Khi Mỹ dòm ngó Greenland

Tổng thống Mỹ Donald Trump không chỉ thể hiện bằng phát ngôn ý định thâu tóm đảo Greenland tự trị trong thể chế chính trị nhà nước Đan Mạch mà còn bắt đầu cả bước đi hành pháp cụ thể đầu tiên.

Khởi đầu, ông Donald Trump quả quyết nước Mỹ phải có được đảo Greenland. Tiếp đến là chuyến thăm đảo của vợ chồng Phó Tổng thống Mỹ JD Vance. Rồi ông Donald Trump đề cập đến khả năng thâu tóm đảo này bằng vũ lực quân sự. Mới đây nhất, ông cử Thống đốc bang Louisiana Jeff Landry làm đặc phái viên về đảo Greenland. Ngay sau khi được bổ nhiệm, ông Landry công khai xác định bản chất sứ mệnh mới của mình là "đem đảo Greenland về cho nước Mỹ".

Toan tính và hành động của ông Donald Trump chứng tỏ ông nhận thức đầy đủ được rằng việc "đem đảo Greenland về cho nước Mỹ" hiện tại không thể khả thi về pháp lý quốc tế. Trong quá khứ, Mỹ từng "mua" lãnh thổ do quốc gia khác quản lý, song đảo Greenland lại rất khác. Đảo này có quyền tự trị sâu rộng nhưng thuộc chủ quyền của Đan Mạch. Ông Donald Trump muốn "đem" đảo này về Mỹ bằng biện pháp hòa bình thì phải được cả chính phủ Đan Mạch và chính quyền tự trị trên đảo đồng ý - mà hiện tại cả hai đều nói không.

Chính phủ Đan Mạch chắc chắn không bao giờ muốn chuyển nhượng đảo và cũng không bao giờ dám để mất Greenland vào tay Mỹ hay bất cứ ai khác. Đại đa số người dân trên đảo Greenland muốn độc lập với Đan Mạch nhưng cũng không muốn trở thành một phần của Mỹ, càng không muốn ly khai Đan Mạch để rồi thuộc về Mỹ.

Một khu vực ở TP Nuuk trên đảo Greenland. Ảnh: AP

Trên lý thuyết, không thể loại trừ hoàn toàn khả năng ông Donald Trump đưa quân tới chiếm đảo Greenland nhưng đấy sẽ là cuộc chiến tranh xâm lược, bất chấp luật pháp quốc tế, bất chấp Đan Mạch là đồng minh của Mỹ trong NATO, bất chấp hệ lụy là đồng minh NATO chiến tranh với nhau. Khi ấy, NATO chỉ còn tồn tại trên danh nghĩa và các đồng minh của Mỹ ở châu Âu sẽ phải xem Mỹ như đang xem Nga hiện tại. Bởi thế, ông Donald Trump cứ cho là rất muốn đi thì cũng không dám dùng đến biện pháp quân sự!

Dường như nhà lãnh đạo Mỹ vẫn rất quyết tâm và nỗ lực bất kể khó khả thi đến mấy. Từ giác độ của chủ thuyết "Nước Mỹ trước hết" sẽ thấy nhà lãnh đạo Mỹ nhằm tới nguồn tài nguyên thiên nhiên trên đảo, nhằm tới tuyến vận tải qua Bắc Cực, nhằm tới đẩy lùi ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc và đặt Greenland vào một tâm điểm của an ninh quốc gia.

Với bước đi hành pháp đầu tiên, ông Donald Trump muốn duy trì tính thời sự của chuyện đảo Greenland trong chính trị thế giới và trong quan hệ của Mỹ với các đồng minh ở châu Âu để nhích dần từng bước và tạo thêm ngày càng nhiều sự đã rồi. Ông Donald Trump dùng việc quyết tâm dấn tới để gây và gia tăng áp lực đối với Đan Mạch và các đồng minh ở châu Âu, tác động trực tiếp theo hướng vừa tranh thủ vừa răn đe đối với chính quyền và tâm lý người dân Greenland.

Ngải Sa