Khi GenZ 'giữ lửa' gia đình

Thế hệ GenZ gìn giữ nếp nhà bằng mâm cơm gia đình. Ảnh: Nguyễn Hà Linh

Không còn gò mình vào vai trò “giữ lửa” theo nghĩa vụ, nhiều phụ nữ trẻ ngày nay chủ động biến văn hóa gia đình thành lựa chọn cá nhân. Họ học nấu món truyền thống từ mẹ, nhưng không ngần ngại tìm thêm công thức trên mạng, điều chỉnh khẩu vị cho hợp lối sống mới. Nghi thức sum họp cuối tuần được duy trì không phải vì “phải làm”, mà vì họ xem đó là thời khắc tái kết nối sau một tuần bận rộn. Trên mạng xã hội, không khó để bắt gặp những đoạn video ghi lại khoảnh khắc các bạn trẻ tự tay gói bánh, bày mâm cơm cúng, hay chuẩn bị lọ hoa ngày Tết - những hình ảnh từng tưởng chỉ thuộc về thế hệ trước.

Theo PGS.TS Trần Hữu Sơn - nguyên Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, để nếp nhà Việt được duy trì trong thời đại số, cần coi văn hóa gia đình là quá trình kế thừa liên tục chứ không chỉ là những nghi lễ mang tính hình thức. Các gia đình trẻ nên duy trì “những thực hành văn hóa nhỏ” mỗi ngày như cùng nấu bữa cơm, kể chuyện về dòng tộc hay giữ nghi thức thờ cúng tổ tiên vào rằm, mồng một. “Những việc tưởng chừng giản dị lại là sợi dây kết nối hiệu quả nhất giữa các thế hệ,” ông Sơn nói. Ông cũng nhấn mạnh đến yếu tố công nghệ, nếu sử dụng đúng hướng, có thể trở thành “cánh tay nối dài” của văn hóa gia đình: lưu trữ gia phả dạng số, ghi lại ký ức gia đình, chia sẻ câu chuyện truyền thống trên mạng xã hội… giúp văn hóa dòng tộc lan tỏa rộng hơn và phù hợp với lối tiếp nhận của thế hệ trẻ.

Bên cạnh nỗ lực của từng gia đình, theo ông Sơn, các thiết chế văn hóa - từ trường học, hội phụ nữ đến trung tâm văn hóa địa phương - cần tham gia tích cực bằng việc mở lớp truyền dạy phong tục, ẩm thực, kỹ năng nuôi dạy con theo tinh thần Việt, tạo môi trường xã hội hỗ trợ gìn giữ nếp nhà.

Trong dòng chảy biến đổi của xã hội, phụ nữ trẻ ngày nay vừa làm việc, vừa chăm con, vừa tiếp cận nhịp sống hiện đại nhưng vẫn chủ động giữ lại những giá trị cốt lõi. Đó không còn là sự hi sinh thầm lặng mà là lựa chọn mang tính bản sắc và tri thức. Nhờ những nỗ lực bền bỉ ấy, nhiều giá trị truyền thống tưởng chừng dễ bị lãng quên đang được hồi sinh trong đời sống gia đình trẻ. Chính họ - những phụ nữ thế hệ mới - đang trở thành “người giữ lửa” nếp nhà Việt hôm nay.

Văn Thanh