Kế hoạch hòa bình 20 điểm mới và khả năng thiết lập khu phi quân sự Zaporizhzhia

Bản kế hoạch hòa bình mới đề xuất thiết lập các khu kinh tế phi quân sự, trong đó Mỹ có quyền quyết định cách phân chia cổ phần và năng lượng, một lực lượng quốc tế sẽ giám sát ranh giới tiếp xúc hiện tại. Điều này đánh dấu sự thay đổi so với lập trường trước đó của Mỹ về việc thành lập “vùng kinh tế tự do” do cả Nga, Ukraine và Mỹ vận hành.

Kế hoạch hòa bình 20 điểm mới và khả năng thiết lập khu phi quân sự quanh Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia. Ảnh: Reuters

Tổng thống Volodymyr Zelensky khẳng định, đây là giải pháp thỏa hiệp tiềm năng cho quyền kiểm soát Donbass, bao gồm các khu vực Lugansk và Donetsk đã tuyên bố sáp nhập vào Nga. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận việc thiết lập khu phi quân sự sẽ đòi hỏi các cuộc thảo luận phức tạp về việc rút quân và triển khai lực lượng quốc tế.

Cùng với vấn đề lãnh thổ, một số điểm quan trọng khác trong bản kế hoạch bao gồm Ukraine sẽ được phép duy trì quân số 800.000 trong thời bình, nhận các bảo đảm an ninh tương tự Điều 5 của Hiệp ước NATO nếu xung đột tái bùng phát và tiến tới trở thành thành viên EU. Mỹ và các đồng minh cam kết hỗ trợ Ukraine thông qua các gói phát triển kinh tế, thành lập quỹ tái thiết, thúc đẩy đầu tư trực tiếp và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng. Thỏa thuận cũng xác định lộ trình trao trả tù nhân và tổ chức bầu cử sau khi ký kết, cùng cơ chế giám sát toàn diện nhằm bảo đảm Ukraine nhận được hỗ trợ an ninh mạnh mẽ.

Lập trường ban đầu từ Mỹ và các đồng minh châu Âu là tích cực, trong khi Nga chưa đưa ra phản hồi chính thức. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: “Đặc phái viên Kirill Dmitriev đã có cơ hội báo cáo chi tiết với Tổng thống về kết quả chuyến đi của mình. Dựa trên thông tin mà người đứng đầu nhà nước nhận được, chúng tôi dự định sẽ xây dựng lập trường tiếp theo và tiếp tục liên lạc trong thời gian rất gần thông qua các kênh hiện có. Ngay cả ở giai đoạn này, chúng tôi vẫn tin rằng việc liên lạc qua phương tiện truyền thông là hoàn toàn không phù hợp. Do đó, chúng tôi sẽ không thảo luận về chính xác những gì ông Dmitriev đã mang về và càng không thảo luận về điều đó thông qua báo chí”.

Kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra kế hoạch hòa bình ban đầu hồi tháng trước, các nhà đàm phán Mỹ đã tiến hành nhiều vòng thương thảo riêng với Ukraine và Nga. Đại diện thường trực Mỹ tại NATO Matthew Whitaker hôm qua cho biết, số lượng vấn đề cần giải quyết đã giảm so với hai tuần trước và hòa bình là khả thi. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận thách thức vẫn nằm ở các cuộc đàm phán cuối cùng phức tạp, đồng thời cần đảm bảo thỏa thuận bền vững để ngăn chặn nguy cơ xung đột mới.

Thu Hoài/VOV1 Tổng hợp