Kết luận Thanh tra tại Bắc Kạn: Phát hiện việc xây dựng trạm BTS của nhà mạng viễn thông chưa phù hợp Luật Đất đai

Thực hiện Quyết định số 555/QĐ-STNMT ngày 16/11/2022 của Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bắc Kạn về thanh tra việc quản lý và sử dụng đất để xây dựng các trạm BTS của các nhà mạng trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, từ ngày 22/11/2022 đến ngày 16/01/2023, Thanh tra Sở TN&MT đã tiến hành thanh tra việc quản lý và sử dụng đất để xây dựng các trạm BTS trên địa bàn tỉnh.

Đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra thực tế việc quản lý và sử dụng đất đối với 40 trạm.

Phát hiện việc xây dựng trạm BTS của nhà mạng viễn thông chưa phù hợp Luật Đất đai

Ngày 31/01/2023, Trưởng đoàn Thanh tra Sở TN&MT đã có Báo cáo kết quả thanh tra. Trên cơ sở báo cáo này, Giám đốc Sở TN&MT đã ký Kết luận thanh tra. Nội dung cụ thể như sau:

Về nguồn gốc sử dụng đất, có 1 trạm sử dụng đất của tổ chức (Vườn Quốc gia Ba Bể), 39/40 trạm sử dụng đất của các hộ gia đình, cá nhân.

Trạm BTS “mọc” cả trên đất nông nghiệp là chưa phù hợp với quy định của Luật đất đai.

Thanh tra về hiện trạng sử dụng đất cho thấy, tổng diện tích đất xây dựng 40 trạm BTS là 902m2. Căn cứ theo quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2030 của các huyện, thành phố đã được UBND tỉnh phê duyệt, thì có tới 38/40 trạm không phù hợp với quy hoạch, như xây trên đất chợ, đất xây dựng cơ sở giáo dục và đào tạo, ở tại đô thị… không phải là đất công trình bưu chính, viễn thông.

Kết luận thanh tra cho thấy, để chỉ đạo giải quyết việc quản lý, sử dụng đất tại các trạm BTS trên địa bàn, UBND tỉnh đã ban hành văn bản yêu cầu các nhà mạng chấp hành đúng các quy định của pháp luật về đất đai tại các trạm BTS.

Trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở TN&MT đã ban hành văn bản hướng dẫn các thủ tục về đất đai đối với các trạm BTS trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, đến nay tại 40 trạm BTS đã thanh tra chưa thể thực hiện theo sự chỉ đạo của UBND tỉnh và hướng dẫn của Sở TN&MT do vướng mắc trong việc tuân thủ luật đất đai. Để tuân thủ quy định của Luật Đất đai 2023, khi xây dựng trạm BTS, các nhà mạng phải chuyển mục đích sử dụng của mảnh đất sang loại đất xây dựng công trình bưu chính, viễn thông. Trên thực tế, các nhà mạng viễn thông thường đi thuê đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân để xây dựng trạm BTS và các trạm này có thể thay đổi vị trí khi các nhà mạng chuyển đổi công nghệ (2G, 3G, 4G, 5G). Các trạm BTS chiếm diện tích rất nhỏ và không ảnh hưởng đến mục đích sử dụng của thửa đất. Trong khi đó, hầu hết các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cho các nhà mạng thuê đất đều không nhất trí chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với phần diện tích đất xây dựng trạm BTS vì sẽ ảnh hưởng đến cả thửa đất của họ.

Nhận thức đây là vấn đề vướng mắc, bất cập chung của ngành viễn thông, các doanh nghiệp viễn thông đã đề xuất Bộ TTTT kiến nghị sửa đổi Luật đất đai và đã được chấp thuận tại dự thảo Luật Đất đai (dự thảo lần 3) theo hướng: Việc sử dụng các loại đất để xây dựng điểm thu phát sóng thông tin di động (trạm BTS) là trường hợp sử dụng đất đa mục đích, do đó không phải làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất và không phải đăng ký biến động đất đai.

Theo ông Hoàng Thanh Oai, Giám đốc Sở TN&MT Bắc Kạn, UBND các huyện, thành phố và UBND các xã, phường, thị trấn nơi có trạm BTS của nhà mạng viễn thông đã không kiểm tra trong quá trình thực hiện quy hoạch sử dụng đất, lập quy hoạch sử dụng đất đối với vị trí xây dựng trạm BTS, dẫn đến có tới 38/40 trạm BTS thuộc diện thanh tra đều không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất.

Tại các xã, phường, thị trấn nơi có đất của hộ gia đình, cá nhân sử dụng để làm trạm BTS đã chưa kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời, dẫn đến các hành vi vi phạm xảy ra từ nhiều năm nay, gây khó khăn cho công tác quản lý đất đai, trách nhiệm là của UBND các huyện, thành phố và UBND các xã, phường, thị trấn.

Luật đất đai 2013

Quy định của Luật Đất đai 2013 về sử dụng đất đúng mục đích: TạiKhoản 1 Điều 6 Luật Đất đai 2013 quy định nguyên tắc sử dụng đất: “Đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất”. Khoản 2, 3 Điều 12 Luật Đất đai 2013: “Điều 12. Những hành vi bị nghiêm cấm: 2. Vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được công bố. 3. Không sử dụng đất, sử dụng đất không đúng mục đích”.

Quy định về điều kiện thuê đất nông nghiệp theo Điều 193 Luật Đất đai 2013: “Điều 193. Điều kiện nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn, thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực hiện dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp. Tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân được nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn, thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực hiện dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Có văn bản chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với tổ chức kinh tế nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn, thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực hiện dự án;

- Mục đích sử dụng đối với diện tích đất nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn, thuê quyền sử dụng đất phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;”

Tuy nhiên, để tuân thủ quy định trên, khi xây dựng trạm BTS các nhà mạng phải chuyển mục đích sử dụng của riêng phần diện tích đất xây dựng trạm trong một thửa đất lớn sang loại đất xây dựng công trình bưu chính, viễn thông. Trên thực tế, các nhà mạng viễn thông thường đi thuê đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân để xây dựng trạm BTS và các trạm này có thể thay đổi vị trí khi các nhà mạng chuyển đổi công nghệ (2G, 3G, 4G, 5G). Các trạm BTS chiếm diện tích rất nhỏ và không ảnh hưởng đến mục đích sử dụng của thửa đất. Trong khi đó, hầu hết các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cho các nhà mạng thuê đất đều không nhất trí chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với phần diện tích đất xây dựng trạm BTS vì sẽ ảnh hưởng đến cả thửa đất của họ.

Khắc Hạnh