Khánh thành khu lưu niệm nhà trí thức tiêu biểu cho sự chuyển mình của giới sĩ phu

Sáng nay, tại xã Ứng Thiên, TP Hà Nội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự lễ khánh thành Khu lưu niệm Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đại biểu dự lễ khánh thành Khu lưu niệm Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn. Ảnh: Báo Đại biểu nhân dân

Cùng dự có nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn, cùng các vị chủ nhiệm ủy ban của Quốc hội, Ban Tổ chức Kỷ niệm 80 năm Quốc hội Việt Nam, lãnh đạo Văn phòng Quốc hội và đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, TP Hà Nội, xã Ứng Thiên.

Cụ Bùi Bằng Đoàn (1889-1955) sinh ngày 19/9/1889 trong một gia đình Nho học tại xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa, nay là xã Ứng Thiên, TP Hà Nội. Cụ đỗ cử nhân dưới triều Nguyễn và nổi tiếng là một vị quan thanh liêm, chính trực, luôn hết lòng vì dân, từng giữ chức Thượng thư Bộ Hình Nam triều.

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, đất nước đứng trước muôn vàn khó khăn, bộ máy chính quyền còn non trẻ cần sự củng cố, xây dựng. Với kinh nghiệm trong bộ máy nhà nước phong kiến, cụ được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời tham gia Chính phủ.

Ngày 6/1/1946, cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội diễn ra trên cả nước thành công tốt đẹp, cụ đã trúng cử đại biểu Quốc hội và tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa 1 được bầu làm Trưởng ban Thường trực Quốc hội (từ tháng 11/1946 đến khi qua đời năm 1955).

"Cải tạo một nước Việt Nam mới mà không có tôi, thì tôi cũng thấy hổ thẹn"

Phát biểu tại lễ khánh thành, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định cụ Bùi Bằng Đoàn là một nhân cách lớn, một trí thức yêu nước và là hình mẫu tiêu biểu cho sự chuyển mình của giới sĩ phu Việt Nam trước vận mệnh lịch sử.

Từ vị trí Thượng thư trong Triều đình, cụ đã đi theo tiếng gọi của Cách mạng tháng Tám, với câu nói bất hủ: "Cải tạo một nước Việt Nam mới mà không có tôi, thì tôi cũng thấy hổ thẹn".

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại lễ khánh thành Khu lưu niệm Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn. Ảnh: Báo Đại biểu nhân dân

Sự lựa chọn ấy đã đưa cụ trở thành Trưởng ban Thanh tra đặc biệt của Chính phủ, đại biểu Quốc hội khóa 1 - một Quốc hội đặt nền móng cho Nhà nước Dân chủ Cộng hòa, và đặc biệt, làm Trưởng ban Thường trực Quốc hội - người trực tiếp cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ kiến tạo nên Hiến pháp và hệ thống pháp luật đầu tiên.

Theo Chủ tịch Quốc hội, di sản lớn nhất mà cụ để lại cho Quốc hội và đất nước chính là tinh thần phụng sự công minh, thượng tôn pháp luật và lòng liêm khiết tuyệt đối của người cầm cân nảy mực.

"Cụ đã cống hiến trọn vẹn cho lý tưởng độc lập dân tộc và hạnh phúc của nhân dân" - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ cụ luôn đề cao tư tưởng đại đoàn kết, động viên nhân dân tham gia kháng chiến, sát cánh cùng Chính phủ thực hiện kháng chiến toàn dân, toàn diện. Cụ nhiều lần đi thăm hỏi đồng bào, chiến sĩ, gửi thư động viên nhân dân trong những thời khắc cam go, khích lệ toàn dân, toàn quân quyết tâm chiến đấu vì độc lập, tự do và thống nhất Tổ quốc.

"Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: 'Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh'. Cuộc đời và sự nghiệp của cụ Bùi Bằng Đoàn chính là hiện thân cho lời dạy đó. Tấm gương cao quý ấy sẽ mãi trường tồn, nhắc nhở và thôi thúc các thế hệ hôm nay và mai sau tiếp tục rèn luyện, phấn đấu, cống hiến vì độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân" - Chủ tịch Quốc hội khẳng định.

Theo Chủ tịch Quốc hội, khu lưu niệm không chỉ là nơi để nhân dân cả nước tri ân, tôn vinh công lao và nhân cách cao quý của một nhà lãnh đạo mẫu mực, mà còn là biểu tượng sinh động của đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, là “địa chỉ đỏ” phục vụ công tác nghiên cứu, tìm hiểu về Quốc hội Việt Nam và các nhân vật lịch sử có công với nước.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, việc khánh thành khu lưu niệm không chỉ là hành động tri ân người tiền bối mà còn phục vụ công tác nghiên cứu, tìm hiểu về Quốc hội Việt Nam và các nhân vật lịch sử có công với nước, là dịp để các thế hệ cán bộ, đặc biệt là các Đại biểu Quốc hội, ôn lại và tiếp nối những giá trị cốt lõi.

Đó là tinh thần đại đoàn kết và hòa hợp dân tộc, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa văn hóa truyền thống và tinh thần cách mạng, giữa trí thức cũ và chế độ mới. Bài học về sự đoàn kết, sử dụng nhân tài không phân biệt xuất thân, vẫn còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay.

Đó là tinh thần thượng tôn Hiến pháp và pháp luật. Cụ Bùi Bằng Đoàn là người đã cùng Quốc hội khóa 1 và Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng nên Hiến pháp 1946, một bản Hiến pháp mẫu mực về dân chủ và quyền con người.

"Quốc hội ngày nay phải tiếp tục giữ vững và phát huy truyền thống ấy, không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật, kiến tạo Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự vững mạnh" - Chủ tịch Quốc hội yêu cầu. Ông cũng đề nghị TP Hà Nội, UBND xã Ứng Thiên quan tâm tổ chức quản lý, vận hành, gìn giữ và bảo vệ các hạng mục công trình, bảo đảm Khu lưu niệm được duy trì trang nghiêm, bền vững.

Nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đại biểu đã cắt băng khánh thành Khu lưu niệm Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn. Ảnh: Báo Đại biểu nhân dân

Để khu lưu niệm thực sự phát huy được giá trị, tại buổi lễ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn đề nghị các cấp, các ngành, đặc biệt là Ban Quản lý di tích, phối hợp chặt chẽ với gia đình, thân nhân cụ Bùi Bằng Đoàn tiếp tục sưu tầm, bổ sung tư liệu, hiện vật; tổ chức các hoạt động nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục để phát huy một cách hiệu quả nhất giá trị văn hóa của khu lưu niệm. Đồng thời, các cấp, các ngành quan tâm gìn giữ để khu lưu niệm luôn được xanh, sạch, đẹp, văn minh, là địa chỉ văn hóa giáo dục truyền thống của địa phương.

Ngân Anh