Khát vọng bứt phá từ Nghị quyết 71

Thống nhất sách giáo khoa - bước mở đầu cho đổi mới căn bản

Một trong những thay đổi được người dân đặc biệt quan tâm chính là định hướng về sách giáo khoa. Từ năm học 2026 - 2027, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ ban hành một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc. Đặc biệt, đến năm 2030, toàn bộ học sinh sẽ được cấp phát sách giáo khoa miễn phí. Đây không chỉ là chính sách giáo dục, mà còn là quyết sách mang ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc, góp phần giảm gánh nặng tài chính cho hàng triệu gia đình.

Từ năm học 2026 - 2027, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ ban hành một bộ sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc

Thầy Hoàng Đức Lộc, Trường Trung học Cơ sở Long Thọ (xã Phước An, tỉnh Đồng Nai) bày tỏ sự phấn khởi khi biết thông tin này. Theo thầy, việc thống nhất một bộ sách giáo khoa theo Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo sẽ giúp khắc phục những bất cập kéo dài nhiều năm. “Sự đồng bộ trên toàn quốc sẽ giúp học sinh tiếp cận kiến thức giống nhau, giáo viên các địa phương dễ dàng chia sẻ kinh nghiệm giảng dạy”, thầy Lộc chia sẻ. Cùng quan điểm, cô Dương Hội Miêu, giáo viên Trường Trung học Cơ sở Long Thọ cho rằng: “Nếu được tập huấn bài bản, được Nhà nước quan tâm, các trường sẽ có điều kiện tổ chức bồi dưỡng, giúp thầy cô nắm chắc nội dung và phương pháp để giảng dạy bộ sách mới hiệu quả hơn”.

Để thực hiện mục tiêu này, một cuộc cải cách sâu rộng ở tất cả các bậc học sẽ được triển khai. Một đề án sắp xếp, tái cấu trúc hệ thống giáo dục đang được xây dựng, theo đó những cơ sở không đạt chuẩn có thể bị sáp nhập hoặc giải thể, nhằm định hướng lại hệ thống theo hướng nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.

Sách giáo khoa chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể đổi mới giáo dục. Theo tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ tại Nghị quyết số 281/NQ-CP, mục tiêu căn bản là nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo; bảo đảm cơ sở vật chất trường học đạt chuẩn; tăng cường giáo dục toàn diện về đức, trí, thể, mỹ, gắn với hình thành hệ giá trị con người Việt Nam trong thời đại mới; đồng thời, thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong toàn bộ hệ thống giáo dục. Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ sở Long Thọ, thầy Đổng Thành Nhân chia sẻ: “Khi thực hiện chương trình sách mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tổ chức tập huấn, nhà trường cũng chuẩn bị cơ sở vật chất và đồng hành cùng thầy cô để việc đổi mới được thực hiện tốt nhất.”

Không dừng lại ở việc thống nhất sách giáo khoa, Nghị quyết 71 còn đặt ra những mục tiêu dài hạn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Việt Nam. Theo lộ trình, đến năm 2035, hệ thống giáo dục nước ta phấn đấu đạt trình độ tiên tiến trong khu vực châu Á; đến năm 2045, xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng, chất lượng, nằm trong nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới.

Để hiện thực hóa mục tiêu, Chính phủ đã đề ra loạt giải pháp quan trọng tại Nghị quyết số 281/NQ-CP: rà soát, sửa đổi các đạo luật liên quan đến giáo dục; xây dựng nghị quyết của Quốc hội về chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa giáo dục; ưu tiên đầu tư cho toàn ngành; nâng phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70% cho giáo viên phổ thông, và 100% cho giáo viên vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo hoặc vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Song song, Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao nhiệm vụ xây dựng cơ sở dữ liệu học bạ số, văn bằng số; phát triển hệ thống thông tin giáo dục kết nối trực tiếp với dữ liệu thị trường lao động... Đây được coi là những bước đi tất yếu để giáo dục Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số.

Nghị quyết 71 là cột mốc chiến lược - được ví như “Khoán 10 trong giáo dục đại học” - mở đường cho cuộc cải tổ sâu về tư duy và thể chế, kỳ vọng sẽ đưa giáo dục Việt Nam “cất cánh”, tự chủ toàn diện và hội nhập quốc tế mạnh mẽ hơn. Đây cũng là dấu mốc thể hiện quyết tâm đặt giáo dục vào vị trí “quốc sách hàng đầu” trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới.

Đột phá thể chế và đội ngũ - chìa khóa nâng tầm giáo dục Việt Nam

Nghị quyết 71 đã nêu rõ 6 quan điểm và 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp lớn, trong đó trọng tâm là lấy người học làm trung tâm, nhà trường là nền tảng, nhà giáo là động lực; gắn lý thuyết với thực tiễn, học đi đôi với hành; phát triển hài hòa giữa tính toàn dân và tinh hoa, dân tộc và toàn cầu. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành Chương trình hành động tại Nghị quyết số 281/NQ-CP với 36 mục tiêu, 151 nhiệm vụ, phân công rõ trách nhiệm, thẩm quyền, thời gian và kết quả.

Những giải pháp then chốt được xác định gồm: đột phá về thể chế, chính sách và quản trị, biến "điểm nghẽn" thành lợi thế cạnh tranh; chuyển mạnh từ quản lý hành chính sang quản trị hiện đại, kiến tạo phát triển. Về nguồn lực, phấn đấu chi cho giáo dục đạt ít nhất 5% tổng chi ngân sách nhà nước, trong đó giáo dục đại học chiếm khoảng 3%. Đồng thời, tập trung phát triển đội ngũ nhà giáo, chuyên gia và nhân tài; xây dựng cơ chế tự chủ mạnh mẽ để các cơ sở giáo dục công lập phát huy tối đa chủ động, sáng tạo, đi đôi với trách nhiệm giải trình...

Bên cạnh kỳ vọng lớn, nhiều ý kiến cũng chỉ ra những thách thức không thể bỏ qua: sự khác biệt về điều kiện giữa các địa phương trong triển khai sách mới; việc tập huấn giáo viên nếu không kịp thời hoặc thiếu chất lượng sẽ làm giảm hiệu quả; đồng thời, việc bảo đảm tự chủ đại học, kiểm định chất lượng giáo dục và đánh giá thực chất kết quả học tập cũng cần được giải quyết quyết liệt để tránh hình thức...

Nhìn tổng thể, quyết sách về thống nhất và miễn phí sách giáo khoa cho toàn bộ học sinh, cùng các nội dung đột phá từ Nghị quyết 71 và Chương trình hành động 281/NQ-CP, đã đặt nền móng cho một bước ngoặt lớn của giáo dục Việt Nam. Nếu được thực thi đồng bộ, với nguồn lực rõ ràng, giám sát chặt chẽ và cam kết của toàn hệ thống chính trị, có thể tin tưởng nền giáo dục Việt Nam đang bước vào một kỷ nguyên mới - hiện đại, công bằng, chất lượng và hội nhập sâu rộng với quốc tế, trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Thạc Hiếu