Luật Trí tuệ nhân tạo đầu tiên của Việt Nam: Cú hích tăng niềm tin cho nhà đầu tư

Luật AI được thông qua vào ngày 10/12/2025 và sẽ có hiệu lực từ 1/3/2026 tới, đánh dấu cột mốc quan trọng trong chiến lược quản trị số và đổi mới sáng tạo của đất nước, đưa Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia trên thế giới ban hành luật riêng về AI.

Mới đây, bình luận về các cơ hội từ luật mới, TS Sreenivas Tirumala, giảng viên cấp cao ngành Công nghệ thông tin và An ninh mạng tại Đại học RMIT Việt Nam nhận định Luật AI ra đời sẽ thúc đẩy niềm tin của nhà đầu tư.

TS Sreenivas Tirumala và TS Jeff Nijsse.

“Với tình hình đầu tư nước ngoài ngày càng tăng, sáng kiến ban hành luật về AI sẽ tăng cường niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào cách xử lý dữ liệu và trách nhiệm pháp lý liên quan đến việc sử dụng AI tại Việt Nam. Luật AI cũng đưa Việt Nam đi trước các nước ASEAN khác về mặt lập pháp”, TS Tirumala nhận định.

Ngoài việc đưa ra các quy định, Luật AI còn đề ra kế hoạch về việc phát triển hạ tầng AI quốc gia với cơ sở dữ liệu quốc gia về hệ thống AI. Luật cũng đề xuất Quỹ Phát triển trí tuệ nhân tạo quốc gia để hỗ trợ các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời cho phép thiết lập cơ chế thử nghiệm có kiểm soát dành cho các giải pháp AI nhạy cảm.

Theo chuyên gia, các công ty khởi nghiệp có thể tiếp cận phiếu hỗ trợ do Quỹ Phát triển trí tuệ nhân tạo cung cấp, nhằm tiếp cận hạ tầng tính toán có hiệu năng cao, trực tiếp cắt giảm chi phí nghiên cứu và phát triển.

“Các công ty khởi nghiệp đang đào tạo mô hình ngôn ngữ tiếng Việt hoặc tập trung vào dữ liệu tiếng Việt có thể sử dụng phiếu hỗ trợ để truy cập vào những dịch vụ máy chủ ảo với bộ xử lý GPU do Viettel hay VNPT cung cấp. Điều này giúp giảm chi phí phát triển mô hình vốn khá cao và giữ dữ liệu ở trong nước”, TS Jeff Nijsse, giảng viên cấp cao ngành Kỹ thuật phần mềm tại RMIT Việt Nam gợi ý.

Bên cạnh cơ hội, chuyên gia cũng chỉ ra những thách thức tuân thủ khi luật có hiệu lực. Cụ thể, các hệ thống, thuộc các lĩnh vực y tế, giáo dục và tài chính được đưa vào hoạt động trước ngày luật có hiệu lực, sẽ có 18 tháng để đáp ứng các nghĩa vụ tuân thủ.

“Đó là khoảng thời gian khá ngắn đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời cũng là thách thức đối với doanh nghiệp sử dụng hệ thống AI có rủi ro cao. Cần xem xét nâng cao nhận thức về AI trong giới doanh nghiệp và cung cấp một quy trình tuân thủ đơn giản trước khi thực thi luật mới”, ông Tirumala nhận định.

Các chuyên gia nhấn mạnh, Luật AI ra đời thể hiện rõ quyết tâm của Việt Nam trong việc trở thành quốc gia dẫn đầu về AI. Bằng cách đưa ra quy định và các biện pháp khuyến khích đổi mới, Việt Nam đang đặt nền móng cho một hệ sinh thái AI cạnh tranh.

Tuy nhiên thách thức tiếp theo là khâu thực thi, biến chính sách thành hành động để các doanh nghiệp, người làm giáo dục và những nhà phát minh sáng kiến có thể dùng AI làm động lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Đỗ Kiều