Khâu đột phá trong tái cơ cấu nông nghiệp

Tập trung chọn tạo và nhân rộng giống chủ lực

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, những năm gần đây, tỉnh đã ưu tiên đầu tư nghiên cứu, khảo nghiệm và tuyển chọn nhiều bộ giống mới có khả năng thích ứng tốt với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng biến đổi. Các giống lúa chất lượng cao, cây ăn quả đặc sản và vật nuôi bản địa đang được nhân rộng theo hướng phát triển vùng sản xuất tập trung.

Giai đoạn 2021-2025 đã thực hiện bình tuyển, công nhận 213 cây đầu dòng các loại; 31 vườn cây đầu dòng để phục vụ nhu cầu sản xuất giống cây ăn quả, cây công nghiệp đáp ứng nhu cầu tại địa phương; sản xuất giống cấp 1, cấp 2 phục vụ xây dựng mô hình nuôi trồng và chế biến nấm đông trùng hạ thảo;... Tiếp nhận làm chủ được các công nghệ sản xuất giống, xây dựng hướng dẫn kỹ thuật sản xuất giống phù hợp với điều kiện thực tiễn của tỉnh Phú Thọ: Kỹ thuật nhân giống chè Shan tuyết, quýt Đậu Sơn; kỹ thuật nhân giống một số cây dược liệu;...

Cây giống lâm nghiệp được ươm đảm bảo chất lượng trồng rừng cho tỷ lệ sống cao.

Hệ thống nghiên cứu và sản xuất giống từng bước được củng cố và mở rộng. Nhiều tiến bộ kỹ thuật đã được ứng dụng vào thực tiễn, giúp nâng cao chất lượng, năng suất cây trồng, vật nuôi chủ lực. Các đơn vị nghiên cứu, trung tâm giống và doanh nghiệp sản xuất giống được liên kết chặt chẽ hơn, đáp ứng nhu cầu phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp của tỉnh. Nhờ đó, tỉnh từng bước chủ động hơn trong nguồn giống chất lượng cao, giảm dần phụ thuộc vào nguồn giống ngoài tỉnh.

Trên địa bàn tỉnh có 6 cơ sở sản xuất giống cây trồng, 13 cơ sở sản xuất giống vật nuôi; 4 cơ sở sản xuất và ương dưỡng giống thủy sản được chứng nhận đủ điều kiện sản xuất và ương dưỡng giống; 2 trung tâm, 2 viện nghiên cứu và các đơn vị thuộc tổng công ty giấy, công ty lâm nghiệp Việt Nam. Một số đơn vị sản xuất giống đã chú trọng đầu tư dây truyền công nghệ sản xuất giống chất lượng cao nhằm cung ứng ra thị trường nguồn vật liệu giống, cây giống chất lượng cao phục vụ hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, trồng rừng trong và ngoài tỉnh.

Hệ thống thương mại và quản lý giống được hoàn thiện theo hướng minh bạch, hiện đại. Cơ sở dữ liệu quản lý giống được xây dựng và cập nhật. Trong lĩnh vực trồng trọt, hệ thống sản xuất, kinh doanh, phân phối giống cây trồng tại địa phương bao gồm các đại lý, các hộ với 6 tổ chức và 473 cơ sở kinh doanh giống cây trồng. Ước tính trung bình một năm các đơn vị đã sản xuất, cung ứng trên 3.000 tấn giống lúa các loại (nhu cầu của tỉnh khoảng trên 7.000 nghìn tấn, tương đương 150 nghìn ha/năm); 130 vạn cây chè giống (nhu cầu của tỉnh khoảng trên 400 vạn cây giống, tương đương 200ha trồng lại/năm); khoảng 12,2 vạn cây bưởi giống (nhu cầu của tỉnh khoảng gần 8 vạn cây/năm, tương đương 200ha trồng mới/năm); 35 vạn cây giống sơn đỏ; trên 4000 cây giống vải PH40 phục vụ mở rộng diện tích trồng mới giống vải đặc sản.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, toàn tỉnh hiện có 13 cơ sở sản xuất, kinh doanh giống vật nuôi và trên 200 cơ sở chăn nuôi, ấp nở (sản xuất trên 20 triệu con gà giống thương phẩm/năm), đáp ứng nhu cầu chăn nuôi trong tỉnh và xuất bán tiêu thụ ngoài tỉnh. Một số doanh nghiệp lớn đã đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ sản xuất con giống chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu trên địa bàn tỉnh, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giá trị ngành chăn nuôi.

Trong lĩnh vực lâm nghiệp, toàn tỉnh có khoảng 397 cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây lâm nghiệp với năng lực cung ứng hàng năm đạt trên 97 triệu cây giống, chủ yếu là các giống cây keo lai, keo mô, bạch đàn;... phục vụ hoạt động trồng rừng. Về lĩnh vực thủy sản, toàn tỉnh hiện có 18 cơ sở kinh doanh giống thủy sản và các khu nuôi giống tập trung với tổng diện tích là 345ha.

Hàng năm sản xuất và ương nuôi trên 5 tỷ con giống các loại đáp ứng nhu cầu trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, sản phẩm Làng nghề cá Chép đỏ Thủy Trầm đã được đăng ký nhãn hiệu tập thể, hàng năm cung cấp 40-50 tấn cá Chép đỏ ra thị trường trong và ngoài tỉnh.

Hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, bền vững

Không chỉ dừng ở việc tạo ra giống mới, tỉnh chú trọng liên kết chuỗi trong sản xuất giống - từ nghiên cứu, sản xuất đến tiêu thụ. Các doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được khuyến khích đầu tư nhà màng, nhà lưới, trại giống, hệ thống nuôi cấy mô, đảm bảo nguồn giống đầu vào sạch bệnh, đồng đều.

Giống lợn bản địa được mở rộng chăn nuôi đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Bên cạnh đó, các hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn đã tham gia mạnh mẽ vào công tác nhân giống, cung ứng giống cho nông dân với giá cả ổn định, truy xuất được nguồn gốc. Cách làm này giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm phụ thuộc vào nguồn giống bên ngoài.

Phát triển giống đang trở thành “bệ phóng” để tỉnh thực hiện thành công mục tiêu tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy, công tác phát triển giống chỉ thành công khi hình thành được chuỗi liên kết giữa nhà nước - nhà khoa học - doanh nghiệp - nông dân. Vì vậy, tỉnh đã triển khai nhiều cơ chế hỗ trợ, trong đó nổi bật là đầu tư nâng cấp các cơ sở sản xuất và khảo nghiệm giống; Hình thành vùng nguyên liệu tập trung gắn với từng nhóm giống chủ lực; Khuyến khích chuyển giao giống mới thông qua mô hình trình diễn quy mô lớn...

Đồng chí Nguyễn Huy Nhuận - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh khẳng định: “Phát triển giống là nền tảng của tái cơ cấu nông nghiệp. Chỉ khi chúng ta có giống tốt, phù hợp với khí hậu và thị trường, thì mọi nỗ lực về kỹ thuật, hạ tầng và tổ chức sản xuất mới phát huy tối đa hiệu quả”.

Những thành quả bước đầu cho thấy hướng đi phát triển giống trong tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh là phù hợp và có tính bền vững. Khi nông dân được tiếp cận giống mới, công nghệ mới và thị trường mới, nông nghiệp địa phương không chỉ gia tăng giá trị mà còn khẳng định được thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước để biến ưu thế nông nghiệp truyền thống thành động lực tăng trưởng mới - hiện đại, bền vững và giàu bản sắc.

Đinh Thắng