Khi bản quyền Ngoại hạng Anh đổi chủ

Như vậy, thị trường bản quyền truyền hình bóng đá ở Việt Nam vẫn cực kỳ sôi động. FPT Play nắm giữ giải EPL và V-League; TV360 của Viettel ngoài các giải thuộc Liên đoàn Bóng đá châu Âu (UEFA) như Champions League, Nations League, nay đã có bản quyền toàn bộ giải đấu thuộc Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC) gồm cấp độ đội tuyển lẫn câu lạc bộ, ở mọi lứa tuổi, bóng đá nữ, futsal.

Việc K+ “đóng cửa” sau 16 năm “gồng lỗ” cho thấy việc sở hữu bản quyền không khó, nhưng làm sao để kinh doanh thành công lại là bài toán đau đầu. Thách thức lớn nhất được chỉ ra, đó là vấn nạn “xem lậu” tại Việt Nam, nhất là đối với bóng đá quốc tế.

Theo một chuyên gia bản quyền, “xem lậu” chỉ là bề nổi của tảng băng, phần chìm nằm ở chính sự năng động của các đơn vị kinh doanh. K+ hầu như chỉ kinh doanh “phát triển thuê bao” dựa vào yếu tố độc quyền của EPL. Mặc dù K+ đã chia sẻ EPL cho các hệ thống khác, nhưng chi phí người tiêu dùng bỏ ra để được xem EPL quá cao (khoảng 150.000 đồng/tháng, chưa bao gồm tiền thuê bao từng hệ thống). Trong khi đó, các website lậu lại có nguồn phát sóng bất hợp pháp từ quốc tế chứ không lấy trực tiếp từ K+, và người xem lại tiếp cận quá dễ dàng trên môi trường internet.

Vì thế, dù có làm nội dung hay bao nhiêu, thì lượng thuê bao tăng thêm của K+ không nhiều, trong lúc giá mua bản quyền cứ tăng 2-5 lần ở mỗi đợt đấu thầu mới. Chưa kể, vì kinh doanh phụ thuộc vào bản quyền giải EPL nên K+ luôn bị đối tác nước ngoài ép giá.

Câu hỏi đặt ra là, liệu FPT Play hay những hệ thống đang sở hữu bản quyền bóng đá quốc tế khác có đi theo vết xe đổ của K+ hay không? Câu trả lời phụ thuộc vào khả năng đa dạng nguồn thu. Sự khác biệt lớn nhất, là những đơn vị như FPT Play hay TV360 chỉ là một phần trong hệ sinh thái kinh doanh khổng lồ của FPT và Viettel trên nền tảng internet, bao gồm mạng viễn thông, cửa hàng thiết bị đầu cuối, bản quyền và các kênh quảng bá thu quảng cáo.

Nếu nguồn thu chính của K+ là thuê bao truyền hình, thì với những “tay chơi” mới, câu chuyện nằm ở người dùng. Đó có thể là thuê bao mạng, người đăng ký các kênh OTT, hay các tài khoản mạng xã hội.

Tại SEA Games 33 vừa qua, các trận đấu bóng đá đều được FPT Play tổ chức 2 luồng phát khác nhau: luồng chính thức thì xem trên thuê bao và ứng dụng của truyền hình FPT, còn “luồng cảm xúc” thì miễn phí trên YouTube với các bình luận viên chủ yếu làm công việc tương tác khán giả.

Chỉ tính trên “luồng cảm xúc”, đã có hơn 2 triệu người xem trận chung kết - một con số chắc chắn hấp dẫn các nhà quảng cáo… Dù vậy, cuộc chia tay của K+ vẫn là một bài học rất lớn đối với những hệ thống khác. Bởi tính đến thời điểm này, 2 vấn đề mà K+ đối mặt suốt gần 2 thập niên kinh doanh, đó là vấn nạn “xem lậu” cùng với giá bản quyền quốc tế luôn tăng, đều chưa có dấu hiệu kết thúc. Quan trọng hơn, cả 2 thách thức mang tính cốt lõi của thị trường truyền hình này đều nằm ngoài khả năng kiểm soát của các đơn vị kinh doanh ở Việt Nam…

YẾN PHƯƠNG