Khi âm nhạc Việt Nam trở thành sứ giả văn hóa

Âm nhạc trở thành sứ giả văn hóa

Theo nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn, các cuộc thi quốc tế Sing! Asia 2025 (Giọng hát mới châu Á) các chương trình, concert lớn như Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi,… cùng các nền tảng kỹ thuật số YouTube, Spotify, TikTok, được viral mạnh mẽ trở thành cầu nối quan trọng cho xu hướng hòa quyện truyền thống và hiện đại.

Các tiết mục ca ngợi nét đẹp văn hóa truyền thống vẫn luôn được khán giả trân trọng và hưởng ứng.

"Đó không chỉ là hiện tượng nghệ thuật mà còn là chiến lược văn hóa có ý thức, nhằm quảng bá bản sắc và tăng cường sức mạnh mềm của Việt Nam", nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn chia sẻ.

Trong dòng chảy này, nhiều ca sĩ trẻ đã tiên phong đưa bản sắc Việt ra biển lớn, làm mới sản phẩm giải trí bằng chất liệu văn hóa dân gian, kết hợp yếu tố hiện đại rap, EDM, vũ đạo hay thời trang bắt mắt, họ tạo nên nét độc đáo, góp phần tạo ra nhiều bản "hit" lôi cuốn.

Điển hình là Phương Mỹ Chi, từ một thần đồng dân ca, đã vươn tầm quốc tế, luôn coi mỗi cơ hội biểu diễn là dịp để giới thiệu Việt Nam là một quốc gia "đẹp, giàu văn hóa và hiếu khách".

Hành trình của Phương Mỹ Chi tại Sing! Asia 2025 là minh chứng cho sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Tiết mục của cô, bao gồm: "Buôn trăng", "Rock hạt gạo", và bản mashup "Lý bắc bộ - Đẩy xe bò", liên tục thể hiện sự kết hợp này.

Đỉnh cao là bán kết 1 tại Thượng Hải, cô cùng Khả Lâu (Trung Quốc) mashup "Túy âm" (hơn 220 triệu lượt xem) với "Lục hải vi vương", lồng ghép vọng cổ và hí kịch đã khẳng định sức lan tỏa văn hóa Việt.

Thành công của Phương Mỹ Chi tại Sing! Asia 2025 khi cô biết kết hợp âm nhạc truyền thống với hiện đại, đưa ra sân khấu quốc tế.

Mới đây, ca sĩ Hòa Minzy đã tạo nên một dấu ấn mạnh mẽ với ca khúc "Bắc Bling", một sự kết hợp thành công giữa âm nhạc hiện đại và giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là văn hóa Bắc Ninh.

Ca khúc với sự góp mặt của nghệ sĩ Xuân Hinh, nghệ sĩ gạo cội của nghệ thuật chèo Việt Nam, cùng việc sử dụng các nhạc cụ truyền thống như sáo, đàn nhị, đàn nguyệt, MV "Bắc Bling" đã nhanh chóng trở thành một hiện tượng, đạt hơn 40 triệu lượt xem chỉ sau 12 ngày phát hành.

Theo bảng xếp hạng YouTube Charts thế giới, từ ngày 28/2 đến ngày 6/3, "Bắc Bling" đạt Top 1 MV Best Debut (MV ra mắt ấn tượng nhất) và Top 1 Song Best Debut (Ca khúc ra mắt ấn tượng nhất).

Trước đó, Hoàng Thùy Linh với Để Mị nói cho mà nghe (pop pha trộn world music, folktronica, future bass) lấy cảm hứng từ Vợ chồng A Phủ. Đặc biệt, See tình là hiện tượng lan truyền toàn cầu trên TikTok với 68 triệu lượt xem trên YouTube, chứng tỏ phong cách này có thể vượt ranh giới khu vực và lan truyền thực sự toàn cầu.

Cùng chung định hướng, Soobin Hoàng Sơn, xuất thân từ gia đình âm nhạc dân gian, khao khát bảo tồn truyền thống và quảng bá văn hóa dân tộc. Anh học hỏi từ các chuyên gia để đưa âm nhạc dân gian đến gần giới trẻ hơn trong concert All-Rounder, tiết mục đặc sắc diễn xẩm cùng bố mình - NSND Huỳnh Tú. Ca khúc xẩm cổ "Mục hạ vô nhân" được phối hiện đại nhưng vẫn giữ tinh hoa dân gian, tái hiện không khí làng quê Bắc Bộ.

NSND Tự Long, Cường Seven, Soobin (từ trái sang) biểu diễn tiết mục Trống cơm tại show Anh trai vượt ngàn chông gai.

Tiết mục "Trống cơm" của Soobin Hoàng Sơn, NSND Tự Long và Cường Seven tại Anh trai vượt ngàn chông gai cũng gây sốt. Với tiếng đàn bầu và bản phối hiện đại, đạt gần 14 triệu lượt xem trên YouTube, chinh phục hàng vạn khán giả bởi sự kết hợp truyền thống và đương đại.

