Kế hoạch đối phó khủng hoảng nhà ở 'chưa từng có' của châu Âu có gì đặc biệt?
Ủy ban châu Âu (EC) đã trình làng Kế hoạch Nhà ở Giá phải chăng đầu tiên, đặt nền móng cho nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng nhà ở mang tính hệ thống trên toàn khối.
Các tòa nhà chung cư tại Berlin, Đức. Ảnh tư liệu: AFP/ TTXVN
Theo tờ Politico (Mỹ), gói luật toàn diện ra mắt ngày 16/12 này hướng tới việc giải phóng nguồn ngân sách công cho phát triển nhà ở, kiểm soát hoạt động cho thuê ngắn hạn và đơn giản hóa thủ tục hành chính đối với các dự án xây dựng.
Ủy viên Năng lượng và Nhà ở Liên minh châu Âu (EU) Dan Jorgensen nhấn mạnh: “Châu Âu phải cùng nhau gánh trách nhiệm trước cuộc khủng hoảng nhà ở đang ảnh hưởng tới hàng triệu người dân, và phải hành động”. Ông chỉ ra rằng trong 10 năm qua, giá nhà trên khắp EU đã tăng hơn 60%.
“Nhà ở không đơn thuần là hàng hóa. Đó là quyền căn bản của con người”, ông khẳng định. Bên cạnh đó, ông Dan Jorgensen cũng cảnh báo nếu EU thất bại trong hành động, các lực lượng chính trị cực đoan có thể lợi dụng sự bất mãn của cử tri để vươn lên nắm quyền.
Nhằm tăng nguồn cung nhà ở, Ủy ban châu Âu chủ trương sửa đổi các quy định về trợ cấp nhà nước, qua đó chính thức cho phép sử dụng ngân sách công để xây dựng nhà ở giá phải chăng. Quy định mới sẽ tạo điều kiện để chính phủ các nước thành viên rót ngân sách vào dự án nhà ở dành cho tầng lớp trung lưu, nhóm đang ngày càng bị đẩy ra ngoài thị trường nhà ở do giá cả leo thang.
Phối hợp với Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB), các ngân hàng trung ương và những tổ chức tài chính khác, EC cũng sẽ huy động cả nguồn vốn công lẫn tư cho các dự án nhà ở xã hội và nhà ở giá phải chăng thông qua một nền tảng đầu tư cấp châu Âu. Việc phát triển những loại nhà ở này sẽ trở thành mục tiêu ưu tiên trong các kế hoạch hợp tác quốc gia – cơ sở để phân bổ ngân sách EU trong chu kỳ ngân sách 7 năm tiếp theo.
Nhằm tăng nguồn cung, kế hoạch này còn đề xuất Chiến lược châu Âu về xây dựng nhà ở, với mục tiêu đơn giản hóa và số hóa các thủ tục cấp phép.
Bên cạnh đó, Brussels đề xuất đầu tư quy mô lớn để hiện đại hóa ngành xây dựng của khối, đồng thời đưa ra các biện pháp nhằm thiết lập tiêu chuẩn chung cho vật liệu xây dựng. Theo lộ trình, Đạo luật Dịch vụ Xây dựng sẽ được trình vào cuối năm 2026, cho phép các doanh nghiệp xây dựng cung cấp dịch vụ xuyên biên giới, đồng thời vẫn bảo đảm tiêu chuẩn về lao động và điều kiện làm việc.
Với mục tiêu đưa giá nhà về mức hợp lý, Kế hoạch Nhà ở Giá phải chăng đề xuất xử lý tận gốc vấn đề đầu cơ thông qua việc phân tích kỹ lưỡng thị trường bất động sản. Trong năm tới, Ủy ban châu Âu sẽ thu thập dữ liệu về quy mô của hiện tượng này. Theo ông Jorgensen, các căn nhà thiết yếu đã bị đối xử như “vàng, Bitcoin hay các khoản đầu tư khác chỉ nhằm mục đích kiếm lời”.
Thông qua phân tích, EU cũng sẽ xem xét cách kiềm chế các hoạt động đầu cơ, đồng thời hỗ trợ chính phủ các quốc gia thành viên thiết kế cơ chế minh bạch và chính sách thuế nhằm hạ nhiệt xu hướng tài chính hóa thị trường.
Gói biện pháp này cũng nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt nhà ở tại các thành phố hút khách du lịch nhất châu Âu, khi trao cho chính quyền các cấp công cụ pháp lý để siết hoạt động cho thuê ngắn hạn. Theo một đạo luật dự kiến công bố vào năm sau, EU đặt mục tiêu giúp nhà chức trách khoanh vùng các khu vực chịu tác động tiêu cực từ căn hộ cho khách du lịch thuê, đồng thời xác lập những biện pháp “có cơ sở và tương xứng”.
Các cơ quan chức năng sẽ có thêm công cụ để kiềm chế tác động của mô hình cho thuê ngắn hạn, thông qua việc áp trần số đêm cho thuê mỗi năm, giới hạn hoạt động theo mùa hoặc tạm thời dừng cấp phép mới.
Kế hoạch này cũng nhằm giải quyết nhu cầu của các nhóm dễ bị tổn thương, trong đó có người trẻ tuổi ở châu Âu – nhóm đang chịu áp lực nhà ở lớn, buộc nhiều người phải trì hoãn cuộc sống tự lập vì chi phí sinh hoạt vượt khả năng chi trả.
Để hỗ trợ nhóm này, EU đề xuất phân bổ ngân sách công cho việc xây dựng ký túc xá mới, đồng thời triển khai chương trình Erasmus+ nhằm cung cấp giải pháp nhà ở giá phải chăng cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn.
Ủy ban châu Âu đồng thời kêu gọi tăng tốc xây dựng nhà ở xã hội cho người vô gia cư, cũng như mở rộng mô hình “nhà ở trước tiên”, vốn đã thành công tại Phần Lan khi trao chỗ ở ổn định, lâu dài cho người vô gia cư mà không kèm điều kiện.
Bên cạnh đó, kế hoạch còn tái khởi động New European Bauhaus, sáng kiến mang dấu ấn của Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen, để định hướng việc sử dụng vật liệu xây dựng, cũng như phát triển những khu dân cư và ngôi nhà mới bền vững, hiệu quả hơn.
