Khả năng nâng hạng thị trường chứng khoán gần như chắc chắn

Thông tư 25/2025/TT-NHNN đã chính thức được ban hành với rất nhiều điểm thay đổi lớn được đánh giá sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho dòng vốn nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam.

Đáp ứng về các yếu tố định lượng

Nhiều đánh giá cho thấy, bên cạnh nhiều giải pháp khác, việc sửa đổi các quy định pháp lý của các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam có ý nghĩa rất quan trọng cho kỳ đánh giá phân loại thị trường cổ phiếu tháng 9/2025 của FTSE diễn ra vào ngày 7/10 tới.

Nhiều tổ chức, chuyên gia đều dự báo sự khả quan cho khả năng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được FTSE nâng hạng trong kỳ phân loại tới.

Trước đây, Thông tư 68/2024/TT-BTC được ban hành và tiếp tục điều sửa đổi, bổ sung tại Thông tư 18/2025/TT-BTC đã đem lại nhiều điểm ưu việt cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài khi được giao dịch không yêu cầu đủ 100% tiền. Đây là bước tiến dài, phù hợp với thực tiễn triển khai, đảm bảo tính hợp lý, đồng thời tiệm cận thông lệ quốc tế, phục vụ mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam.

Tiếp đó, các quy định tại Thông tư 20/2025/TT-BTC, Thông tư số 03/2025/TT-NHNN, và Thông tư số 25/2025/TT-NHNN tạo điều kiện để các quỹ đầu tư nước ngoài mở mới hoặc mở rộng tài khoản đầu tư gián tiếp, đồng nghĩa với khả năng dòng vốn ngoại sẽ chảy vào TTCK mạnh mẽ hơn.

Theo thông tin từ đại diện FTSE, đến thời điểm hiện tại, TTCK Việt Nam đã đáp ứng về các yếu tố định lượng; còn yếu tố định tính, FTSE sẽ tham khảo ý kiến của nhà đầu tư và môi giới về trải nghiệm đầu tư tại Việt Nam trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Cũng trong tháng 9, Việt Nam sẽ có đoàn công tác thực hiện xúc tiến đầu tư gián tiếp tại các TTCK phát triển. Hoạt động này cho thấy việc nâng hạng thị trường nhận được quan tâm đặc biệt của các nhà tạo lập chính sách Việt Nam.

Nhiều tổ chức, chuyên gia đều bày tỏ sự khả quan cho khả năng TTCK Việt Nam sẽ được FTSE nâng hạng trong kỳ phân loại tới.

Theo một báo cáo phân tích mới đây của HSBC, Việt Nam đã đáp ứng 7 trong 9 tiêu chí thuộc khung “Chất lượng thị trường” của FTSE. Những tiêu chí định lượng như quy mô vốn hóa, thanh khoản hay sự hiện diện của cổ phiếu quy mô lớn đã đạt. Hai tiêu chí còn lại liên quan đến cơ chế thanh toán và chi phí giao dịch thất bại trước đây từng khiến FTSE xếp loại “hạn chế”, nay đã có tiến triển.

Chuyên gia HSBC dẫn ví dụ Việt Nam đã ra mắt hệ thống giao dịch KRX được mong đợi từ lâu vào tháng 5/2025. Đây là cột mốc quan trọng đối với sàn giao dịch. Hệ thống mới khắc phục các vấn đề như tắc nghẽn lệnh và có khả năng xử lý khối lượng giao dịch lớn.

Quan trọng hơn, hệ thống này mở đường cho sàn giao dịch chuyển sang hệ thống thanh toán bù trừ trung tâm, trong đó giao dịch và thanh toán diễn ra đồng thời và hiệu quả hơn.

Bộ Tài chính cho biết FTSE Russell đánh giá cao những cải cách gần đây. Đặc biệt, Thông tư 68/2024/TT-BTC có hiệu lực từ ngày 4/11/2024 và Thông tư 18/2025/TT-BTC ban hành ngày 26/4/2025 đã gỡ bỏ cơ chế ký quỹ trước, giúp thị trường tiệm cận hơn với chuẩn quốc tế.

