Khám phá Thánh địa Mỹ Sơn: Viên ngọc lịch sử và kiến trúc Chăm Pa tại Đà Nẵng

Vị trí địa lý và lịch sử hình thành

Thánh địa Mỹ Sơn ẩn mình trong một thung lũng xanh mướt, bao quanh bởi những ngọn đồi và núi non hùng vĩ, cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 60-70 km và cách phố cổ Hội An khoảng 40-50 km. Quần thể di tích này được xây dựng từ thế kỷ IV và phát triển rực rỡ qua nhiều triều đại của vương quốc Chăm Pa, kéo dài cho đến thế kỷ XIV. Ban đầu, Mỹ Sơn là nơi tổ chức các nghi lễ tôn giáo quan trọng, thờ phụng thần Shiva và là nơi an nghỉ của các vị vua, tướng lĩnh Chăm Pa.

Theo các ghi chép lịch sử, Mỹ Sơn bắt đầu được xây dựng vào thế kỷ IV dưới triều đại vua Bhadravarman I. Qua nhiều thế kỷ, nơi đây liên tục được bổ sung và mở rộng với hơn 70 công trình đền tháp lớn nhỏ. Tuy nhiên, qua thời gian và những biến động lịch sử, đặc biệt là hậu quả của chiến tranh, nhiều công trình đã bị hư hại. Mặc dù vậy, đến nay, Mỹ Sơn vẫn còn lưu giữ được hàng chục công trình đền tháp với kiến trúc độc đáo, tinh xảo, là minh chứng sống động cho một nền văn minh đã từng rực rỡ.

Kiến trúc độc đáo và giá trị lịch sử

Kiến trúc của Thánh địa Mỹ Sơn là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách Chăm Pa và ảnh hưởng từ Ấn Độ giáo. Các đền tháp chủ yếu được xây dựng bằng gạch đỏ, với kỹ thuật xây dựng vô cùng bí ẩn và độc đáo mà đến nay vẫn còn là đề tài nghiên cứu. Những viên gạch được nung và cắt khối một cách tinh xảo, xếp chồng lên nhau mà không cần sử dụng chất kết dính, thế nhưng vẫn đứng vững qua hàng thế kỷ.

Quần thể di tích được chia thành nhiều nhóm đền tháp khác nhau (như nhóm A, B, C, D, E, F, G, H, K), mỗi nhóm mang một phong cách kiến trúc và lịch sử riêng. Trung tâm của mỗi cụm tháp thường là ngôi đền chính (Kalan), tượng trưng cho đỉnh núi Meru trong quan niệm Ấn Độ giáo, nơi thờ phụng thần Shiva dưới dạng Linga hoặc tượng thần. Xung quanh đó là các tháp phụ, tiền đình và các công trình kiến trúc khác, tạo nên một tổng thể hài hòa và linh thiêng.

Bên cạnh kiến trúc gạch, tại Mỹ Sơn còn có một ngôi đền được xây dựng hoàn toàn bằng đá, là một công trình độc nhất vô nhị trong hệ thống di tích Chăm Pa. Các chi tiết điêu khắc trên đá và gạch vô cùng tinh xảo, thể hiện các vị thần, vũ nữ Apsara, hoa văn hình học và các câu chuyện lịch sử, tôn giáo.

Trải nghiệm văn hóa và du Lịch

Đến với Thánh địa Mỹ Sơn, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc cổ kính mà còn có cơ hội trải nghiệm nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc:

• Khám phá con đường cổ: Bước trên con đường lát đá rộng khoảng 8 mét dẫn vào trung tâm di tích, du khách như ngược dòng thời gian, cảm nhận không khí linh thiêng của một trung tâm tôn giáo cổ đại.

• Thưởng thức điệu múa Apsara: Các điệu múa Apsara uyển chuyển, huyền ảo, được biểu diễn bởi các nghệ sĩ Chăm, là một phần không thể thiếu trong trải nghiệm văn hóa tại Mỹ Sơn, mang đến một cái nhìn sâu sắc về nghệ thuật và tín ngưỡng của người Chăm.

• Tham gia Lễ hội Katê: Nếu có dịp đến Mỹ Sơn vào dịp lễ hội Katê (thường vào tháng 7 âm lịch), du khách sẽ được hòa mình vào không khí sôi động của các nghi lễ cúng tế, rước lễ, âm nhạc và các trò chơi dân gian truyền thống của người Chăm.

• Thưởng thức ẩm thực địa phương: Bên cạnh việc khám phá di sản, du khách còn có thể thưởng thức các món đặc sản nổi tiếng của Quảng Nam như bê thui Cầu Mống, mì Quảng, bánh đập, bánh bèo, mang đến trải nghiệm ẩm thực phong phú.

Ngọc Quý