Kế hoạch trang bị 138 chiếc F-35B của Anh có nguy cơ phá sản

Kế hoạch của Vương quốc Anh về mua loạt máy bay chiến đấu tàng hình F-35B đang bị ảnh hưởng lớn khi chính phủ mới có thể cắt giảm mạnh ngân sách quốc phòng.

Các nguồn tin quốc phòng giấu tên của Anh đã nêu lên mối lo ngại với tờ báo The Telegraph về khả năng cắt giảm phi đội 138 máy bay F-35B, cho đến nay chỉ có 48 chiếc được đặt hàng.

Trong số này, 34 chiếc đã được giao.

Những nguồn tin tương tự cũng cho biết chính phủ mới đang phải vật lộn để tìm nguồn kinh phí chi trả cho chương trình đặt mua 138 chiếc F-35B đã cam kết.

Việc chính phủ Anh đang phải đối mặt với những vấn đề tài chính lớn không còn là bí mật nữa.

Hôm 27/8, trong bài phát biểu quan trọng đầu tiên với tư cách là nhà lãnh đạo Anh, Thủ tướng Keir Starmer đã cảnh báo rằng ngân sách sắp tới của chính phủ sẽ rất "đau đớn" và yêu cầu toàn thể đất nước "chấp nhận nỗi đau ngắn hạn để đạt được lợi ích lâu dài".

Đảng Lao động của Thủ tướng Keir Starmer cho biết họ đang phải đối mặt với khoản thâm hụt tài chính công lên tới 22 tỷ bảng Anh (khoảng 29 tỷ đô la), mà họ cho là di sản của chính phủ Bảo thủ trước đây.

Trong khi dó, giá thành của F-35 thường xuyên thay đổi do lạm phát và các yếu tố khác. Giá thành của phiên bản F-35A là khoảng 82,5 triệu đô la .

Tuy nhiên phiên bản F-35B luôn đắt hơn so với các phiên bản A và C khi lên tới trên 100 triệu đô la một chiếc.

Ben Wallace, Bộ trưởng Quốc phòng cuối cùng của Đảng Bảo thủ, cũng nêu lên mối lo ngại về chi phí của phi đội F-35B mà ông mô tả là "cao không thể chấp nhận được".

Khi chính phủ Đảng Lao động tìm cách giải quyết tình trạng thiếu hụt ngân sách này, F-35B đang được coi là mục tiêu tiềm năng để cắt giảm.

Trong khi đó, ông Tobias Ellwood, người từng giữ chức Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dưới thời Đảng Bảo thủ, đã phản đối việc cắt giảm số lượng F-35B.

“Cắt giảm phi đội F-35 của chúng ta sẽ khiến Vương quốc Anh gặp nguy hiểm. Các mối đe dọa toàn cầu gia tăng đã đặt ra những yêu cầu đầy thách thức đối với quốc phòng của Vương quốc Anh. Chúng ta hãy tiếp tục cam kết với chương trình ban đầu", ông Tobias Ellwood viết.

Một thành viên của Viện Quý tộc và cựu Tổng tham mưu trưởng Quân đội Anh, tướng Dannat cho biết: “Với khoản đầu tư khổng lồ đã được thực hiện cho chương trình Nhóm tác chiến tàu sân bay, sẽ thật điên rồ nếu không đầu tư thêm và đảm bảo chúng ta có đủ máy bay có khả năng phù hợp, nếu không thì toàn bộ chương trình này sẽ chẳng có ý nghĩa gì.”

Trong gia đình tiêm kích thế hệ thứ 5 F-35, thì phiên bản F-35B là loại đắt nhất cũng như phức tạp nhất. Phiên bản này được thiết kế để có thể cất hạ cánh thẳng đứng như máy bay trực thăng.

Với việc cất cánh đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng cho phép F-35B có thể hoạt động trên các tàu đổ bộ trực thăng.

Ngay cả các quốc gia tuy không có biển vẫn có thể triển khai loại chiến đấu cơ độc đáo này, do chúng có thể hoạt động trong điều kiện chiến tranh ác liệt khi mà các sân bay tiêu chuẩn bị đánh phá.

Chính tính năng độc đáo này của F-35B khiến Mỹ phải liên tục chi bộn tiền để giải quyết các lỗi kỹ thuật phát sinh trước khi thành công và đưa chúng vào trực chiến.

F-35B có chiều dài 15,6 m, sải cánh 10,7 m, chiều cao 4,3 m. Máy bay có trọng lượng không tải khoảng 12.000 kg, trọng lượng cất cánh tối đa 27.200 kg.

Máy bay được trang bị hệ thống động cơ bao gồm một một động cơ đẩy chính công suất 128kN, khi đốt tăng lực lên 191kN. Ngoài ra còn có một động cơ nâng đặt phía trước với công suất 80kN.

Hệ thống động cơ này giúp F-35B đạt tốc độ tối đa Mach 1.6, tầm bay khoảng 2.000 km, bán kính chiến đấu khoảng 1.000 km, ít hơn một chút so với hai phiên bản còn lại.

Máy bay có thể mang theo tối đa 2,5 tấn vũ khí khi ở chế độ tàng hình, và lên tới khoảng gần 10 tấn vũ khí khi ở chế độ treo vũ khí bên ngoài cánh.

Máy bay cũng được trang bị một khẩu pháo đa nòng GAU-12/U với 220 viên đạn được gắn ở ngoài cánh.

Khi ở chế độ tàng hình, máy bay có thể mang theo tối đa 4 tên lửa như AIM-120, AIM-9, AIM-132, AMRAAM, Meteor, hoặc 4 quả bom thông minh JDAM, JSOW, SDB...

Khi không cần chế độ tàng hình, máy bay có thể mang theo tới 14 tên lửa, hoặc 6 quả bom cùng 4 tên lửa các loại.

F-35B đã có màn thực chiến lần đầu tiên tại chiến trường Afghanistan, khi chúng ném bom thông minh tấn công lực lượng Taliban vào năm 2018.

Dù gặp nhiêu tai tiếng khi phát triển, nhưng cho tới nay F-35 được đánh giá là dòng máy bay uy lực khi chúng thệ hiện xuất sắc trong thực chiến tại Syria và Afghanistan.

Việt Hùng