Khàn giọng tưởng hút thuốc, nói nhiều không ngờ ung thư thanh quản

Ông Sang, 53 tuổi, vừa phát hiện ung thư thanh quản giai đoạn muộn, bác sĩ chỉ định cắt bán phần dây thanh, bảo tồn chức năng nói.

Ông Sang cho biết, trước kia mỗi ngày hút khoảng 10 điếu thuốc. Ông Sang có dấu hiệu khàn giọng, mất giọng từ 9 tháng trước. Nghĩ do tính chất công việc phải nói nhiều, bị viêm thanh quản, ông uống thuốc nhưng không cải thiện.

Khám tại bệnh viện gần nhà, ông được chẩn đoán ung thư thanh quản giai đoạn cuối và có chỉ định phẫu thuật cắt toàn bộ thanh quản, tiên lượng ông sẽ mất khả năng nói. Tuy nhiên, ông không tin vào kết quả và lo lắng không thể nói lại sau mổ nên đi khám nhiều nơi, tìm cách bảo tồn giọng nói.

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, GS.TS.BS Trần Phan Chung Thủy, Giám đốc Trung tâm Tai Mũi Họng cho biết, kết quả nội soi họng thanh quản cho thấy hai dây thanh của ông Sang sung huyết, khối sùi dây thanh môn mép trước.

Kết quả sinh thiết khối u ghi nhận ông ung thư thanh quản dạng biểu mô tế bào vảy. Kết quả chụp MRI ghi nhận tổn thương ở thanh quản ngang mức dây thanh bên phải, kích thước 20x18x14 mm, lan rộng vào sụn giáp bên phải bờ bên trong, xuất hiện một số hạch cổ, đường kính lớn nhất 6 mm.

Hình ảnh chụp MRI ghi nhận khối u dây thanh phải xâm lấn sụn giáp. Ảnh BVCC

GS.TS.BS Chung Thủy chẩn đoán, ông Sang bị ung thư thanh quản, khối u đã xâm lấn vào sụn giáp nhưng chưa di căn hạch. Người bệnh cần phẫu thuật nhưng không cần cắt toàn bộ thanh quản. Ê-kíp hội chẩn sâu để ra phương án cắt bán phần thanh quản, tái tạo dây thanh, bảo tồn giọng nói, chức năng thanh quản cho người bệnh.

Ca mổ bắt đầu bằng phẫu thuật mở khí quản, tiếp đến mổ mở qua đường cổ trước. GS Chung Thủy tiến hành bộc lộ thanh quản, cắt phần sụn giáp trán bên phải – vị trí khối u xâm lấn, tỉ mỉ bóc tách trọn khối u trong lòng thanh quản đến sát sụn phễu phải, mép trước thanh môn bên trái, đảm bảo giữ tối đa mô lành và cấu trúc chức năng.

Ê-kíp lấy 4 mẫu bệnh phẩm, bao gồm khối u và các diện cắt trên, sau và dưới gửi sinh thiết lạnh. Kết quả giải phẫu bệnh, các diện cắt đều âm tính, không còn tế bào ung thư. Tiếp tục nạo vét hạch cổ gửi mẫu giải phẫu bệnh, kết quả cho ra âm tính, không xâm nhập mạch máu – bạch huyết.

Để phục hồi cấu trúc và chức năng phát âm cho người bệnh, GS.TS.BS Chung Thủy tiến hành tái tạo dây thanh trái bằng nếp thanh thất cho người bệnh, khâu vạt cơ dưới móng che kín vùng sụn giáp phải bị khuyết do đã cắt bỏ vì khối u xâm lấn. GS.TS.BS Chung Thủy đóng kín hố mổ bằng hai vạt cơ đối xứng, bảo tồn chức năng thanh quản cho người bệnh.

“Nếu không tái tạo dây thanh, người bệnh có thể mất giọng hoàn toàn do dây thanh không còn khả năng rung đối xứng, dễ sặc khi nuốt, ảnh hưởng chức năng hô hấp lâu dài”, GS.TS.BS Chung Thủy nói.

Tiếp theo, bác sĩ đặt ống thông dạ dày qua mũi giúp đưa thức ăn lỏng trực tiếp xuống dạ dày, tránh việc người bệnh phải nuốt qua miệng trong giai đoạn đầu sau mổ. Chế độ dinh dưỡng được thiết kế riêng, đảm bảo đủ chất, giúp người bệnh hồi phục nhanh.

Hậu phẫu, ông Sang tiếp tục được theo dõi khi sức khỏe ổn định, hồi phục tốt. 6 ngày sau mổ ông được xuất viện. Người bệnh được rút canuyn khí quản sau 3 tuần hậu phẫu.

Tái khám đều đặn theo lịch bác sĩ, vết mổ ông Sang lành thương tốt, liền sẹo. Chức năng hô hấp, nuốt của người bệnh được bảo tồn tối đa, thở qua đường tự nhiên, ăn uống thức ăn mềm, lỏng. Sau 1 tháng phẫu thuật, ông Sang có thể giao tiếp bằng giọng nói nhẹ, nhỏ.

