắt, đã có nhiều báo cáo rộng rãi về tình trạng đấu đá nội bộ và sự kiện ra mắt diễn ra hỗn loạn, bị trì hoãn trong thời gian dài và gặp sự cố kỹ thuật.

Ông Islam mô tả vai trò của mình trong chính phủ lâm thời là một "hành trình đắng cay" trong đó ông Yunus có những ý tưởng đúng đắn về các cải cách cần thiết cho Bangladesh, nhưng lại phải đối mặt với một "lực lượng chống đối" trong bộ máy quan liêu, vẫn còn nhiều người trung thành với bà Hasina khiến cho những thay đổi trở nên khó thực hiện.

Cũng có một số lo lắng xung quanh đảng NCP trong các nhóm tự do hơn, với những lo ngại được nêu ra về các phe phái dường như liên kết với các thành phần Hồi giáo cứng rắn hơn, làm dấy lên nỗi sợ hãi về tầm nhìn của đảng về một "nền cộng hòa thứ hai" thế tục. Kể từ khi bà Hasina sụp đổ, đã có một sự gia tăng đáng kể trong sự ủng hộ đối với các đảng Hồi giáo như Jamaat-e-Islami, vốn đã bị cấm dưới thời chính phủ của bà Hasina.

Việc thành lập đảng NCP cũng có thể gây ra vấn đề cho chính phủ lâm thời của ông Yunus. Đảng này đã được coi là rất gần gũi với các nhà lãnh đạo sinh viên đã mời ông Yunus trở lại lãnh đạo đất nước. Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Guardian, ông Yunus cho biết ông ủng hộ quyết định thành lập đảng của sinh viên: “Đó là điều tốt, tôi luôn khuyến khích những người trẻ tuổi lãnh đạo. Đó là cách duy nhất chúng ta có thể tạo ra một thế giới mới”.

Trong khi ông Yunus khẳng định sẽ không có sự thỏa hiệp nào đối với tính trung lập của chính phủ lâm thời, thì lãnh đạo cấp cao của BNP Amir Chowdhury cho biết ông có những lo ngại khác. Ông Islam đã từ chức bộ trưởng để lãnh đạo đảng NCP nhưng 2 sinh viên khác vẫn ở lại chính phủ.

Đối với tất cả các câu hỏi về kinh nghiệm và năng lực tổ chức của họ, những người trong ủy ban điều hành của NCP cho biết họ tin tưởng rằng đảng sẽ “ngày càng lớn mạnh” trong quá trình chuẩn bị cho cuộc bầu cử. “Hãy chờ xem, trong 3 tháng nữa, chúng tôi sẽ có mặt ở mọi cấp địa phương trên khắp cả nước”, ông Abdul Hannan, đồng tổ chức cấp cao của NCP cho biết.

An Châu (Tổng hợp)