Khai quật 2 thuyền độc mộc cổ ở Bắc Ninh
Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh đang phối hợp Viện Khảo cổ học (Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam) khai quật hai thuyền độc mộc cổ với kích thước lớn ở phường Hà Mãn, thị xã Thuận Thành.
Video: Cận cảnh 2 thuyền độc mộc cổ đang được khai quật ở Bắc Ninh.
Anh Nguyễn Văn Chiến (trú tại Khu phố Công Hà, phường Hà Mãn, thị xã Thuận Thành) cho biết, cuối tháng 11/2024, trong quá trình cải tạo ao nuôi cá diện tích hơn 1.000m2 đã phát hiện 2 chiếc thuyền bằng gỗ ở dưới lòng ao.
“Quá trình nuôi cá ao thường xuyên bị hết nước, tôi quyết định thuê máy múc để đào sâu xuống nhằm giữ nước mặt trong ao. Khi máy đào móc đất xuống khoảng 60cm thì phát hiện thành gỗ chạy dài hàng chục mét. Nghi ngờ bên dưới là chiếc thuyền cổ nên tôi đã yêu cầu máy múc dừng đào và chạy đi báo chính quyền địa phương”, anh Chiến nói.
Sau khi nhận được thông tin và xin ý kiến các cơ quan chức năng, đầu tháng 3/2025, Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh đã phối hợp Viện Khảo cổ học (Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam) thực hiện khai quật khẩn cấp dấu tích 2 chiếc thuyền cổ này.
Hai chiếc thuyền nằm cách nhau khoảng 2m. Một chiếc có chiều dài khoảng 15m, rộng 2,2m, một chiếc dài 14m, rộng khoảng 1,6m. Hai chiếc thuyền được cố định với nhau bởi một thanh gỗ ở mũi.
Một cán bộ Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh cho biết, quá trình khai quật đang được triển khai thận trọng, tỉ mỉ để giữ được nguyên vẹn cổ vật.
“Hiện nay, chúng tôi cho công nhân đào lớp đất mặt và một rãnh bên cạnh 2 chiếc thuyền để giúp thoát nước mặt. Sau khi thoát nước, sẽ tiến hành bóc từng lớp đất ở các khoang thuyền. Làm sạch đất trong lòng thuyền sau đó sẽ làm sạch bên ngoài thành để tránh áp lực bên trong làm vỡ thành thuyền”, vị cán bộ Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh nói.
Để tránh hư hỏng hiện vật, vị trí nào lộ thiên của chiếc thuyền đều được che phủ.
Dù trải qua nhiều thế kỷ, nhưng thành, mũi của 2 chiếc thuyền vẫn khá chắc chắn.
TS Phạm Văn Triệu, Phó trưởng Phòng Khảo cổ học lịch sử, Viện Khảo cổ học - người chủ trì khai quật cho biết, đây là một phát hiện rất có giá trị về lịch sử và văn hóa.
“Bước đầu xác định là 2 chiếc thuyền độc mộc. Hiện nay, chúng tôi đang xử lý lớp mặt để phục vụ công tác chuyên môn, vài ngày tới sẽ mời các cơ quan chức năng đến để xác minh chính xác niên đại và chất liệu của 2 chiếc thuyền này”, ông Triệu nói.
Ông Triệu cũng cho biết, dù chưa thể khẳng định chính xác tuổi đời, nhưng theo quy luật nếu là thuyền độc mộc thì thường có niên đại sớm trong lịch sử.
Vị trí xuất lộ dấu tích thuyền cổ trước đây là dòng sông Dâu, là một nhánh của sông Thiên Đức - sông Đuống, cách thành Luy Lâu khoảng 1km, cách chùa Dâu khoảng 600m về phía Đông Bắc; cách chùa Tổ (thờ Phật Mẫu Man Nương) khoảng 500m theo đường chim bay.
Do đó, quá trình khai quật khảo cổ và nghiên cứu một cách khoa học, thông qua phát hiện về di tích và di vật liên quan sẽ có giá trị và tính xác thực rất cao, là bằng chứng cho việc nghiên cứu kinh tế - thương mại cổ trên dòng sông Dâu.
