Khai thác khoáng sản là nguyên nhân xuất hiện 'hố tử thần' ở Nghệ An?

Chiều 16/5, hố tử thần xuất hiện tại bản Công à bản Na Hiêng (xã Châu Hồng huyện Quỳ Hợp, Nghệ An). Ảnh: Người dân cung cấp.

Hiện tượng bất thường

Ông Trương Văn Hóa, Chủ tịch UBND xã Châu Hồng (huyện Quỳ Hợp, Nghệ An) cho biết, từ tháng 1/2020, trên địa bàn các xóm bản Công, bản Na Hiêng đã xảy ra tình trạng giếng cạn nước trơ đáy, sụt lún ruộng, ven khe, suối. Trước những hiện tượng bất thường như vậy, UBND xã đã kiểm tra hiện trạng sụt lún và đã báo cáo kịp thời lên UBND huyện và phòng ban liên quan để kiểm tra tìm nguyên nhân.

Đến đầu tháng 2/2022, tình trạng sụt lún không chỉ xảy ra ở ruộng lúa nước, ven bờ khe, suối mà nghiêm trọng hơn là rạn nứt tường nhà ở, nứt nền nhà, lún móng nhà. Đặc biệt là trên địa bàn bản Công, bản Poong, bản Na Hiêng và bản Na Noong.

Chỉ tay vào nền nhà bị nứt toác, bà Sầm Thị Nga (bản Na Hiêng, xã Châu Hồng) cho biết, căn nhà cất mới vào năm 2019 nhưng đến cuối năm 2021, xuất hiện các vết nứt. Ban đầu chỉ là các vết nứt nhỏ nhưng theo thời gian, vết nứt ngày càng sâu, lan rộng khiến gia đình vô cùng lo lắng.

Theo người dân, nguyên nhân của tình trạng này là do các công ty khai thác khoáng sản trên địa bàn. Theo đó, để khai thác được quặng, những công ty này dùng máy công suất lớn để hút nước từ dưới lòng đất, dẫn đến nguồn nước ngầm dần bị cạn kiệt.

Kể từ cuối tháng 2/2019, có 114 ngôi nhà dân rạn nứt, bao gồm nứt tường, nứt nền nhà, lún móng nhà, đất vườn. Ảnh: Người dân cung cấp

Trước những sự việc bất thường xảy ra trên địa bàn, UBND xã Châu Hồng đã có báo cáo gửi UBND huyện Quỳ Hợp, đề nghị huyện, cơ quan chức năng có thẩm quyền làm rõ nguyên nhân để người dân yên tâm sản xuất.

Tạm dừng khai thác nguồn nước ngầm

Ông Trương Văn Hóa, Chủ tịch xã Châu Hồng, Quỳ Hợp, Nghệ An cho biết thêm, địa bàn xã hiện có 11 doanh nghiệp khai thác, bao gồm 5 doanh nghiệp khai thác quặng, 7 doanh nghiệp khai thác đá, đặc biệt có doanh nghiệp khai thác quặng theo hình thức hầm lò. Gần đây nhất, khi quy mô khai thác có sử dụng phương tiện, máy móc hiện đại hơn, nhất là trong lĩnh vực khai thác quặng thiếc dưới lòng đất thì xuất hiện những bất thường xảy ra như vậy.

Đồng ruộng sụt lún bất thường. Ảnh: Người dân cung cấp

Trong khi chờ kết quả, đánh giá nguyên nhân hiện tượng bất thường của Liên đoàn Địa chất Bắc Trung bộ, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An đề nghị UBND huyện Quỳ Hợp ra thông báo yêu cầu các tổ chức, cá nhân tạm dừng ngay việc hút, khai thác nước ngầm tại khu vực bản Na Hiêng, bản Công, bản Na Noong, bản Poong, xã Châu Hồng, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An. Thời gian tạm dừng việc bơm hút nước, khai thác nước ngầm từ ngày thông báo đến khi có thông báo mới.

Giếng cạn trơ đáy. Ảnh: Người dân cung cấp

Huyện Quỳ Hợp giao UBND xã Châu Hồng phát thông báo này đến tận các tổ chức liên quan và ban cán sự các xóm nêu trên, thông báo trên hệ thống loa phát thanh của UBND xã và các xóm, bản để nhân dân được biết và chấp hành. Kiểm tra, giám sát việc chấp hành của các tổ chức, cá nhân bơm hút, khai thác nước ngầm tại các xóm nêu trên. Nếu các tổ chức, cá nhân vẫn tiếp tục cố tình khai thác thì lập hồ sơ xử lý theo quy định của pháp luật.

Xây dựng phương án di dời các hộ dân ra khỏi vùng có nguy cơ mất an toàn cao; Chỉ đạo thành lập tổ giám sát tại thôn bản, cắt cử người để theo dõi thường xuyên khi có dấu hiệu bất thường phải báo chính quyền địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời.

Người dân khơi thông giếng sinh hoạt tìm nguồn nước trong vô vọng. Ảnh: Người dân cung cấp

Đồng thời, thống kê, cập nhật thường xuyên các hộ bị ảnh hưởng, hướng dẫn nhân dân khắc phục các nơi nứt nẻ và tránh tụ tập đông người hoặc ở những nơi có hiện tượng nứt nẻ nguy cơ mất an toàn. Tuyên truyền cho tổ chức, cá nhân trong việc sử dụng tài nguyên nước đảm bảo an toàn tiết kiệm; Hiện tượng nêu trên đang được các nhà khoa học điều tra, đánh giá để có biện pháp khắc phục lâu dài để người dân yên tâm sản xuất.

Trần Tuyên