Theo GS Chung Thủy, khi vết mổ lành hoàn toàn, khoảng 2–3 tháng sau, giọng sẽ dần rõ hơn. Kết quả giải phẫu bệnh khối u sau phẫu thuật xác định người bệnh ung thư thanh quản giai đoạn T2, không cần hóa trị hay xạ trị sau đó. Tuy nhiên cần tái khám đều đặn để theo dõi và không được hút thuốc, uống rượu bia.

GS.TS.BS Chung Thủy (thứ hai từ phải sang) đang phẫu thuật cho ông Sang. Ảnh: BVCC

GS.TS.BS Chung Thủy giải thích, thanh quản có các mạch bạch huyết nối trực tiếp với các nhóm hạch cổ sâu (đặc biệt là nhóm II, III, IV). Tế bào ung thư có thể di chuyển theo đường bạch huyết đến các hạch này, tạo thành di căn hạch vùng cổ, dù trên phim chụp chưa thấy hạch to bất thường.

Nạo vét hạch cổ trong điều trị ung thư thanh quản để loại bỏ triệt để các hạch có nguy cơ chứa tế bào ung thư, giảm khả năng tái phát tại chỗ hoặc di căn sau này. Đồng thời giúp đánh giá chính xác giai đoạn bệnh, hỗ trợ quyết định điều trị bổ sung sau mổ (xạ trị, hóa trị).

Kỹ thuật tái tạo dây thanh, bảo tồn chức năng thanh quản cho người bệnh sau cắt bán phần đòi hỏi phẫu thuật viên vừa lấy trọn khối u, vừa giữ lại các mô lành để tạo hình dây thanh, phục hồi cấu trúc thanh quản tinh tế nhất có thể. Từ đó ngăn không khí và dịch tràn ra ngoài, bảo tồn chức năng nói, hô hấp của thanh quản, người bệnh không cần mở khí quản vĩnh viễn.

Theo Thư viện Y khoa Mỹ, hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu, chiếm hơn 70% tổng số ca bệnh ung thư thanh quản, nguy cơ mắc bệnh tỷ lệ thuận với lượng và thời gian sử dụng. Đây là bệnh ung thư phổ biến thứ hai ở đường hô hấp trên, thường gặp ở người 60-70 tuổi.

Một nghiên cứu tại Ý và Thụy Sĩ đăng trên Tạp chí Ung thư Anh (2002) cho thấy, 90% trường hợp ung thư thanh quản là do thuốc lá. Nguy cơ mắc ung thư thanh quản cao gấp 20 lần đối với người đang hút thuốc, gấp 40 lần đối với người hút thuốc nhiều (hơn 25 điếu thuốc/ngày). Nguy cơ mắc ung thư thanh quản giảm hơn 70% sau mười năm hoặc hơn kể từ khi cai thuốc lá.

Ngoài ra, tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động trong thời gian dài, lạm dụng rượu, di truyền, thường xuyên tiếp xúc với các hóa chất như asbestos hoặc là bụi than… cũng là yếu tố nguy cơ gây ung thư thanh quản.

Triệu chứng chính ban đầu của ung thư thanh quản là khàn tiếng, gần giống với triệu chứng viêm họng, viêm thanh quản thông thường nên dễ bị bỏ qua. Ngoài ra còn có triệu chứng ho khan, khạc đờm, khó chịu ở họng, cảm giác như có dị vật ở họng, khó thở thanh quản rối loạn nuốt.

Ung thư thanh quản nếu phát hiện sớm hơn, khi khối u còn nhỏ, khu trú tại dây thanh và chưa xâm lấn ra các mô xung quanh, bác sĩ sẽ phẫu thuật nội soi qua đường miệng sử dụng laser CO2 với chùm tia sáng năng lượng cao để loại bỏ khối u, bảo tồn chức năng thanh quản (hô hấp, nuốt, nói).

Lúc này, người bệnh không cần mở khí quản hay phẫu thuật mổ mở; không phải tái tạo dây thanh. Thời gian nằm viện ngắn, hồi phục nhanh hơn; tỷ lệ kiểm soát và khỏi bệnh tương đương với xạ trị.

Tuy nhiên, khi bệnh phát hiện muộn, khối u đã xâm lấn sâu hoặc lan sang sụn giáp, thanh môn đối diện, bác sĩ buộc phải áp dụng phẫu thuật mở cổ, cắt rộng tổn thương và tái tạo thanh quản. Đây là phẫu thuật phức tạp hơn, vừa cắt u vừa bảo tồn thanh quản, thời gian hồi phục dài hơn. Nhiều trường hợp ung thư thanh quản giai đoạn muộn, bác sĩ phải cắt toàn bộ dây thanh.

“Để phòng ngừa ung thư thanh quản nên bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, tránh tiếp xúc nhiều với hóa chất công nghiệp, sử dụng thiết bị an toàn khi thường xuyên tiếp xúc các chất độc khác tại nơi làm việc.

Nếu có triệu chứng bất thường, khàn giọng hơn hai tuần, ho dai dẳng, nuốt đau… nên đến các cơ sở y tế chuyên sâu tai mũi họng để khám, nội soi, thực hiện, chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Phát hiện và điều trị hiệu quả ung thư thanh quản sớm giúp bệnh có tiên lượng tốt”, GS.TS.BS Chung Thủy khuyến cáo.

Thúy Nga