Khi đội ngũ nòng cốt lan tỏa tinh thần 'không bạo lực với trẻ em'

Lớp tập huấn nâng cao năng lực phòng, chống bạo lực thể chất cho trẻ em tại xã Hoằng Lộc.

Tại nhà văn hóa Hoằng Thịnh (xã Hoằng Lộc), hơn 30 phụ huynh, người chăm sóc trẻ cùng nhau thảo luận về một chủ đề tưởng chừng quen thuộc: “Làm thế nào để kỷ luật con mà không cần đến đòn roi”. Câu chuyện khởi đầu bằng một tình huống: Một đứa trẻ làm vỡ bát trong bữa cơm, người mẹ nổi giận, còn người cha chọn cách im lặng. Sau phần trao đổi sôi nổi, những lời giải thích, phân tích và dẫn chứng được đưa ra khiến không ít người nhận ra rằng, kỷ luật tích cực không đồng nghĩa với buông lỏng, mà là dạy con bằng sự tôn trọng và cảm thông.

Những buổi sinh hoạt như vậy được tổ chức thường xuyên trong khuôn khổ Dự án nâng cao năng lực cộng đồng trong phòng, chống bạo lực thể chất đối với trẻ em, do Hội Bảo trợ người khuyết tật, trẻ mồ côi và bảo vệ quyền trẻ em tỉnh Thanh Hóa thực hiện. Dự án hướng tới việc thay đổi nhận thức, hành vi của cộng đồng thông qua hai hình thức chính: sinh hoạt cộng đồng trực tiếp và tuyên truyền trên hệ thống đài truyền thanh cơ sở.

Trong 2 năm 2024 và 2025, dự án đặt mục tiêu triển khai 360 hoạt động tuyên truyền trên đài truyền thanh và 120 buổi sinh hoạt cộng đồng, với hàng chục nghìn lượt người dân được tiếp cận thông tin. Riêng trong giai đoạn đầu, đã có 75 buổi sinh hoạt cộng đồng và 360 lượt phát thanh tại 15 xã, phường, thị trấn, thu hút gần 34.400 người nghe.

Ở mỗi buổi sinh hoạt, đội ngũ hướng dẫn - những người đã qua đào tạo chuyên sâu (TOT) không chỉ truyền đạt kiến thức về quyền trẻ em, hậu quả của bạo lực thể chất, mà còn khuyến khích người dân tham gia thảo luận tình huống thực tế, từ đó rút ra bài học ứng xử cụ thể trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ.

Điểm nổi bật của dự án nằm ở sự tham gia chủ động của đội ngũ nòng cốt đã được đào tạo, gồm trưởng các tổ chức đoàn thể, người có uy tín trong cộng đồng, và đặc biệt là chính những trẻ em đã từng được tập huấn. Các em không chỉ là người hưởng lợi mà còn là người đồng hành trong các buổi sinh hoạt, mang đến góc nhìn hồn nhiên, chân thực, khiến câu chuyện trở nên gần gũi và dễ thuyết phục hơn.

Tại phường Quảng Phú, em Nguyễn Thị Linh, học sinh lớp 8, từng là một trong những học viên nhỏ tuổi của lớp tập huấn “Kỹ năng bảo vệ bản thân và tuyên truyền phòng chống bạo lực”. Giờ đây, Linh cùng mẹ tham gia các buổi sinh hoạt cộng đồng, mạnh dạn chia sẻ: “Con mong cha mẹ đừng mắng hay đánh con khi con làm sai. Con sẽ cố gắng sửa, chỉ cần cha mẹ lắng nghe con”. Câu nói giản dị ấy khiến nhiều phụ huynh xúc động, và chính là minh chứng rõ ràng cho sự thay đổi nhận thức từ cả hai phía: người lớn và trẻ em.

Không chỉ dừng ở phạm vi một buổi sinh hoạt, những người đã tham gia còn trở thành tình nguyện viên tích cực. Họ tiếp tục vận dụng kiến thức, lan tỏa thông điệp “Không bạo lực với trẻ em” trong cộng đồng, trường học, dòng họ... Đội ngũ nòng cốt cũng chính là cầu nối giữa cơ quan chức năng và người dân, giúp chính quyền địa phương hiểu hơn về tâm tư, hoàn cảnh của từng hộ gia đình, đồng thời giúp người dân tiếp cận chính sách pháp luật về quyền trẻ em một cách gần gũi hơn.

Theo thống kê của Ban Quản lý dự án tỉnh, đến nay, các xã, phường trong khuôn khổ dự án đã thực hiện vượt kế hoạch, với 435 hoạt động (so với mục tiêu 375 hoạt động). Trong đó, 75 buổi sinh hoạt cộng đồng thu hút 2.909 lượt người tham gia, gồm hơn 1.500 trẻ em và 2.500 người lớn; 360 lượt phát thanh đã giúp thông điệp phòng chống bạo lực thể chất lan tỏa tới hàng chục nghìn người dân.

Không ít gia đình chia sẻ rằng họ đã từ bỏ thói quen “đòn roi dạy con” và chuyển sang trò chuyện, giải thích, hoặc khuyến khích con bằng những phần thưởng tinh thần. Một số địa phương còn tổ chức các buổi “cam kết không bạo lực với trẻ em”, với sự tham gia của cả chính quyền, phụ huynh và học sinh. Hệ thống đài truyền thanh cơ sở cũng được tận dụng hiệu quả. Các xã, phường tự biên soạn, trình phê duyệt và phát nhiều lần trong tháng, giúp thông tin tiếp cận tới mọi người dân, kể cả ở vùng sâu, vùng xa.

Những buổi sinh hoạt cộng đồng giản dị, những bản phát thanh vang lên đều đặn mỗi tối đang từng ngày góp phần thay đổi diện mạo của công tác bảo vệ trẻ em. Đằng sau đó là nỗ lực thầm lặng của đội ngũ nòng cốt - những con người đã được trang bị kiến thức, kỹ năng và trên hết là trái tim đầy yêu thương với trẻ nhỏ.

Từ “nâng cao nhận thức” đến “thay đổi hành vi” là hành trình dài, nhưng dự án đã và đang minh chứng rằng khi cộng đồng được trao quyền, mọi thay đổi đều có thể bắt đầu từ chính những điều bình dị nhất: một buổi sinh hoạt, một lời chia sẻ, một ánh mắt thấu hiểu... Và rồi, trong từng ngôi nhà, từng khu phố, những tiếng cười của trẻ nhỏ sẽ vang lên thay cho tiếng la mắng như minh chứng đẹp nhất cho một cộng đồng biết yêu thương và bảo vệ thế hệ tương lai.

Bài và ảnh: Trần Hằng