Đầu tư đón “sóng nâng hạng”

Nhìn chung, nâng hạng thị trường đang trở thành một trong những câu chuyện trung tâm, thu hút sự quan tâm lớn của giới đầu tư trong và ngoài nước. Trên thực tế, việc được nâng hạng không chỉ mang ý nghĩa về mặt hình thức, mà còn trực tiếp tạo ra cú hích mạnh mẽ cho dòng vốn ngoại vào các thị trường mới nổi. Lịch sử cho thấy, ở nhiều quốc gia, quá trình nâng hạng luôn đi kèm với sự gia tăng đáng kể về quy mô và độ ổn định của dòng tiền ngoại, từ đó góp phần cải thiện thanh khoản và nâng cao tính minh bạch cho toàn thị trường.

Đối với Việt Nam, kỳ vọng nâng hạng được xem là động lực quan trọng giúp thu hút dòng vốn tổ chức quy mô lớn, vốn chỉ tham gia khi thị trường đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế. Dòng tiền này, một khi chảy mạnh vào, sẽ trở thành nhân tố quan trọng đưa định giá cổ phiếu Việt Nam tiệm cận với mặt bằng chung của các thị trường mới nổi trong khu vực. Điều này có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh định giá P/E của Việt Nam vẫn đang ở mức chiết khấu so với nhiều thị trường tương đồng, tạo ra dư địa tăng trưởng hấp dẫn.

Mặc dù giao dịch khối ngoại hiện chỉ chiếm tỷ trọng 10%, nhưng nếu thị trường nâng hạng có thể góp phần đảo ngược dòng vốn ngoại đang bán ròng mạnh mẽ suốt thời gian qua. Việc nâng hạng có nghĩa là TTCK Việt Nam sẽ tự động được đưa vào các chỉ số như FTSE All-World, FTSE EM và FTSE Asia. Các quỹ thụ động tham chiếu theo các chỉ số này sẽ phải mua cổ phiếu Việt Nam hoặc ETF; các quỹ chủ động có quyền tự quyết định.

Theo ông Lương Duy Phước, Giám đốc phân tích, Chứng khoán Kafi, một trong những kỳ vọng lớn nhất gắn liền với câu chuyện nâng hạng thị trường Việt Nam chính là sự tham gia mạnh mẽ của các quỹ chỉ số toàn cầu. Khi được đưa vào nhóm thị trường mới nổi, Việt Nam sẽ lọt vào rổ theo dõi và phân bổ vốn của hàng loạt quỹ ETF quy mô hàng chục đến hàng trăm tỷ USD. Điều này đồng nghĩa với việc một lượng vốn thụ động rất lớn sẽ được giải ngân vào thị trường, góp phần cải thiện thanh khoản và mở rộng quy mô giao dịch.

Tuy nhiên, dòng vốn này sẽ không phân bổ dàn trải mà có sự chọn lọc rõ rệt. Thông lệ cho thấy, các quỹ chỉ số thường ưu tiên đầu tư vào những cổ phiếu vốn hóa lớn, có tỷ lệ free-float cao, room ngoại dồi dào và thanh khoản ổn định. Đây cũng chính là nhóm cổ phiếu có sức ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số chung, đồng thời đáp ứng tiêu chí minh bạch và quản trị theo chuẩn quốc tế. Do đó, nhiều khả năng dòng tiền ngoại sẽ tập trung mạnh vào các doanh nghiệp thuộc rổ VN30 và một phần VN100, nơi hội tụ những cái tên đầu ngành trong các lĩnh vực ngân hàng, bất động sản, bán lẻ, thép, công nghệ và tiêu dùng.

Tương tự, ông Trần Thái Bình - CFA, Giám đốc Cấp cao Khối Phân tích Chứng khoán OCBS cho rằng khi thị trường nâng hạng sẽ có cơ hội đón dòng vốn lớn đầu tư vào thị trường. Khi đó, những cổ phiếu có chất lượng và còn room khối ngoại sẽ được ưu tiên xem xét. Hiện tại, các nhóm cổ phiếu của 4 nhóm ngành chủ đạo là ngân hàng, chứng khoán, bất động sản và thực phẩm chiếm tỷ trọng lớn nhất trong danh mục đầu tư của các tổ chức lớn. Các doanh nghiệp đầu ngành và có độ tăng trưởng bền vững sẽ được ưu tiên nhiều hơn so với phần còn lại.

Hải Giang