Trả lời PV, Nhà sản xuất chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai cho hay, chương trình không chỉ dừng lại ở việc mang đến cho khán giả đa dạng các thể loại âm nhạc mà còn khéo léo lồng ghép và tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống qua các màn trình diễn ở các công diễn với nhiều chủ đề đa dạng.

"Với châm ngôn "văn hóa là điểm tựa để sáng tạo", chúng tôi đã mạnh dạn đưa các loại hình văn hóa nghệ thuật dân tộc như cải lương, chèo và nhã nhạc cung đình Huế... vào các tiết mục biểu diễn như trích đoạn cải lương với sự tham gia của NSND Hữu Quốc trong tiết mục Dạ cổ hoài lang, một đoạn chèo truyền thống trong tiết mục Đào liễu với sự hỗ trợ của NSND Thu Huyền cùng với rất nhiều các tiết mục mang chất liệu nghệ thuật truyền thống.

Sự kết hợp này đã nhận được sự hưởng ứng nồng nhiệt, góp phần lan tỏa văn hóa Việt đến đông đảo công chúng", nhà sản xuất Anh trai vượt ngàn chông gai cho hay.

Chiến lược văn hóa - từ bản sắc đến bản lĩnh

Không thể phủ nhận, phần lớn sự hòa quyện truyền thống – hiện đại trong âm nhạc hiện nay xuất phát từ cá nhân nghệ sĩ. Tuy nhiên, nhìn ở góc độ dài hạn, đây cũng là xu thế cần được nhìn nhận như một chiến lược văn hóa có ý thức, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới mục tiêu xuất khẩu sản phẩm văn hóa và mở rộng ảnh hưởng trên trường quốc tế.

Nhạc sĩ - Nhà sản xuất Tạ Duy Tuấn.

Âm nhạc có lợi thế đặc biệt trong việc truyền cảm hứng, khơi gợi tự hào dân tộc. Khi một ca khúc sử dụng đàn tranh, áo dài, giai điệu quan họ được phát trên nền tảng toàn cầu – đó không chỉ là sản phẩm cá nhân, mà còn là một "sứ giả văn hóa" Việt Nam chạm tới trái tim người nghe khắp năm châu.

Chính vì vậy, việc tiếp tục khuyến khích các nghệ sĩ trẻ sử dụng giá trị văn hóa truyền thống vô cùng quan trọng. Nhạc sĩ - Nhà sản xuất Tạ Duy Tuấn cho biết thêm, việc đưa yếu tố truyền thống vào âm nhạc đương đại là một xu hướng mang tính bền vững, không chỉ dừng lại ở cảm hứng nhất thời.

Yếu tố dân gian, truyền thống được đặt trong một ngôn ngữ âm nhạc hiện đại, từ phối khí, nhạc cụ, đến hình ảnh và công nghệ biểu diễn, nó trở thành một "món lạ" hấp dẫn trên thị trường âm nhạc quốc tế. Khán giả toàn cầu luôn tò mò và trân trọng những giá trị bản địa.

"Việt Nam có kho tàng chất liệu dân gian phong phú và độc đáo... Nếu được chắt lọc và xử lý đúng hướng, tôi tin rằng đó sẽ là một nguồn 'vàng mềm' giúp chúng ta định vị thương hiệu âm nhạc Việt trên bản đồ văn hóa thế giới", nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn cho hay.

Ca sĩ, Ths - Đại úy Lương Nguyệt Anh, giảng viên Khoa Thanh nhạc (Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội).

Nhạc sĩ Vàng Minh Dương cho biết, thế hệ trẻ không hề quay lưng với văn hóa dân tộc dân gian, họ đang tìm cách đưa âm văn hóa Việt đến gần hơn với khán giả trong nước của thế giới theo một cái cách mới mẻ sáng tạo riêng.

Việc kết hợp giữa truyền thống và hiện đại cần có sự hiểu biết sâu sắc, tránh tình trạng lai tạp hoặc làm lu mờ bản sắc dân tộc.

"Cái khó ở đây là phải giữ được cái hồn, cái tinh túy của âm nhạc truyền thống, i cố gắng tạo nên được những cái hình thức biểu diễn hấp dẫn, phù hợp với thị hiếu đương đại", nhạc sĩ Vàng Minh Dương tâm tư.

Ca sĩ Lương Nguyệt Anh bày tỏ: "Đây là một bước đi quan trọng của thế hệ trẻ để âm nhạc dân gian luôn phát triển và lan tỏa trong đời sống hiện đại. Dân gian không lỗi thời, chỉ cần người nghệ sĩ biết cách kể lại bằng ngôn ngữ mà thế hệ hôm nay muốn lắng nghe".

Từ Nữ Triệu Vương

Huyền Nhi