Khát vọng xanh trên đất Quảng Trị

Tỉnh Quảng Trị là một trong những địa phương đi đầu thực hiện Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA). Chương trình không chỉ nâng tỷ lệ che phủ rừng toàn tỉnh lên hơn 61%, mà còn mang lại lợi ích thiết thực cho hàng chục nghìn hộ dân. ERPA đã góp phần cải thiện sinh kế, tăng thu nhập, tạo việc làm cho cộng đồng, đặc biệt với các nhóm tham gia quản lý, bảo vệ rừng. Chương trình này cũng giúp ổn định diện tích rừng tự nhiên và đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính quốc gia.

Tỉnh Quảng Trị tích cực triển khai thỏa thuận ERPA

Trong 3 năm qua, tỉnh Quảng Trị (cũ) đã tích cực triển khai thỏa thuận ERPA do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ký với Ngân hàng Thế giới. Riêng tại 2 huyện Hướng Hóa và Đakrông (thuộc tỉnh Quảng Trị trước đây), hơn 60 cộng đồng, nhóm hộ đang quản lý 12.300 ha rừng tự nhiên đã được chi trả hơn 1,5 tỷ đồng; hơn 80 hộ gia đình nhận trên 70 triệu đồng từ việc quản lý 557 ha rừng tự nhiên. Ngoài ra, mỗi cộng đồng còn được hỗ trợ hàng chục triệu đồng mỗi năm để phát triển sinh kế, cải thiện hạ tầng và công trình công cộng. Ông Hồ Văn Thiện, xã Hướng Lập cho biết: “Chương trình hỗ trợ sinh kế, giao khoán bảo vệ rừng đã nâng cao đời sống bà con miền núi, tạo thêm nhiều việc làm, đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực quản lý, bảo vệ rừng cho cộng đồng”.

Khoảng 20.000 ha rừng tự nhiên ở Quảng Trị được giao cho cộng đồng và hộ gia đình quản lý, bảo vệ

Sau sáp nhập, tỉnh Quảng Trị (mới) hiện có 285.878 ha rừng và đất lâm nghiệp, chiếm 60,8% diện tích toàn tỉnh. Khoảng 20.000 ha rừng tự nhiên được giao cho cộng đồng và hộ gia đình quản lý, bảo vệ. Đặc biệt, tại 2 xã Hướng Lập và Hướng Phùng (huyện Hướng Hóa cũ) hiện có 5 cánh rừng tự nhiên đạt chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC) với diện tích gần 2.145 ha, hấp thụ khoảng 7.000 tấn CO₂/năm và lưu trữ 350.000 tấn CO₂. Đây là minh chứng rõ ràng cho giá trị sống còn của rừng trong ứng phó biến đổi khí hậu.

Tỉnh Quảng Trị định hướng khuyến khích trồng rừng gỗ lớn, rừng có chứng chỉ FSC, phát triển chuỗi giá trị lâm sản và đầu tư công nghệ chế biến sâu để gia tăng giá trị xuất khẩu. Ông Nguyễn Đình Đại, thành viên FSC Việt Nam cho rằng, người dân địa phương sẽ làm giàu trên diện tích rừng được giao sử dụng: “Một nguồn lực rất lớn về tài nguyên rừng sẽ được giao cho người dân. Để họ tận dụng và hưởng lợi hiệu quả, cần có định hướng tham gia thêm nhiều chứng chỉ quốc tế khác ngoài FSC. Điều này mở ra cơ hội kết nối thị trường, tiếp cận các nguồn tài trợ và tài chính xanh”.

Vụ hè thu 2025, hơn 2.000 ha lúa tại Quảng Trị canh tác theo quy trình giảm phát thải khí nhà kính

Không chỉ trong lâm nghiệp, sản xuất nông nghiệp của tỉnh Quảng Trị cũng đang chuyển mình theo hướng hiện đại, sinh thái và tuần hoàn. Các mô hình trồng lúa hữu cơ, lạc VietGAP, hợp tác xã nông nghiệp xanh… đang góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường, tăng thu nhập cho nông dân.

Vụ hè thu 2025, hơn 2.000 ha lúa tại tỉnh Quảng Trị được canh tác theo quy trình giảm phát thải khí nhà kính. Mô hình này giúp tiết kiệm nước, giảm chi phí, hạn chế sâu bệnh, trong khi năng suất và chất lượng vẫn đảm bảo. Biện pháp tưới khô xen ướt (AWD) giúp giảm tới gần 70% khí mê-tan (CH₄), tương đương 3,34 tấn CO₂/ha không phát ra môi trường. Quan trọng hơn, nông dân thay đổi tư duy sản xuất, hướng đến lợi ích lâu dài từ thị trường carbon.

Tỉnh Quảng Trị hiện nay đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ có khoảng 50.000 ha lúa, tương đương một nửa diện tích lúa toàn tỉnh tham gia chương trình, chinh phục thị trường tín chỉ carbon toàn cầu. Nếu tổ chức sản xuất tốt và ứng dụng công nghệ số trong giám sát minh bạch, hạt gạo Quảng Trị hoàn toàn có thể đạt chứng nhận quốc tế, mang về “cơ hội kép”: tăng thu nhập cho nông dân và khẳng định vị thế ngành nông nghiệp xanh. Bà Nguyễn Hồng Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị cho biết: “Cấy khô xen ướt là kỹ thuật đơn giản đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các chuyên gia quốc tế khuyến cáo. Áp dụng phương pháp này giúp lúa chống đổ ngã, năng suất cao hơn, tiết kiệm ít nhất 30% lượng nước tưới. Quan trọng hơn, nông dân dần nhận thức được lợi ích lâu dài, từng bước tham gia thị trường tín chỉ carbon, mở ra hướng đi mới cho sản xuất lúa ở Quảng Trị”.

Đến năm 2030, Quảng Trị sẽ có khoảng 50.000 ha lúa sản xuất theo quy trình giảm phát thải khí nhà kính

Tỉnh Quảng Trị đặt mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn, hữu cơ gắn với thị trường. Đồng thời, tiếp tục gắn bảo vệ rừng với phát triển du lịch sinh thái, tạo thêm nguồn lực duy trì “lá phổi xanh” và phát triển kinh tế cộng đồng. Phát triển nông, lâm nghiệp bền vững sẽ giúp Quảng Trị vững bước trên hành trình phát triển xanh, hài hòa và bền vững.

Vinh Thông/VOV-Miền Trung