'Kể' chuyện văn hóa bằng nghệ thuật ánh sáng

Hình ảnh vua Lý Thái Tổ ban Chiếu dời đô rực sáng trên bầu trời Hà Nội đêm Giao thừa. (ảnh: BTC)

“Đại tiệc” ánh sáng trên bầu trời

Chương trình nghệ thuật khai mạc “Năm Du lịch quốc gia - Điện Biên và Lễ hội Hoa Ban năm 2024” vào tối 16/3 tại Quảng trường 7/5 sẽ trình diễn ánh sáng nghệ thuật bằng thiết bị bay không người lái (drone light). Khoảng 200 chiếc drone (máy bay không người lái) trình diễn ánh sáng trên bầu trời với các biểu tượng: Bản đồ Tổ quốc, lá cờ Tổ quốc, rồng bay, biểu trưng du lịch Điện Biên, máy bay, hoa ban, cánh đồng Mường Thanh và biểu tượng các thành phố du lịch... Đây là lần đầu tiên tại khu vực Tây Bắc nói chung và Điện Biên nói riêng, khán giả được thưởng thức màn trình diễn ánh sáng nghệ thuật.

Bình Định cũng có màn trình diễn drone light phục vụ người dân và du khách vào đêm khai mạc “Amazing Bình Định Fest 2024” ngày 22/3. Tuần lễ “Amazing Binh Định Fest” là một trong những sự kiện lớn nhất năm 2024 của Bình Định, mở đầu cho hàng loạt sự kiện, lễ hội đặc sắc trong năm nay nhằm thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế.

Trong chương trình Carnaval Hạ Long 2024, lần đầu tiên drone light sẽ xuất hiện trên vịnh Hạ Long (Quảng Ninh). Carnaval Hạ Long 2024 do UBND TP Hạ Long chủ trì, dự kiến được tổ chức vào dịp nghỉ lễ 30/4 tại bãi biển công viên Đại Dương (TP Hạ Long).

Tại chương trình “Lễ hội ánh sáng nghệ thuật Hà Nội - Rực rỡ Thăng Long” chào đón năm mới Giáp Thìn 2024 tại Hà Nội, bầu trời hồ Tây được thắp sáng bởi 2024 drone. Màn trình diễn với 11 tiết mục gồm: Hình ảnh vua Lý Thái Tổ ban Chiếu dời đô, rồng thời nhà Lý, Hoàng thành Thăng Long, chùa Trấn Quốc, hồ Gươm, chùa Một Cột, Khuê Văn Các, cầu Long Biên, nhà hát hồ Gươm… Drone light có chủ đề “Một ngày kinh đô - Nghìn năm lịch sử” được lấy cảm hứng từ chính nền văn hiến nghìn năm lịch sử của Thủ đô Hà Nội, là biểu tượng kết tinh các giá trị văn hóa dân tộc Việt Nam, mang đến một tác phẩm nghệ thuật độc bản gói trọn tinh hoa văn hóa, lịch sử của vùng đất trước sự thán phục của hàng nghìn người dân thủ đô.

Trong lễ khai mạc “Get on Hanoi 2024” vào đầu tháng 3, Sở Du lịch Hà Nội cũng công bố Quyết định công nhận khu du lịch Nhật Tân - điểm đến với trải nghiệm mới là chương trình nghệ thuật bán thực cảnh mang tính sử thi và màn trình diễn ánh sáng công nghệ laser mapping. Sự kiện với 300 drone đã tái hiện những hình ảnh của Thủ đô như: cầu Nhật Tân, Sen bách diệp, hoa đào Nhật Tân, biểu tượng Khuê Văn Các...

Trước đó, lễ khai mạc năm du lịch quốc gia 2023 “Bình Thuận - Hội tụ xanh” đã gây ấn tượng với du khách trong và ngoài nước về màn trình diễn “đại tiệc ánh sáng” của hơn 300 “vũ công” drone. Màn trình diễn mãn nhãn khi bản sắc văn hóa dân tộc đậm đà hòa quyện cùng hiệu ứng công nghệ hiện đại. Khán giả đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác để rồi vỡ òa khi hình hài đất nước - hình ảnh lá cờ, bản đồ Việt Nam cùng hai quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa xuất hiện trên bầu trời Bình Thuận. Đây cũng là lần đầu tiên tỉnh Bình Thuận tiên phong ứng dụng công nghệ hiện đại này...

