Khai mạc Lễ mở ký Công ước Hà Nội về Chống tội phạm mạng

Chủ đề của sự kiện mang tên "Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai" do Việt Nam đăng cai tổ chức, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm tăng cường hợp tác quốc tế, bảo đảm an ninh, an toàn trên không gian mạng.

Lễ ký Công ước Liên hợp quốc về Chống tội phạm mạng. (Ảnh TTXVN)

Chủ tịch nước Lương Cường đã chủ trì khai mạc buổi lễ. Lễ mở ký cói sự tham dự của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres và nhiều lãnh đạo cấp cao, đại diện khoảng 100 quốc gia thành viên Liên hợp quốc cùng hơn 100 tổ chức quốc tế và khu vực, bao gồm các cơ quan thuộc hệ thống Liên hợp quốc, các tổ chức khu vực, định chế tài chính, đông đảo chuyên gia, học giả trong lĩnh vực an ninh mạng và pháp lý quốc tế.

Cũng trong ngày đầu tiên của Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao về Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng - "Công ước Hà Nội", Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres đồng điều hành Phiên thảo luận toàn thể; cùng với đó là các cuộc tiếp xúc song phương cấp cao, chuỗi sự kiện thảo luận bên lề về các chủ đề: "Bảo vệ công dân trong kỷ nguyên chuyển đổi số"; "Hợp tác toàn cầu phòng, chống lừa đảo trực tuyến"; "Triển khai Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng: Nâng cao năng lực là trụ cột của hợp tác toàn cầu"; "Chia sẻ kinh nghiệm điều tra, thu thập chứng cứ điện tử trong các vụ việc liên quan đến tài sản ảo và rửa tiền".

Chủ tịch nước Lương Cường phát biểu khai mạc Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng. (Ảnh TTXVN)

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres tham dự buổi Lễ. (Ảnh TTXVN)

Việc Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Công ước Chống tội phạm mạng (tháng 12/2024) và tổ chức Lễ mở ký tại Hà Nội là minh chứng sống động cho tinh thần trách nhiệm của các quốc gia trong bảo vệ không gian mạng - tài sản chung của toàn nhân loại. Sự kiện không chỉ là một thủ tục pháp lý mà còn là nền tảng để thúc đẩy đối thoại, chia sẻ kinh nghiệm, tăng cường quan hệ đối tác giữa các chính phủ, tổ chức quốc tế, khu vực tư nhân, trở thành diễn đàn để thúc đẩy thực hiện Công ước của Liên hợp quốc và hợp tác toàn cầu trong chống tội phạm mạng.

Công ước đặt ra khung pháp lý về hợp tác quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm mạng, bảo đảm các nước thành viên, đặc biệt là quốc gia đang phát triển, dễ bị tổn thương được hỗ trợ, nâng cao năng lực đối phó với loại tội phạm này. Đây sẽ là dấu mốc lịch sử, khẳng định giá trị của chủ nghĩa đa phương với Liên hợp quốc là trung tâm, gửi đi thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm của chúng ta trong chống tội phạm mạng, xây dựng một thế giới hòa bình, công bằng, thượng tôn pháp luật, vì lợi ích của thế hệ hôm nay và mai sau.

Các đại biểu tham dự Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng. (Ảnh: Phùng Anh)

Tổ chức Lễ mở ký tại Hà Nội thể hiện vai trò, uy tín và đóng góp tích cực của Việt Nam trong các vấn đề toàn cầu, đặc biệt là thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm mạng, bảo vệ không gian mạng an toàn, lành mạnh và vì sự phát triển bền vững.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang cho biết, việc tên gọi "Hà Nội" được chính thức ghi trong lời văn của công ước là sự ghi nhận sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối với vai trò và đóng góp của Việt Nam, không chỉ trong lĩnh vực an ninh mạng, mà còn trong việc xây dựng các quy phạm pháp lý quốc tế tiến bộ, hướng tới một trật tự toàn cầu công bằng và an toàn hơn. Bên cạnh đó, Lễ mở ký Công ước Hà Nội diễn ra ngay trước thềm kỷ niệm 80 năm thành lập Liên hợp quốc cũng mang ý nghĩa biểu tượng đặc biệt, đó là tôn vinh tinh thần đoàn kết quốc tế trong việc ứng phó với thách thức an ninh mạng - một trong những vấn đề toàn cầu cấp bách nhất hiện nay.

Trái ngọt sau hơn 30 tháng đàm phán toàn cầu

Như bất kỳ một văn kiện pháp lý đa phương nào, “Công ước Hà Nội” đã trải qua một hành trình “thai nghén”. Năm 2019, Đại hội đồng LHQ đã thông qua nghị quyết khởi xướng quá trình xây dựng một Công ước quốc tế toàn diện về chống tội phạm mạng. Đây là văn kiện pháp lý hình sự quốc tế mang tính bao trùm đầu tiên của LHQ trong lĩnh vực này và cũng là điều ước đa phương về tội phạm mới của LHQ kể từ Công ước Palermo về tội phạm xuyên quốc gia năm 2000.

