Khi người trẻ đáp lời 'ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay'
“TIẾNG NƯỚC TÔI” TRÊN ĐẤU TRƯỜNG ASIA!
“Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta
Mà cần hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay”
Điệp khúc ấy không hề xa lạ, nhưng khi vang lên giữa phim trường của Đường lên đỉnh Olympia và được “dolly” ngoại cảnh - hết cỡ ở tất cả điểm cầu truyền hình trong một chương trình chung kết cuộc thi thiên về trí tuệ - tuổi trẻ thì lại mang một sức hút mãnh liệt khác. Hơn thế, là 2 gương mặt trẻ, đại diện cho âm nhạc Việt Nam đang hòa ca ở phim trường, Hoàng Dũng và Phương Mỹ Chi, tôi - vẫn phải xin nhắc lại cái tuổi “hiếm” của mình, 80 - đã không giấu nổi xúc động.
“Khát vọng tuổi trẻ” không còn là tên của ca khúc và hình như cũng không chỉ dành riêng cho người trẻ. Câu hỏi tu từ “ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay” không cần đặt một dấu hỏi to tướng, nó đã lặn sâu vào trong chính bản thân tôi, hơn 65 năm qua trên hành trình sống, ca hát, công diễn với biết bao “đối tác”, bạn đồng nghiệp qua các thế hệ. Để hôm nay, khi ngồi trước màn hình, nghe, xem Hoàng Dũng và Phương Mỹ Chi ca trong “làn sóng đỏ” khắp 3 miền, tôi đã đủ để thấu cảm hạnh phúc trong khúc hoan ca một Việt Nam độc lập, thống nhất, hòa bình, thịnh vượng.
Ở một khía cạnh nào đó, thử nhìn mệnh nước qua một lát cắt nhỏ nhoi - chính là “tiếng nước tôi” trong âm nhạc, trong kỹ nghệ trình diễn, qua những gương mặt lĩnh ấn “trending”, tôi đang mỗi ngày được chứng kiến, được “mở mắt” theo nhiều cách khác nhau, ở những sắc màu sáng tạo đa thanh, đa diện. Và tôi chỉ có thể thốt lên với chính bản thân mình: các bạn quá giỏi, quá tài năng, quá trách nhiệm với đất nước, quê hương mình. Cũng là Phương Mỹ Chi, cô bé 12 tuổi hát dân ca năm nào giờ đã là thiếu nữ “dậy thì trên cả thành công”, không chỉ sắc vóc mà là phong cách đa năng, là sự lựa chọn thông minh, làm nên điểm nhấn Việt Nam trên đấu trường âm nhạc khu vực. Sing!Asia hẳn không còn là sàn đấu, nó mang Phương Mỹ Chi đến một không gian ban đầu tưởng chừng là thách đố nhưng rốt cuộc nó là sự định dạng mà Phương Mỹ Chi và 3 chàng trai DTAP đang hướng đến một cách có chủ đích và tiếp cận chủ động. Lần đầu tiên, giữa những giám khảo, khán giả nước ngoài, nhạc Việt cất lên, văn học Việt hiện hình qua âm thanh, vũ điệu. Từ nàng Tấm, “người thiếu phụ Nam Xương” đến hình ảnh “sương khói mờ nhân ảnh” bên thôn Vĩ Dạ; từ hát bội, cải lương đến hò, lý của dòng âm nhạc dân gian, cứ thế không cần vietsub vẫn đĩnh đạc, tròn đầy, sắc nét trình làng. Bạn hiện diện qua những di sản ấy và chính âm sắc giàu có của văn hóa dân tộc định dạng nên một Phương Mỹ Chi giữa đấu trường Châu Á, định vị luôn sắc màu Việt Nam trong cuộc chơi sang cả, tự do này!
Ở NGOÀI KIA, NƠI ẤY KHÔNG CHỈ CÓ HƠN 2 TRIÊU ĐỒNG BÀO
Trái ngược với những hồ nghi khi concert Anh trai say hi xuất cảnh sang Mỹ, tôi lại háo hức vào một sự bùng nổ khác ở ngay xứ người - dân mình. Và quả thật, dù vắng Trấn Thành nhưng hiện diện ngay tại trung tâm biểu diễn của Las Vegas, Nhà hát Planet Hollywood với sức chứa 7.000 người/đêm là một dấu chứng thành công lớn. Hơn thế, chương trình đủ sức thuyết phục với Ticketmaster - một nền tảng toàn cầu không dễ cho đối tác Việt Nam lọt vào, chỉ trong vòng 1 giờ đã bán ra 1,5 triệu đô tiền vé - đó là kỳ tích của nhạc Việt ở ngay kinh đô giải trí bậc nhất thế giới. Giá vé cao ngất ngưởng, là với người bản xứ nhưng nhiều bạn trẻ khắp các tiểu bang vẫn bay về bung xõa “say hi” cùng các anh trai! Còn gì đẹp hơn thế. Nhìn những gương mặt ngời sáng, những âm thanh rực cháy, vũ điệu điêu luyện làm chủ sân khấu và quan trọng, nói như “phát ngôn viên của Anh trai”, HIEUTHUHAI thì... “Hôm nay chúng ta được hát những bài hát do anh em sáng tác, những ca khúc Việt Nam ở một quốc gia ngoài lãnh thổ Việt Nam. Với hai đêm diễn vừa rồi, tất cả anh em và khán giả ở đây đã hát cùng nhau những bài hát Việt Nam, đó là một điều rất đặc biệt...”.