Gửi gắm thông điệp văn hóa

Có thể nói, những đêm trình diễn drone light đặc sắc, rực rỡ, lung linh đã thỏa mãn sự tò mò của hàng triệu người dân và du khách. Trình diễn drone light là hình thức tạo hình trên không trung, được thực hiện với hàng loạt máy bay không người lái có đèn LED. Loại hình này xuất phát từ công bố của nhà nghiên cứu Vijay Kumar năm 2012 về khả năng điều khiển drone đồng bộ với nhau. Vào năm 2012 tại Linz (Áo), thế giới lần đầu tiên được chứng kiến một sự kiện đặc biệt mở ra kỷ nguyên mới cho nghệ thuật ánh sáng: màn trình diễn drone do Ars Electronica Futurelab tổ chức. Công nghệ này tiếp tục được trình diễn tại các sự kiện quan trọng trên thế giới Olymlic mùa đông PyeongChang (Hàn Quốc) năm 2018 hay Thế vận hội mùa hè 2020 Tokyo (Nhật Bản) và sắp tới là Olympic 2024 Paris (Pháp) để gây ấn tượng mạnh về thị giác và tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh.

Diễm Trinh - người đam mê và sáng chế thiết bị trình diễn ánh sáng nghệ thuật cho hay, nguyên lý hoạt động gồm hàng trăm hoặc hàng nghìn thiết bị bay không người lái có trang bị đèn LED, hệ thống định vị kết hợp lại giống như một “màn hình bay”, tạo ra các hình ảnh 3D được lập trình sẵn và diễn ra một cách tự động hoặc có điều khiển từ xa bởi một máy tính trung tâm. “Màn hình bay” này có nhiệm vụ bay chính xác theo tọa độ tại từng thời điểm khác nhau, đồng thời điều khiển đèn LED để thể hiện các chấm sáng trên nền trời đêm. Hình ảnh có thể là dòng chữ, danh thắng, con vật… hoặc có thêm hiệu ứng chuyển động nhiều màu sắc, tạo nên những trải nghiệm mới lạ, để lại những thông điệp ý nghĩa, cộng hưởng tính giải trí, tuyên truyền, giáo dục, gìn giữ văn hóa dân tộc, lịch sử đầy ý nghĩa mà các lễ hội muốn gửi gắm tới khán giả. Tại các lễ hội - sự kiện, trình diễn drone light có thể “kể” nhiều câu chuyện lịch sử, văn hóa, ẩm thực, di sản, danh thắng qua các hình ảnh hiện trên bầu trời. Ngoài ra, drone light có thể thay thế pháo hoa vì pháo hoa gây ô nhiễm môi trường, nguy cơ hỏa hoạn, ảnh hưởng sức khỏe con người.

Đây là một món ăn tinh thần hấp dẫn nhưng cũng rất tốn kém. Tùy theo số lượng drone và mức độ phức tạp, mỗi buổi trình diễn drone có thể tốn từ 4 - 5 tỷ đến hàng chục tỷ đồng. Bởi đa số vẫn phải nhập khẩu công nghệ điều khiển của nước ngoài. Ước tính, 2.024 drone đêm Giao thừa tại Hà Nội có thể lên tới hơn 20 tỷ đồng khi trình diễn các hoạt cảnh phức tạp. Trong khi đó, một buổi bắn pháo hoa truyền thống thường có chi phí từ 500 triệu đến hơn 1 tỷ đồng. Vì chi phí lớn, ban tổ chức các lễ hội đều mong muốn xã hội hóa để thực hiện những màn trình diễn ánh sáng kỳ ảo này. Tuy nhiên, việc tổ chức các màn trình diễn cũng gặp phải hạn chế do không thể diễn ra dưới điều kiện thời tiết xấu như mưa lớn hay gió mạnh.

Xu hướng dùng drone light đang phát triển trên toàn thế giới nhờ yếu tố xanh và sạch, thậm chí có những nơi đã ứng dụng công nghệ AI để điều khiển và dự đoán các yếu tố tác động tới drone nhằm đảm bảo tốt nhất cho màn trình diễn ánh sáng ở đẳng cấp cao.

Thùy Dương