Kết nối văn hóa đọc: Làm mới truyền tích qua góc nhìn hiện đại

“Truyền kỳ mạn lục” (tức Ghi chép tản mạn những truyện lạ)-tác phẩm duy nhất của danh sĩ Nguyễn Dữ và “Nam Hải dị nhân liệt truyện” của Phan Kế Bính là hai cái tên nổi bật trong kho tàng văn học trung đại và cận đại Việt Nam, được Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới độc giả mùa hè 2022.

Điều đặc biệt, bộ đôi tác phẩm được thể hiện theo hình thức artbook (sách mỹ thuật) của hai họa sĩ Nguyễn Công Hoan và Tạ Huy Long, đã tạo nên một diện mạo hoàn toàn mới cho hai danh tác này.

“Truyền kỳ mạn lục” là tác phẩm được giới thiệu trong chương trình ngữ văn phổ thông, trong đó có tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương”. Tác phẩm gồm 20 truyện, nội dung là những câu chuyện lưu truyền trong dân gian, được danh sĩ Nguyễn Dữ viết lại bằng thể loại truyền kỳ.

Bộ đôi sách sử mang diện mạo mới, gây ấn tượng với bạn đọc.

Thế giới Nguyễn Dữ xây dựng trong “Truyền kỳ mạn lục” vừa có thần tiên, vừa có con người, vừa chân thực mà cũng vô cùng huyền ảo. Khi xuyên qua lớp sương đượm chất truyền kỳ, người đọc sẽ thấy một thế giới chân thực được thêu dệt nên từ những chất liệu tuyệt diệu nhất-nỗi trăn trở về thời cuộc, tấm lòng trân trọng và ngợi ca những nhân cách thanh cao, cứng cỏi, những anh hùng cứu nước, giúp dân, không kể họ ở địa vị cao hay thấp. Trong lần "tái xuất" này, tác phẩm được họa sĩ Nguyễn Công Hoan minh họa qua các bức tranh giàu sức gợi với những gam màu và hình khối ma mị. Họa sĩ chia sẻ: “Dù là những truyện có ma quái nhưng các câu chuyện trong “Truyền kỳ mạn lục” luôn đề cao cái thiện, thể hiện quan điểm nhân quả”.

Cũng giống “Truyền kỳ mạn lục”, tác phẩm “Nam Hải dị nhân liệt truyện” là sự kết hợp của truyền tích và yếu tố thực. “Nam Hải dị nhân liệt truyện” tập hợp những câu chuyện kể về các “dị nhân” nước Nam, những người mà tên tuổi của họ gắn liền với điều khác thường (có hình dáng bất thường, có tài lạ, có sự tích huyền bí, kỳ quái...).

Dưới ngòi bút của Phan Kế Bính, các câu chuyện về “dị nhân” hòa quyện giữa những chi tiết chính sử lẫn dã sử, tạo cho cuốn sách một không khí vừa chân thực, vừa ly kỳ, hấp dẫn nhưng cũng không thiếu chuyện hoang đường, vốn là một trong những đặc thù của văn hóa dân gian. 55 nhân vật trong sách là những chân dung có thật của lịch sử nước ta, như: Những đại anh kiệt (Bố Cái đại vương, Đinh Tiên Hoàng, Lý Thái Tổ); bậc danh thần (Hưng Đạo đại vương, Nguyễn Trãi, Đào Duy Từ); bậc đại danh hiền (Mạc Đĩnh Chi, Chu Văn An, Nguyễn Bỉnh Khiêm); bậc văn tài (Nguyễn Hiền, Lương Thế Vinh, Lê Quý Đôn); bậc mãnh tướng (Phạm Ngũ Lão, Lê Văn Duyệt); vị thần linh ứng (Phù Đổng thiên vương, Lý Ông Trọng); vị tiên tích (Từ Thức, Nguyễn Minh Không)...

Trong cuốn art book “Nam Hải dị nhân liệt truyện”, họa sĩ Tạ Huy Long dẫn dắt người đọc đắm chìm trong dòng chảy mỹ thuật cổ Việt Nam-phong cách sở trường làm nên tên tuổi của anh, nhưng vẫn mang đậm hơi thở hiện đại.

Tại buổi ra mắt giới thiệu sách, PGS, TS Trần Thị Băng Thanh đánh giá cao những cuốn sách làm mới tác phẩm cha ông như “Nam Hải dị nhân liệt truyện” và “Truyền kỳ mạn lục”.

Sự kết hợp chặt chẽ giữa tranh minh họa và lời văn, bài thơ, ca, từ, biền văn, sẽ khơi mạch nguồn mới cho hồn sách cổ, giúp độc giả thưởng thức trọn vẹn giá trị nghệ thuật và tư tưởng của Nguyễn Dữ và Phan Kế Bính trong hai tác phẩm. Đây là hướng đi đúng đắn của ngành xuất bản, thay đổi phương thức tiếp cận, đưa góc nhìn mới vào sách lịch sử, tạo nên sự hấp dẫn với bạn đọc, nhất là bạn đọc trẻ để các em tìm được điều hay trong kho tàng cha ông.

Nguồn: Quân đội nhân dân