“Trái ngọt” sau hơn 30 tháng đàm phán với 8 phiên họp chính thức và 5 phiên giữa kỳ, là sự kiện Đại hội đồng LHQ chính thức thông qua Công ước với sự đồng thuận của các nước (ngày 24/12/2024); gồm 9 chương, 71 điều, đặt ra khuôn khổ pháp lý toàn diện để đấu tranh với loại tội phạm nguy hiểm trên không gian mạng. Khi đó, bà Ghada Waly, Giám đốc Điều hành Văn phòng LHQ về ma túy và tội phạm (UNODC) đã gọi đây là “bước đi mang tính dấu mốc, tạo nên hiệp ước đa phương chống tội phạm đầu tiên trong hơn 20 năm qua”.

Có thể nói, nỗ lực của LHQ trong suốt thời gian qua là sự nhạy bén cho việc tạo ra một “hệ miễn dịch” sớm trước mối đe dọa đang len lỏi trong từng ngóc ngách của đời sống hiện đại.

Tội phạm mạng không còn là những nhóm hacker lẻ, mà đã chuyển sang hoạt động có tổ chức, quy mô quốc tế, nhắm vào hệ thống tài chính, năng lượng, an ninh của nhiều quốc gia. Nguy cơ này đe dọa trực tiếp an ninh, chủ quyền và sự ổn định của mọi quốc gia, trở thành thách thức toàn cầu đặc biệt nguy hiểm. Báo cáo của LHQ cho biết, mỗi ngày trên toàn cầu có hàng triệu vụ tấn công mạng được thực hiện. Trong đó, khu vực Đông Á và Đông Nam Á phải đối mặt với tỷ lệ tội phạm mạng ngày càng gia tăng, gây thiệt hại hơn 37 tỷ USD trong giai đoạn 2021-2024.

Công ước Hà Nội thể hiện tầm nhìn chung của các quốc gia về một không gian mạng an toàn (Ảnh: Bộ Ngoại giao)

Chính vì vậy, hợp tác đa phương, hài hòa pháp luật, tương trợ tư pháp, chia sẻ chứng cứ điện tử, nâng cao năng lực đồng bộ là “chìa khóa” và “Công ước Hà Nội” sẽ giúp các quốc gia nắm vững trong tay chiếc “chìa khóa” vạn năng ấy trong cuộc chiến đẩy lùi tội phạm mạng.

Cộng đồng quốc tế đồng lòng ủng hộ và đặt nhiều kỳ vọng vào “Công ước Hà Nội”

Điều phối viên LHQ Pauline Tamesis khẳng định, việc tất cả các quốc gia thành viên đồng thuận thông qua Công ước vào cuối năm 2024 là "thành công của chủ nghĩa đa phương" trong bối cảnh thế giới đầy thách thức. Sự đồng thuận rộng rãi này cho thấy các nước đều ý thức rõ: không một quốc gia nào có thể đơn độc đối phó tội phạm mạng hiệu quả, hợp tác toàn cầu là con đường tất yếu. Chính vì thế, ngay khi Công ước mở ký, gần 100 quốc gia khắp các châu lục, từ các cường quốc công nghệ đến những nước đang phát triển, đã đăng ký tham gia lễ ký tại Hà Nội; cùng với đó là hơn 100 tổ chức quốc tế và khu vực cũng có mặt ủng hộ.

Bà Pauline Tamesis - Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam (Ảnh: UN Việt Nam)

Quy mô tham dự được đánh giá là chưa từng có tiền lệ đối với một lễ ký kết công ước LHQ diễn ra ngoài trụ sở chính. Nhiều vị khách quốc tế tầm cỡ sẽ hiện diện ở Hà Nội, trong đó có Tổng Thư ký LHQ António Guterres - người đích thân tới Việt Nam để cùng Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì lễ khai mạc hội nghị. Sự hiện diện của ông Tổng Thư ký LHQ cùng đông đảo lãnh đạo cao cấp các nước chính là minh chứng rõ nét cho sự coi trọng và kỳ vọng của thế giới đối với Công ước Hà Nội nói riêng và đóng góp của Việt Nam nói chung. Đúng như nhận định của bà Xiaohong Li - Trưởng Văn phòng UNODC, việc LHQ đồng thuận chọn Hà Nội làm nơi mở ký gửi đi một thông điệp mạnh mẽ, thể hiện chủ nghĩa đa phương được hiện thực hóa, với Việt Nam là điểm sáng dẫn dắt.

Với Công ước Hà Nội, Việt Nam một lần nữa khẳng định phương châm "chủ động, tích cực hội nhập quốc tế" trong lĩnh vực an ninh phi truyền thống. Lễ mở ký không chỉ là vinh dự của Việt Nam mà còn là cột mốc chung của cộng đồng quốc tế trên con đường xây dựng một thế giới số an toàn hơn. Từ Hà Nội, trái tim của Việt Nam, thông điệp về chia sẻ trách nhiệm và hướng tới tương lai số sẽ vang vọng, góp phần kết nối các quốc gia trong sứ mệnh cao cả: đảm bảo pháp luật và công lý trên không gian mạng, vì hòa bình, an ninh và thịnh vượng chung của nhân loại.

Hà Chi