Hơn 40 năm trước, giữa một nhà hát ở Paris, sau khi kết thúc vở diễn Đời cô Lựu, khán giả vẫn cứ nán lại, đứng đó. Chúng tôi cũng không ai chịu rời, chỉ vì lời yêu cầu: cô Bạch Tuyết không cần hát, cô nói gì cũng được, miễn cho chúng tôi nghe lại tiếng Việt mình, tiếng Sài Gòn để đỡ nhớ nhà... Giờ đâu chỉ là show âm nhạc dành cho người Việt ở Mỹ. Nó mở ra một hướng đi mới, khác, phù hợp cho thị hiếu của thế hệ người Việt sau 50 năm ở Mỹ, như lời của ông Hoàng Huy Thịnh - nhà sáng lập một chuyên trang có tiếng về âm nhạc nói với báo chí: khán giả Việt Nam sống tại nước ngoài, họ yêu thích nhạc Việt, cần được nghe nhạc mới, trải nghiệm những màn trình diễn của thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay. Đến đây, tôi lại thấy có một điều, đúng hơn là một lời “say thanks” với những gì mà Thúy Nga Paris đã dụng công, dụng tâm làm trong suốt hơn 30 năm qua ở góc độ giữ gìn gia tài âm nhạc trước năm 1975 cho người Việt, lưu giữ một phần của văn hóa Việt. Ở biên độ nghệ thuật, sự chỉn chu, nghiêm túc và đầy đặn ân tình với khán giả xa quê, khán giả trong nước, đó không hẳn chỉ là một show diễn... Tôi vừa mới từ phòng thu của DTAP trở về. Cảm xúc vẫn còn nguyên vẹn. Hạnh phúc của người ở ngưỡng bước qua tuổi 80 dành cho tôi thật hiếm có khi giữa những người trẻ, tôi được các bạn tin cậy, hợp tác để cùng cất giọng trong bản “Tuyên ngôn độc lập” đầu tiên của dân tộc: “Nam quốc sơn hà nam đế cư Tuyệt nhiên định phận tại thiên thư Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm Nhữ đẳng hành khang thủ bại hư” (Lý Thường Kiệt) Lời hiệu triệu nước non ấy được DTAP mở rộng biên độ sáng tạo ở 6-8 phiên bản âm nhạc khác nhau. Tôi cứ thế “lạc trôi” theo các bạn ở tất cả bản phối giàu có, đẹp đẽ ấy. Cái các bạn cần ở tôi chính là thoại - nói lối 3 câu chót trong vở Thái hậu Dương Vân Nga - vốn của nhân vật Lê Hoàn: “Ta vừa khoác lên vai những thử thách rất tự hào Của nòi giống Tiên Rồng, của bốn ngàn năm bất khuất. Lưng ngựa là ngai vàng ta thiết triều nơi trận mạc, Cùng ba quân đuổi giặc... cứu sơn hà!”
Nhân đó, tôi - ngẫu tật của người già chăng - quay lại, thay mặt tác giả Hoa Phượng giải thích với những người trẻ: tại sao lại dùng từ “đuổi giặc” thay vì có thể dùng từ “đánh giặc” hoặc “giết giặc”. Bởi như Nguyễn Trãi đã viết trong Bình ngô đại cáo: “Ðem nhân nghĩa thắng hung tàn/Lấy chí nhân thay cường bạo”, giặc vào nhà ta đuổi chúng đi, chừng nào không đi mới đánh, đánh không đi mới giết, bị bắt buộc mới xuống tay, bởi nhân nghĩa là bản chất của dân tộc Việt Nam. Với hơn 65 năm theo nghề, giờ được cất một tiếng nói lối, được hòa ca cùng Phương Mỹ Chi, Pháo, được làm việc với DTAP và đã trải qua những “thể nghiệm” cùng Hoàng Dũng, Wowy, Hồ Phi Nal, Orange, Hứa Kim Tuyền... có lẽ “người già hạnh phúc” nhất trái đất chính là tôi chứ ai! Khi ca Lý con sáo trong Về nghe mẹ ru, ban đầu Hoàng Dũng từ chối vì sợ... giọng Bắc không hợp, tôi khích lệ: con cứ ca bằng chính chất giọng của con, không cần phải “giả giọng” gì cả. Và Hoàng Dũng đã hát bằng sự hồn nhiên, mộc mạc, dễ thương như chính tâm hồn của “chàng thơ” vậy. Tôi biết ơn Hoàng Dũng về điều đó. Khi Phương Mỹ Chi bước lên sân khấu Sing!Asia, bạn mang theo vốn liếng của Quê em mùa nước lũ, của “Vũ trụ có anh”, của một đại diện “Vietnamese girl run the world” phiêu cả trên 3 quãng 8, chạm tới ở cao độ highest note từ chính bản thể Chi22!
Khi HURRYKNG tự hào pha chút... tự trào đúc kết rằng “một thằng nhóc từ chợ Hiệp Thành, lên tivi, rồi bay thẳng tới Las Vegas...”, là cậu mang theo mẹ mình với cái sạp “bán xu chiêng” ở chợ Hiệp Thành, Sài Gòn lên sân khấu, thay cho lời cảm ơn mẹ đã sinh thành, nuôi dưỡng cậu thành người như hôm nay. Tất cả chỉ để xác tín một điều: mọi sáng tạo hay đỉnh cao thăng hoa nghệ thuật đều không ngoài cái nguyên bản - chính mình, nốt cao nhất, sâu nhất chính là tự tâm, chân thành được tiếp nối, chuyển hóa thành độ thiêng liêng nhất, nơi không còn là ca từ, thanh âm:
“Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta
Mà cần hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay”.
