Khai quật chùa cổ thời Trần tại Hà Giang

Thời gian khai quật từ ngày 1/4 - 15/5, trên diện tích 80m2.

Trong thời gian khai quật, Bảo tàng tỉnh Hà Giang cần chú ý bảo vệ địa tầng của di tích; có trách nhiệm tuyên truyền cho nhân dân về việc bảo vệ di sản văn hóa ở địa phương, không công bố kết luận chính thức khi chưa có sự thỏa thuận của cơ quan chủ quản và Cục Di sản văn hóa.

Những hiện vật thu thập được trong quá trình khai quật, Bảo tàng tỉnh Hà Giang và ngành văn hóa tỉnh có trách nhiệm giữ gìn, bảo quản, tránh để hiện vật bị hư hỏng, thất lạc.

Chuông đồng có lỗ xâu dây để treo

Trước khi công bố kết quả của đợt khai quật, cơ quan được cấp giấy phép trao đổi, thống nhất với Cục Di sản văn hóa.

Trước đó, năm 2023, Sở Văn hóa thể thao và du lịch tỉnh Hà giang phối hợp với Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam và UBND huyện Bắc Mê khảo sát, thám sát chùa Bó Củng thuộc thị trấn Yên Phú huyện Bắc Mê tỉnh Hà Giang, trên một quả đồi hình mu rùa nằm bờ tả ngạn sông Gâm.

Theo thông tin công bố được đăng tải trên cổng thông tin điện tử Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Hà Giang, đoàn khảo cổ đã phát hiện nhiều di vật vật liệu kiến trúc cung đình. Có những hiện vật lộ ngay trên bề mặt, có những di vật bị vùi chìm dưới mặt đất, chỉ nhô lên một phần trên bề mặt. Đoàn khảo cổ mở rộng diện khảo sát ra xung quanh trung tâm các di vật phát hiện được nhiều đá kê chân tảng cột.

Ngói mũi nhọn

Đặc điểm chung là những chân tảng này mặc dù có hình dáng tự nhiên khác nhau, nhưng trên bề mặt đều có dấu vết tu sửa cho bằng phẳng để kê chân cột gỗ. Các chân tảng này có kích thước trung bình từ 45cm- 60cm, dày từ 25cm-35cm.

Quan trọng hơn phát hiện mô hình tháp đất nung hiện vật, đều là những mảnh đã bị gãy, vỡ từ nhiều mô hình tháp khác nhau. Tất cả các hiện vật tháp đất nung này mang đặc trưng kỹ thuật và loại hình thời nhà Trần, thế kỷ XIII-XIV. Đây là loại di vật quý, mang đặc trưng văn hóa kiến trúc thời Trần.

Ngoài ra, đoàn khảo cổ còn phát hiện 1 chuông đồng có lỗ xâu dây để treo (hiện vật đã bị vỡ một nửa có kích thước cao khoảng 10cm, đường kính khoảng 8cm) phát hiện thêm ngói đất nung có số lượng hàng trăm hiện vật bao gồm ngói mũi nhọn có 2 mấu nổi ở đầu ngói và ngói mũi sen, gạch mỏng ốp có trang trí hoa văn (hoa chanh, hoa dây). Hiện vật có hình tượng rồng khắc hình đuôi rồng và khắc hình đầu rồng và phần mắt và mào rồng. Các hiện vật mang đạm nét đặc trưng thời nhà Trần.

Tháp đất nung thời Trần

Đoàn đã tiến hành khảo sát xung quanh quả đồi có di tích kiến trúc, phát hiện thấy có 3 vòng kè đá cho khuôn viên của kiến trúc. Có thể xác định quy mô di tích khá rộng lên đến hàng ngàn mét vuông

Qua nghiên cứu các di vật, di tích phát hiện được trên mặt đất và trong hố đào thám sát, có thể khẳng định: Đây là dấu tích của một một ngôi chùa cổ có niên đại khởi dựng từ thời nhà Trần, thế kỷ XIII- XIV.

Ngôi chùa này có quy mô khá lớn, được xây dựng với nhiều đặc điểm kiến trúc của các ngôi chùa thế kỷ XIII-XIV, trong cương vực lãnh thổ miền núi phía Bắc của nhà Trần. Ngôi chùa có giá trị lịch sử, văn hóa và xã hội rất quan trọng trong thời kỳ văn hóa Đại Việt ở nước ta.

Đặc biệt với vị trí địa – chính trị, sự có mặt ngôi chùa này rất có ý nghĩa trong việc cắm mốc văn hóa Đại Việt ở vùng biên cương, khẳng định ý thức văn hóa chủ quyền của dân tộc ta từ hàng ngàn năm trước.

Thanh Xuân