Kết nối hiệu quả - yếu tố quyết định giá trị của sân bay hiện đại

Ảnh minh họa

Nhà ga T3 của Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, với tổng vốn đầu tư gần 11.000 tỷ đồng và công suất thiết kế 20 triệu hành khách mỗi năm, đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong hành trình hiện đại hóa hạ tầng hàng không Việt Nam. Đây là một trong những công trình hàng không hiện đại nhất cả nước, áp dụng nhiều giải pháp công nghệ tiên tiến nhằm hướng tới mô hình “sân bay thông minh”.

Hành khách có thể sử dụng căn cước công dân gắn chip hoặc định danh điện tử VNeID để thực hiện hành trình bay hoàn toàn tự động, từ làm thủ tục, gửi hành lý đến soi chiếu an ninh và lên máy bay. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu thế về công nghệ và thiết kế, vấn đề tổ chức hạ tầng kết nối vẫn còn nhiều điểm nghẽn, ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành tổng thể.

Sự tách biệt giữa T3 với T1 và T2 đã gây khó khăn cho nhiều hành khách, đặc biệt là khách quốc tế hoặc người lần đầu đến TP.Hồ Chí Minh. Mặc dù sân bay đã bố trí xe buýt trung chuyển miễn phí giữa các nhà ga, nhưng việc phải tự tìm điểm dừng, mang hành lý và chờ xe khiến trải nghiệm chưa thực sự thuận tiện.

Cấu trúc tầng của T3 cũng gây ra nhiều bất cập khi hành khách phải di chuyển giữa các tầng để đón xe, dẫn đến tình trạng quá tải thang máy và thang cuốn trong giờ cao điểm. Tình trạng xung đột luồng phương tiện tại tầng 1, nơi tập trung xe buýt, taxi và xe công nghệ, cũng khiến việc đón trả khách trở nên khó khăn.

Giá trị của một sân bay hiện đại không chỉ nằm ở quy mô hay kiến trúc nhà ga, mà còn được quyết định bởi trải nghiệm liền mạch của hành khách. Do đó, việc hoàn thiện hạ tầng giao thông kết nối và điều phối luồng phương tiện bằng công nghệ là yêu cầu cấp thiết để Tân Sơn Nhất thực sự phát huy hiệu quả đầu tư và vị thế cửa ngõ hàng không lớn nhất cả nước.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã phát triển hạ tầng sân bay gắn với tư duy kết nối. Các trung tâm hàng không như Changi (Singapore), KLIA (Malaysia) hay Chiang Mai (Thái Lan) đã trở thành hình mẫu cho cách tiếp cận tích hợp, khi mỗi hạng mục hạ tầng đều được thiết kế để phục vụ cho dòng chảy hành khách liền mạch và tối ưu.

Sân bay Changi nổi bật với hệ thống tàu điện tự động không người lái kết nối các nhà ga, trong khi KLIA ứng dụng công nghệ Điều khiển tàu dựa trên truyền thông để giảm thời gian trung chuyển. Các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc còn mở rộng quy hoạch kết nối ra ngoài phạm vi sân bay, tạo nên một mạng lưới giao thông liền mạch.

Sự phát triển của sân bay thế hệ mới đòi hỏi một tầm nhìn vượt lên trên khía cạnh kỹ thuật hay công suất, chuyển từ “mở rộng quy mô” sang “tối ưu kết nối”. Sân bay đóng vai trò trung tâm của một mạng lưới kết nối vùng và quốc gia, nơi giao thông nội khu và kết nối đô thị phải được thiết kế đồng bộ. Bên cạnh yếu tố hạ tầng, xu hướng chuyển đổi số và phát triển bền vững đang định hình tương lai ngành hàng không.

Các sân bay tiên tiến đều khai thác dữ liệu lớn và AI để điều phối luồng hành khách, dự báo tắc nghẽn, giảm thời gian chờ đợi. Phát triển sân bay không thể tách rời chiến lược phát triển vùng và đô thị, khi được quy hoạch đồng bộ, sân bay sẽ trở thành động lực lan tỏa kinh tế, thúc đẩy logistics, dịch vụ, du lịch và thương mại.

Từ bài học của thế giới, câu chuyện kết nối từ sân bay Tân Sơn Nhất hôm nay đến sân bay Long Thành trong tương lai không chỉ là vấn đề giao thông, mà là chìa khóa mở ra kỷ nguyên mới cho hạ tầng hàng không Việt Nam...

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 41-2025 phát hành ngày 13/10/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

Link: https://premium.vneconomy.vn/dat-mua/an-pham/tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-41-2025.html

Thanh Thủy - Huỳnh Dũng