Khi mạng xã hội trở thành gánh nặng tinh thần cho giới trẻ

Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hằng ngày. Đặc biệt với giới trẻ, việc online gần như là một thói quen thường trực, từ việc cập nhật tin tức, chia sẻ khoảnh khắc, cho đến học tập, giải trí, kết nối bạn bè.

Có thể nói, mạng xã hội mang lại rất nhiều tiện ích. Nhưng đằng sau đó, nó cũng tiềm ẩn nhiều mặt trái, trong đó đáng lo ngại nhất là nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm lý.

Ảnh minh họa/ Nguồn internet

Áp lực từ sự so sánh trên mạng

Một trong những thói quen phổ biến nhất khi dùng mạng xã hội là so sánh bản thân với người khác. Giới trẻ thường nhìn thấy những hình ảnh lung linh, thành công, cuộc sống sang chảnh mà bạn bè hoặc người nổi tiếng chia sẻ. Họ dễ rơi vào cảm giác tự ti: “Tại sao mình không được như vậy?”, “Cuộc sống của mình thật tẻ nhạt”.

Thực tế, phần lớn nội dung trên mạng chỉ là phiên bản chọn lọc hoặc đã được chỉnh sửa. Nhưng khi tiếp xúc lâu dài, nhiều bạn trẻ lại tin rằng đó là chuẩn mực phải hướng đến. Từ đó, họ dễ căng thẳng, lo lắng, thậm chí dẫn đến trầm cảm vì cho rằng bản thân “không đủ tốt”.

Nghiện mạng xã hội, cô đơn ngoài đời

Nhiều bạn trẻ dành hàng giờ đồng hồ mỗi ngày để lướt Facebook, TikTok, Instagram… Mỗi lần nhận được lượt “like” hay bình luận, họ cảm thấy vui và được công nhận. Nhưng khi ít tương tác, tâm trạng lại nhanh chóng tụt dốc.
Việc phụ thuộc vào mạng xã hội lâu dần có thể trở thành nghiện.

Nguy hiểm hơn, nó khiến giới trẻ ít dành thời gian cho gia đình, bạn bè ngoài đời thực. Họ có thể có hàng ngàn “người bạn online” nhưng trong thực tế lại rất cô đơn, thiếu kỹ năng giao tiếp trực tiếp. Đây là nghịch lý ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại.

Bạo lực mạng, nỗi ám ảnh tinh thần

Bạo lực mạng (cyberbullying) đang trở thành một vấn nạn đáng báo động. Chỉ một lời bình luận ác ý, một tin đồn thất thiệt hay sự tẩy chay tập thể trên mạng xã hội cũng có thể khiến một bạn trẻ tổn thương nặng nề.

Đã có nhiều trường hợp học sinh, sinh viên rơi vào trạng thái trầm cảm, lo âu kéo dài, thậm chí có hành động tiêu cực chỉ vì bị công kích trên mạng. Điều này cho thấy thế giới ảo đôi khi còn gây ra những vết thương tinh thần sâu sắc hơn cả ngoài đời thực.

Hình ảnh bản thân bị bóp méo

Một xu hướng hiện nay là nhiều bạn trẻ luôn muốn tỏa sáng trên mạng. Họ chỉnh sửa ảnh quá mức, chỉ đăng tải những khoảnh khắc đẹp nhất, cố gắng xây dựng hình ảnh hoàn hảo. Dần dần, sự khác biệt giữa con người thật và hình ảnh ảo ngày càng lớn, tạo ra sự mâu thuẫn nội tâm.

Về lâu dài, điều này có thể làm giảm lòng tự trọng, khiến các bạn trẻ khó chấp nhận bản thân và luôn cảm thấy phải sống theo sự kỳ vọng của người khác.

Làm thế nào để bảo vệ sức khỏe tâm lý?

Mạng xã hội không hẳn là xấu, quan trọng là cách sử dụng. Để hạn chế tác động tiêu cực, giới trẻ có thể tham khảo những giải pháp sau:

Sử dụng có chọn lọc: Hãy theo dõi những trang, nhóm mang lại thông tin tích cực, truyền cảm hứng. Đồng thời hạn chế tiếp xúc với nội dung tiêu cực hoặc gây áp lực.

Quản lý thời gian hợp lý: Đặt giới hạn cho thời gian online mỗi ngày, thay vì lướt vô thức hàng giờ đồng hồ.

Duy trì các mối quan hệ ngoài đời thực: Dành thời gian trò chuyện trực tiếp với gia đình, bạn bè, tham gia các hoạt động tập thể để cân bằng giữa thế giới ảo và thực.

Chăm sóc sức khỏe tinh thần: Khi cảm thấy căng thẳng, lo âu kéo dài, hãy tìm đến chuyên gia tâm lý hoặc người thân để được hỗ trợ.

Vai trò của gia đình, nhà trường

Gia đình cần quan tâm, lắng nghe và đồng hành cùng con em mình trong việc sử dụng mạng xã hội. Cha mẹ không nên cấm đoán hoàn toàn mà nên hướng dẫn con cách sử dụng an toàn và lành mạnh.

Nhà trường cũng cần tổ chức nhiều chương trình giáo dục kỹ năng sống, giúp học sinh hiểu rõ về tác động của mạng xã hội và cách tự bảo vệ bản thân.

Mạng xã hội giống như một con dao hai lưỡi: Nếu biết sử dụng đúng cách, nó là công cụ hữu ích để học hỏi, kết nối và phát triển bản thân. Ngược lại, khi lạm dụng hoặc dùng thiếu kiểm soát, nó có thể trở thành nguyên nhân gây ra nhiều rối loạn tâm lý, đặc biệt là ở giới trẻ – những người dễ bị tác động bởi môi trường xung quanh.

Vì vậy, điều quan trọng nhất là cân bằng, biết chọn lọc thông tin, biết khi nào nên online và khi nào cần offline để chăm sóc cho chính sức khỏe tinh thần của mình.

Trương Hiền