Khắc phục tình trạng doanh nghiệp nợ đóng bảo hiểm
Ðến hết tháng 7/2023, doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh trên 23 tỷ đồng; tăng hơn 6,7 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước, chiếm 1,9% số dự toán BHXH Việt Nam giao. Tình trạng trên không chỉ gây thất thu cho quỹ BHXH mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động.
Theo đánh giá của BHXH tỉnh, nguyên nhân chủ yếu do nhiều doanh nghiệp trên địa bàn gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, hoạt động cầm chừng; việc làm và thu nhập của người lao động không ổn định dẫn đến không có khả năng đóng nộp BHXH đúng hạn. Ngoài ra, do ý thức chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT của một số đơn vị sử dụng lao động chưa cao; cá biệt một vài doanh nghiệp có hiện tượng chây ỳ, không hợp tác, không nộp tiền BHXH, dẫn đến thời gian nợ BHXH kéo dài, số tiền nợ BHXH ngày càng lớn. Mặt khác, người lao động còn thiếu hiểu biết về pháp luật, chưa quan tâm đúng mức đến BHXH, BHYT, chưa ý thức được việc đấu tranh tự bảo vệ quyền lợi cho mình. Từ đó, vô tình đã tiếp tay cho hành vi sai trái của doanh nghiệp và gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của bản thân. Thời gian qua, mặc dù BHXH tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chế độ, chính sách BHXH, BHYT, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các doanh nghiệp, người lao động trên địa bàn song đơn vị vẫn luôn gặp khó khăn trong việc xử lý tình trạng dây dưa, chây ỳ trốn đóng BHXH, BHYT. Hiện nay, toàn tỉnh có 12 đơn vị nợ đọng kéo dài mặc dù đã thực hiện thanh tra nhưng vẫn cố tình không đóng BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp với số tiền trên 3 tỷ đồng. Ðơn cử như: Công ty Cổ phần công trình giao thông tỉnh Ðiện Biên nợ 1,4 tỷ đồng; Công ty TNHH Xây dựng Ðoàn Lân nợ hơn 400 triệu đồng; Công ty TNHH Tư vấn và Ðầu tư xây dựng Thành Phát Ðiện Biên nợ hơn 200 triệu đồng; Công ty Cổ phần xây dựng Hòa Phát huyện Tuần Giáo nợ hơn 170 triệu đồng; Công ty TNHH Lâm Anh Ðiện Biên nợ 163 triệu đồng...
Ông Trần Minh Tuấn, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Trước thực trạng trên, ngoài đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối với doanh nghiệp và người lao động, hàng quý BHXH tỉnh tổng hợp dữ liệu số đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN từ 3 tháng trở lên báo cáo và tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo đơn vị sử dụng lao động thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ. Ðồng thời, phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, chính quyền địa phương triển khai xử lý những đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN từ 3 tháng trở lên nhằm đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm.
Hiện nay, BHXH tỉnh đã chủ động phân thành 4 nhóm đơn vị sử dụng lao động, lao động nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN để phối hợp triển khai thực hiện nhiều giải pháp cụ thể. Ðối với nhóm đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN vẫn hoạt động bình thường, BHXH tỉnh cử lãnh đạo và viên chức làm công tác thu trực tiếp gặp gỡ nắm bắt, tư vấn, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn và đôn đốc đơn vị nộp BHXH, BHYT, BHTN kịp thời cho người lao động. Hình thức này tạo sự đồng thuận hợp tác giữa đơn vị sử dụng lao động với cơ quan BHXH. Với những đơn vị cố tình nợ đọng kéo dài song vẫn thu BHXH, BHYT, BHTN của người lao động, đơn vị chủ động phối hợp với Công an tỉnh thành lập đoàn thanh tra về BHXH, BHYT.
Ðối với nhóm đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN chưa thanh toán được công nợ, BHXH tỉnh phối hợp với các đơn vị liên quan thành lập đoàn thanh tra liên ngành, tiến hành thanh tra đột xuất về thu BHXH, BHYT. Qua việc thanh tra cho thấy, các đơn vị này hầu hết gặp khó khăn khi chưa thanh toán được công nợ dẫn đến nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN. Từ đó, đề xuất giải pháp xử lý công nợ cho đơn vị để thu nộp BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động. Ðặc biệt với những đơn vị nợ đọng kéo dài, không có việc làm đang trong tình trạng dẫn đến giải thể, phá sản, BHXH tỉnh phối hợp với các đơn vị liên quan thành lập đoàn thanh tra chuyên ngành về thu BHXH, BHYT, báo cáo UBND tỉnh thực trạng của đơn vị và đưa ra giải pháp cụ thể nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Triển khai nhiều giải pháp cụ thể, phù hợp với từng nhóm đơn vị sử dụng lao động, lao động nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN thời gian qua đã góp phần xử lý kịp thời tình trạng nợ đồng thời nâng cao ý thức, trách nhiệm của doanh nghiệp và người lao động trên địa bàn.